Ricard Salvat
Ricard Salvat i Ferré, nado en Tortosa o 17 de agosto 1934 e finado en Barcelona en 2009, foi un escritor catalán, director de teatro e profesor universitario. Salvat foi un dos principais nomes do teatro catalán, fundador da Escola de Arte Dramática Adrià Gual e director de obras que marcaron unha época, como a Ronda de mort a Sinera de Salvador Espriu, estreada en 1965. coa compañía Adrià Gual no Teatre Romea, e que en 2002 levou ao Teatre Lliure. Recibiu, entre outros galardóns, o Premio Nacional de Teatro de 1999.
Nome orixinal | (ca) Ricard Salvat i Ferré |
---|---|
Biografía | |
Nacemento | 17 de agosto de 1934 Tortosa, España |
Morte | 24 de marzo de 2009 (74 anos) Barcelona, España |
Causa da morte | hemorraxia cerebral |
Educación | Universidade de Barcelona |
Actividade | |
Ocupación | dramaturgo, director teatral, profesor universitario, escritor, novelista |
Empregador | Universidade de Barcelona |
Membro de | |
Xénero artístico | Dramaturxia |
Premios | |
Traxectoria
editarNaceu o 17 de agosto de 1934 na cidade de Tortosa, unha localidade situada na comarca do Baix Ebre. Estudou filosofía na Universidade de Barcelona, converténdose en profesor axudante na súa licenciatura. Deixou este centro en solidariedade coa expulsión de José Luis López Aranguren,[1] regresando tres anos despois. Entre 1977 e 1986 foi director do desaparecido Festival Internacional de Teatro de Sitges, converténdose nese ano en profesor de artes escénicas na Universidade de Barcelona. Tamén dirixiu o Festival Internacional de Teatro de Tortosa - EntreCultures celebrado en 2004, 2005 e 2006.[2] É membro numerario da Real Academia Catalana de Belas Artes de Sant Jordi desde 2003.
Morreu o 24 de marzo de 2009 en Barcelona aos 74 anos.[3][4]
Traxectoria profesional
editarInteresouse polo mundo do teatro na universidade, onde coñeceu a Feliu Formosa, Salvador Giner e Josep Maria Carandell, con quen desenvolveu o seu interese por actuar en catalán. Ao ano seguinte fundou, xunto con Maria Aurèlia Capmany, a Escola de Arte Dramática Adrià Gual e, en 1975, a Escola de Estudos Artísticos de L'Hospitalet de Llobregat. En 1965 estreou no Teatre Romea a súa obra Ronda de mort a Sinera sobre textos de Salvador Espriu, considerada unha peza fundamental no teatro catalán contemporáneo e que converteu a Espriu na chamada "voz do pobo". Tamén levou ao teatro unha gran cantidade de obras doutros autores, incluíndo Solitud de Víctor Català, Yerma de Federico García Lorca, El adefesio de Rafael Alberti, La bona persona de Sezuan de Bertolt Brecht, La filla del mar de Ángel Guimerà, El asombrado de Ramón María ddel Valle Inclán, Les bacants de Eurípides ou L'amansiment de la fera de William Shakespeare.
Do 2000 ao 2005 foi colaborador do programa La República con Joan Barril en COM Ràdio.
Foi profesor na Universidade Rovira i Virgili de Tarragona, durante os cursos 2001-2002 e 2002-03 no Grao en Historia da Arte, impartindo a materia "Teoría da Arte" e no Grao de Historia coa materia optativa "Introdución ao teatro".
Do 5 de setembro ao 19 de outubro de 2008 dirixiu Un dia. Mirall trencat, a súa última obra, no Teatre Borràs de Barcelona. Foi unha produción baseada na obra de Mercè Rodoreda i Gurguí e representou o ano do centenario do nacemento da novelista.
Ricard Salvat e a cultura galega
editarEn 1958 viaxou a impartir un curso de teatro a un albergue da comarca de Betanzos. No interior da vivenda dun taberneiro quedou impresionado por unha figuriña de cerámica que reproducía un home vestido de negro e encorvado, era unha imaxe de Castelao da Cerámica Celta de Cesures. Anos máis tarde coincidiu e fíxose amigo de Xesús Alonso Montero.[5]
No curso académico de 1968/69, o CITAC de Coímbra contratou como director artístico a Ricard Salvat para realizar un traballo pedagóxico, coa preparación de dous espectáculos co CITAC. O primeiro destes espectáculos foi titulado Brecht + Brecht. O segundo espectáculo era unha montaxe, relacionada co teatro épico e o teatro documento e con colaboradorescomo Luís Seoane ou Isaac Díaz Pardo e a colaboración de músicos como José Niza. Titulábase Castelao e a sua época, pretendía ser un diálogo entre culturas ibéricas centrado na figura de Alfonso Daniel Rodríguez Castelao. Mais nun anos de protestas estudantís a Policia Internacional e de Defensa do Estado (PIDE) prendeu e expulsou a Salvat do país o que, sumado á anterior negativa de autorización para a representación que fora levada polos servizos de censura, fixeron con que o traballo deste segundo espectáculo se perdese.[6] No Consello da Cultura Galega pódese consultar o epistolario entre Ricard Salvat e Luís Seoane arredor deste traballo.[7]
O 12 de setembro de 1991 pronunciou en Mondoñedo a conferencia Cunqueiro y el teatro europeo de su tiempo.[8] Nese ano dirixiu para o Centro Dramático Galego O incerto señor don Hamlet, príncipe de Dinamarca, de Álvaro Cunqueiro.[9]
Obra
editarNovela
editar- Animals destructors de lleis (1961). México: Xaloc. En 2009: Animals destructors de lleis, Editorial Meteora, edición commemorativa do 50º aniversario do Premi Joanot Martorell.
- La cafetera (1963). Barcelona: Barrigòtic.
Teatro
editar- Mort d'home. Els espíes. Sis pantomimes (1963). Palma de Mallorca: Moll.
- Nord enllà (1965). Barcelona: Occitània.
- Ronda de mort a Sinera (1966). Barcelona: Barrigòtic.
- Adrià Gual i la seva època (1981). Barcelona: Ed. 62.
- Salvat-Papasseit i la seva època: però la joia és meva (1981). Barcelona: Ed. 62.
Ensaio
editar- Els meus muntatges teatrals (1966). Barcelona: Ed. 62.
- El teatre contemporani (1966). Barcelona: Ed. 62.
- El teatre contempòrani 1. El teatre és una arma? (1966). Barcelona: Ed. 62.
- El teatre contempòrani 2. El teatre és una ètica (1966). Barcelona: Ed. 62.
- Sempre la llum (1975). Barcelona: Canigó.
- El teatre a Barcelona durant la il·luminació de gas i l'espectacle del XIX a Catalunya (1980). Barcelona: Seix Barral.
- Escrits per al teatre (1990). Barcelona: Institut del Teatre.
- Dietaris (1962-1968) (2016). Universidade de Barcelona Edicions.
Montaxes
editar- 1961: Mort d'home, obra propia.
- 1965: Ronda de mort a Sinera, obra propia a partir de textos de Salvador Espriu, premiada co Trofeo Yorick e reposta en 2005 no Teatre Lliure de Barcelona.
- 2004: Noche de guerra en el Museo del Prado, de Rafael Alberti, en Madrid.
- 2008: Un día. Mirall trencat, adaptación de Salvat e Manuel Molins a partir de textos de Mercè Rodoreda, nol Teatro Borrás de Barcelona.
Premios e recoñecementos
editar- Premio Joanot Martorell (despois recoñecido como Premio Sant Jordi de novela) 1959, por Animals destructors de lleis.
- 1996: Creu de Sant Jordi.
- 1999: Premio Nacional de Teatro de Cataluña.
- 2002: Premio Rosalía de Castro do Centro PEN Galicia.[10]
- 2003: Medalla de Oro ao Mérito Artístico do Concello de Barcelona.
Notas
editar- ↑ "la universitat avui". web.archive.org. 2008-05-09. Archived from the original on 09 de maio de 2008. Consultado o 2021-01-09.
- ↑ Bordes, Jordi (1965). "Salvar en Salvat". Presència 2021: 58–60.
- ↑ "Es mor l'escriptor i director teatral Ricard Salvat". VilaWeb.cat (en catalán). Consultado o 2021-01-09.
- ↑ "Fallece el dramaturgo Ricard Salvat a los 74 años". El País (en castelán). 2009-03-24. ISSN 1134-6582. Consultado o 2021-01-09.
- ↑ culturagalega.org (2020-03-27). "A publicación das cartas entre Ricard Salvat e Luís Seoane amosan unha historia fascinante nas orixes do teatro galego contemporáneo". culturagalega.org (en castelán). Consultado o 2021-01-09.
- ↑ Iglesias Mira, Antonio. "Ricard Salvat en Portugal: Brecht, Castelao e a sua época e censura". www.tesisenred.net.
- ↑ "Epistolario entre Ricard Salvat e Luís Seoane / FONDOS DOCUMENTAIS / CONSELLO DA CULTURA GALEGA". consellodacultura.gal. Consultado o 2021-01-09.
- ↑ "Cunqueiro e o teatro europeo do seu tempo: conferencia de Ricard Salvat Cunqueiro 2011" (en inglés). Consultado o 2021-01-09.
- ↑ "CDG: Temporada". centrodramatico.xunta.gal. Consultado o 2021-01-09.
- ↑ "O Pen Clube galego premia a Sábato, Nélida Piñón, Ricard Salvat e Juaristi". La Voz de Galicia. 2002-02-22. Consultado o 2021-01-09.