Renfe Operadora
Renfe Operadora, ou simplemente Renfe[2], é unha entidade pública empresarial adscrita ao Ministerio de Fomento de España, e a operadora ferroviaria hexemónica de viaxeiros pola rede de Adif, onde só se internan para servizos internacionais Comboios de Portugal e SNCF. Tamén mantén unha importante presenza no tráfico mercadorías.
| Renfe | |
|---|---|
 | |
.jpg) Tren co logotipo e cores corporativas de Renfe en Santiago de Compostela. | |
| Tipo | Entidade Pública Empresarial |
| Fundación | 1 de xaneiro de 2005 (19 anos) |
| Matriz | Grupo Renfe |
| Localización | Avenida de Pío XII, 110 28036 Madrid  |
| Fundador | Ministerio de Fomento de España |
| Persoas clave | Isaías Táboas (Presidente) José Luis Ábalos (Ministro de Fomento) |
| Industria | Transporte ferroviario |
| Produtos | AVE · AV City · Alvia · Altaria · Avant · Euromed · Intercity · MD · Feve · Rexional · Rexional Exprés · Talgo · Trenhotel |
| Número de empregados | 14.124 (2016)[1] |
| Na rede | |
| http://www.renfe.com | |
  | |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
Tomou o nome da antiga RENFE (Red Nacional de los Ferrocarriles Españoles), empresa creada en 1941 e da que se desprendeu Renfe Operadora o 1 de xaneiro de 2005, pasando RENFE a se chamar Adif (Administrador de Infraestruturas Ferroviarias). Renfe heredou o groso do material rodante e persoal relacionado (maquinistas, interventores, ...) mentres que Adif quedou coa infraestrutura, superestutura, a maior parte dos predios e naves (agás talleres) e persoal relacionado coa circulación ferroviaria (factores, xefes de estación, persoal dos Postos de Mando e CTC, ...).
A creación de Renfe Operadora veu dada pola Lei do Sector Ferroviario[3], que apuntaba á separación da explotación dos servizos de transporte, da administración das infraestruturas, polo que se tiveron que conformar dúas empresas: Adif e Renfe Operadora.
Historia
editarO proceso de nacionalización e unificación que viviron a maior parte de redes de ferrocarril de Europa tras a segunda guerra mundial produciu unhas compañías ferroviarias nacionais que facían moi difícil a posibilidade de explotar trens internacionais. A integración promulgada pola Unión Europea, que inclúe o transporte libre de mercadorías por toda a unión, iniciou o interese por modificar o sistema de funcionamento dos ferrocarrís europeos permitindo con normalidade a aparición de operadores transnacionais.
En 1991 aprobouse a Directiva 91/440/CEE, na que se recolle a separación contable dos servizos e as infraestruturas nas redes ferroviarias nacionais europeas,[4] similar á existente no transporte aéreo ou por estrada. Esta separación permitiría a un operador transnacional circular polas redes de diferentes países nas mesmas condicións que a ferroviaria nacional, pagando as taxas correspondentes polo uso da infraestrutura.
Esta directiva e os seus posteriores foron traspostas ao ordenamento xurídico español na Lei 39/2003 do Sector Ferroviario, aprobada o 17 de novembro de 2003. Nesta lei estableceuse que no caso de España a separación contable realizaríase a través da división completa en dúas empresas diferentes. A división efectiva tivo lugar o 1 de xaneiro de 2005, cando Renfe foi extinguida como empresa e creáronse Adif, dedicada á infraestrutura, e Renfe Operadora, dedicada á operación e o mantemento dos trens.[5]
Renfe Operadora absorbeu da súa predecesora Renfe todo o material rodante, os talleres de mantemento e o persoal dedicado a operar os trens e ao seu mantemento. Ademais de todo o relacionado coa infraestrutura, a venda de billetes en estacións quedou tamén en mans de ADIF.
En 2012 realizouse un proceso similar coa disolución de Feve, a empresa estatal que xestionaba os ferrocarrís de vía estreita. O 31 de decembro completouse a subrogación, facéndose Renfe Operadora con toda a explotación dos ferrocarrís de vía estreita non autonómicos, e Adif coa infraestrutura.[6]
Estrutura
editarNunha orixe, a operadora ferroviaria herdou o modelo de xestión das Unidades de Negocio (UN) da antiga Renfe, facéndose cargo daquelas que puramente afectaban á explotación dos servizos de transporte, é dicir: Proximidades, Rexionais, Grandes Liñas, Alta Velocidade, Mercadorías e Mantemento Integral de Trens. En xaneiro de 2006, Renfe Operadora sofre unha gran reestruturación interna, que reduce as áreas operativas ás catro actuais:
- Dirección Xeral de Servizos Públicos de proximidade e Media Distancia
- Dirección Xeral de Servizos de Longa Distancia
- Dirección Xeral de Servizos de Mercadorías e Loxística
- Dirección Xeral de Fabricación e Mantemento (Renfe Integria)
Na actualidade, e despois de varias modificacións, o grupo Renfe desde 2013 pivota sobre catro sociedades anónimas que dependen da matriz, ao ser a propietaria ao 100% do capital das novas sociedades:[7]
- Renfe Viajeros
- Renfe Mercancías
- Renfe Fabricación y Mantenimiento
- Renfe Alquiler de Material Ferroviario
Presidencia
editarServizos ferroviarios
editar
Tradicionalmente desde a súa fundación Renfe Operadora separou completamente os seus servizos de Media Distancia dos de Longa Distancia. Na actualidade a división é máis flexible, existen servizos con ligazón entre trens de Media Distancia e Longa Distancia, e tamén trens de Longa Distancia que admiten viaxeiros de Media Distancia en certos percorridos entre cidades próximas.
Longa distancia
editar- Artigo principal: Longa distancia Renfe.
As liñas de longa distancia son servizos non subvencionados, que xeralmente inclúen grandes prestacións a bordo como cafetería, clase preferente, restauración en asento ou a emisión de películas. O nome de cada un dos servizos indica normalmente as prestacións e o tipo de tren, aínda que ás veces existen diferenzas dentro de servizos co mesmo nome.
Entre os servizos que fan uso das liñas de alta velocidade inclúense:
- AVE: é o servizo puro de alta velocidade en liñas de longa distancia. Son os trens que alcanzan maior velocidade, ata 310 km/h, e que circulan desde orixe a destino por liñas de alta velocidade.
- AV City: servizos de alta velocidade en trens de gama media sen clase preferente nin servizos de valor engadido durante a viaxe. O seu obxectivo é ofrecer traxectos similares ao AVE a prezos máis competitivos.
- Alvia: servizos que circulan parcialmente por liñas de alta velocidade e por liñas convencionais, incluíndo o cambio de largo rápido necesario para utilizar ambas as redes, incluso sen deterse de todo. Alcanzan unha velocidade de 250 km/h en vías de alta velocidade puras.
- Avlo: servizos de alta velocidade de baixo custe.
Os servizos diúrnos a velocidade convencional, con velocidades de ata 220 km/h, inclúen:
- Altaria: compóñense dunha rama Talgo arrastrada por unha locomotora independente. Poden circular parcialmente por liñas de alta velocidade, cunha velocidade máxima de 200 km/h. A diferenza dos Alvia, a locomotora de arrastre independente dos Altaria é separada da rama de coches durante o cambio de largo, sendo substituída por outra adecuada á velocidade e largo da vía de destino; iso fai obrigatoria, en calquera caso, a detención do tren durante o proceso. Ademais, a súa velocidade máxima media é menor, e poden facer uso de trazados non electrificados.
- Euromed: servizo de características técnicas similares ao Alvia, establecido para aproveitar especificamente as características do Corredor Mediterráneo.
- Talgo: compóñense dunha rama Talgo arrastrada por unha locomotora de potencia normal, integramente por vías de largo ibérico e sen facer uso de liñas de alta velocidade. É o servizo de longa distancia máis básico e veterano da compañía.
Ademais, Renfe realizaba, ata antes da Pandemia do COVID-19[14], varias liñas nocturnas cunha velocidade máxima de ata 200 km/h e algunhas delas circulaban parcialmente por infraestruturas de alta velocidade:
- Trenhotel: formado por composicións tipo Talgo en servizo nocturno cun alto grao de confort. O Trenhotel Galicia (o único da serie 7) que unía A Coruña e Vigo con Barcelona circulaba por liña de alta velocidade entre Zaragoza e Barcelona, de maneira similar aos servizos Altaria, cunha velocidade máxima de 200 km/h.
Media Distancia ou rexionais
editar- Artigo principal: Media distancia Renfe.
A división comercial Renfe Media Distancia xestiona liñas que poden recibir subvencións, tanto particularmente a cada liña xeralmente por parte dos gobernos autonómicos, como globalmente a través dun acordo co goberno estatal coñecido como contrato-programa.[15] A maioría de servizos teñen prestacións parecidas, con clase única sen cafetería a bordo e a posibilidade de utilizar bicicletas.
Entre os servizos ofrecidos, un fai uso de liñas de alta velocidade:
- Avant: servizo capaz de circular ata a 250 km/h cunhas prestacións moi parecidas ao resto de trens de Media Distancia, que une cidades próximas en percorridos curtos, a miúdo a modo de lanzadeira con servizos AVE.
Os demais servizos, a velocidade convencional, inclúen:
- Media Distancia: marca xenérica da división, que engloba á súa maioría de servizos. As rutas de Media Distancia unen as cidades principais dentro dunha mesma rexión coas poboacións intermedias menores máis destacadas, descartando a de menos demanda.
- Intercity: son servizos híbridos entre a media e a longa distancia. Circulan a unha velocidade máxima de 160 km/h e posúen prestacións moi similares ou idénticas á Media Distancia convencionais, deténdose nas mesmas estacións e emulando as súas tarifas. Con todo, a lonxitude dos seus percorridos, de principio a fin, é estendida, propia de servizos como o Alvia; iso posibilita percorrer longos traxectos interrexionais sen necesidade de transbordos a aqueles viaxeiros que o precisen, aínda que non son a opción preferible para o devandito tipo de viaxe, polas súas múltiples paradas.
- Rexional: son os servizos máis básicos da división, cuxa velocidade media e categoría (comodidade) é menor que en caso dos anteriores. Os trens Rexional adoitan circunscribir os seus percorridos dentro dunha mesma rexión, e fan parada en todas e cada unha das estacións habilitadas no seu percorrido, atendendo a poboacións menores, con frecuencias de paso moi reducidas. Para prestar o servizo empréganse trens de características similares aos máis veteranos vehículos empregados por Renfe Proximidades, habitualmente de tracción diésel.
- Rexional Exprés: servizos de prestacións técnicas idénticas ao Rexional, coa condición de que ignoran certas estacións menores no seu percorrido, reducíndose así o tempo de viaxe. Son en Media Distancia homólogos aos trens civís en Renfe Proximidades.
Proximidades
editar
- Artigos principais: Proximidades Renfe e Renfe Feve.
Renfe é o principal xestor de redes de proximidade en España. Devanditos servizos son sempre subvencionados, e ofrécense nas grandes áreas metropolitanas do país, ocasionalmente xunto con distintos operadores públicos autonómicos de certas comunidades autónomas. Ditas redes son operadas por:
- Renfe Proximidades, en trazados de largo ibérico.
- Renfe Feve, en trazados de largo métrico.
Trens turísticos de luxo
editar- Transcantábrico: servizo turístico de luxo que transcorre integramente por liñas de vía estreita e que foi herdado da antiga empresa FEVE. Circula entre os meses de marzo e outubro. Existen dúas circulacións, iniciando cada unha o seu percorrido en León e Santiago de Compostela, respectivamente, cada semana. O percorrido ten unha duración dunha semana, visitando con todas as comodidades os principais atractivos turísticos do norte peninsular. Hai dous tipos: o Transcantábrico Clásico, que fai a ruta Santiago-Bilbao-León, e o Transcantábrico Gran Luxo, que vai de Santiago a Donostia.
- Expreso de La Robla: servizo herdado da antiga empresa FEVE que cobre as rutas Bilbao-León (itinerario de La Robla) e Bilbao-Oviedo (itinerario Paraíso Verde).
- Al Andalus: con tres itinerarios, Andalucía, Ruta Extremeña e Camiño de Santiago.
Material móbil en servizo
editarAVE - Longa Distancia
editarExclusivamente para liñas 1435 mm e 25 kV ~ 50 Hz
editarPara liñas de 1435 ou 1668 mm e 25 kV ~ 50 Hz ou 3 kV
editarExclusivamente para liñas de 1668 mm
editarMedia Distancia
editarMercadorías
editar- Serie 251
- Serie 252
- Serie 253
- Serie 333.3
Proximidade
editarLargo 1000 mm
editarLargo 1668 mm
editarFeve
editar- Serie 1000
- Serie 1600
- Serie 1900
- Serie 2400
- Serie 2600
- Serie 2700
- Serie 2900
- Serie 3300
- Serie 3500
- Serie 3600
- Serie 3800
Traspaso ás comunidades autónomas
editarXa en 2005 asinouse o traspaso da liña Lleida-La Pobla de Segur a Ferrocarrils de la Generalitat de Catalunya, cun período transitorio en que Renfe Operadora prestará o servizo nunha liña da que xa non é titular Adif ata que a empresa autonómica dispoña de material móbil suficiente para prestalo, establecéndose 2010 como tope.
Estaba previsto o traspaso durante 2007 da O.N. de Renfe Proximidades ás comunidades autónomas, coa posibilidade de que poidan establecer novas liñas, e servizos de ámbito autonómico, pero non se chegou aínda a un acordo sobre este traspaso nin se asinou nada respecto diso.
Formación
editarRenfe conta con Escolas Técnicas Profesionais para a formación e reciclaxe de maquinistas nalgúns dos principais nós da rede ferroviaria de Adif como son: Bilbao[16], León[17], L'Hospitalet[18], Madrid[19], Miranda de Ebro[17], Santander[19], Santiago de Compostela[20], Sevilla[19] ou Valencia[19]. En Galiza tamén dispón dun segundo simulador en Monforte de Lemos para reciclaxe na condución[21].
Notas
editar- ↑ "ENTIDAD PUBLICA EMPRESARIAL Renfe Operadora • CUENTAS ANUALES CONSOLIDADAS 31 de Diciembre 2016 • INFORME DE GESTIÓN Ejercicio 2016" (PDF). www.renfe.com (en castelán).
- ↑ "ENTIDAD PUBLICA EMPRESARIAL Renfe Operadora • CUENTAS ANUALES CONSOLIDADAS 31 de Diciembre 2016 • INFORME DE GESTIÓN Ejercicio 2016" (PDF). www.renfe.com (en castelán).
- ↑ "Lei do Sector Ferroviario" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 30 de setembro de 2007. Consultado o 22 de xuño de 2009.
- ↑ Boletín Oficial del Estado. "Lei do Sector Ferroviario" (PDF). Consultado o 9 de xuño de 2012.
- ↑ "ORDEN FOM/2009/2006, de 19 de setembro, pola que se determinan os bens, obrigacións e dereitos pertencentes a RENFE-Operadora" (PDF).
- ↑ RTVE. "Deixa de existir FEVE e o seu patrimonio de bens e servizos repartirase entre Renfe e Adif". Consultado o 31 de decembro de 2012.
- ↑ "Renfe aprueba su división en cuatro sociedades". ABC. 28 de setembro de 2013. Consultado o 24 de abril de 2020.
- ↑ Agencias (2004-05-07). "José Salgueiro toma el relevo de Corsini en la presidencia de Renfe". Cinco Días (en castelán). Consultado o 2018-10-03.
- ↑ EP (2009-05-15). "Teófilo Serrano, nombrado nuevo presidente de Renfe". Cinco Días (en castelán). Consultado o 2018-10-03.
- ↑ "Gómez-Pomar, nombrado presidente de Renfe". El País (en castelán). 2012-01-21. ISSN 1134-6582. Consultado o 2018-10-03.
- ↑ Magariño, Javier Fernández (2014-10-08). "El nuevo presidente de Renfe releva al número dos de la compañía". Cinco Días (en castelán). Consultado o 2018-10-03.
- ↑ "Juan Alfaro, nuevo presidente de Renfe". Expansión.com (en castelán). Consultado o 2018-10-03.
- ↑ Reinero, David. "A galega Isabel Pardo de Vera, nova presidenta de Adif". Praza Pública. Consultado o 2018-10-03.
- ↑ "¿Por qué ya no hay trenes nocturnos? El reto de recuperar un servicio que en Europa crece como alternativa al avión". ElDiario.es. 7 de xaneiro de 2024. Consultado o 18 de abril de 20204.
- ↑ Mundo Ferroviario. "O contrato programa de Renfe prevé rendibilidade en 2010". Consultado o 9 de xuño de 2012.[Ligazón morta]
- ↑ "Renfe necesita maquinistas. ¿Qué hace falta para serlo?". El Correo.com (en castelán). 2017-05-10. Consultado o 2018-01-05.
- ↑ 17,0 17,1 A. G. Puente, Diario de. "Renfe relanza su escuela de maquinistas en León con la oferta de otras 25 plazas". Diario de León (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 05 de xaneiro de 2018. Consultado o 2018-01-05.
- ↑ elEconomista.es. "Renfe instala en L'Hospitalet un centro de formación para maquinistas". Consultado o 2018-01-05.
- ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 Europa Press. "Renfe convoca un curso de conducción para formar 25 nuevos maquinistas en Santander". 20minutos.es. Consultado o 2018-01-05.
- ↑ Europa Press. "Renfe convoca un curso de conducción para formar 25 nuevos maquinistas en Santiago de Compostela". El Correo Gallego (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 06 de xaneiro de 2018. Consultado o 2018-01-05.
- ↑ "Locomotoras virtuales". El Progreso de Lugo (en castelán). Consultado o 2018-01-05.