Pol

concello da comarca de Meira, na provincia de Lugo

Pol é un concello da provincia de Lugo, pertencente á comarca de Meira. Segundo o IGE en 2014 tiña 1.738 habitantes (En 2009 tiña 1.865, 1.913 en 2007).

Pol
Escudo de Pol
Casa do concello.
Situación
Xentilicio[1]Polense
Xeografía
ProvinciaProvincia de Lugo
ComarcaComarca de Meira
Poboación1.582 hab. (2023)[2][3]
Área125,9 km²[3]
Densidade12,57 hab./km²
Entidades de poboación111[4]
Capital do concelloMosteiro
Política (2023 [5])
AlcaldeLino Rodríguez Ónega (PSdeG-PSOE[6])
ConcelleirosBNG: 1
PPdeG: 2
PSdeG-PSOE: 6
Eleccións municipais en Pol
Uso do galego[7] (2011)
Galegofalantes83,83%
Na rede
http://www.concellopol.es
editar datos en Wikidata ]

Xeografía editar

O concello esténdese nas abas dos contrafortes da Serra de Meira polo nordeste e da Serra do Mirador polo sueste. Mosteiro, con 205 habitantes, é a capital desde 1970. A estrada LU-640 (de Lugo á Veiga) pasa polo norte.

As maiores altitudes están no leste (Pena Grande, 935m, Montes da Ferradura, 809 m e Penedo do Pao, 827 m). Nos límites con Castro de Rei a altitude apenas supera os 400 m e os outeiros intermedios non superan os 650 m. Deles parten numerosos regatos e ríos.

Os principais cursos fluviais son, na bacía do río Miño, o río Azúmara e o seu afluente o río Pol polo centro e o río Lea polo suroeste e, cara a vertente cantábrica, o río Lúa, que é afluente do Eo.

Abundan os bosques grandes, como os de Milleirós, con moitos carballos

O clima é oceánico continental, con precipitacións en volta dos 1.000 mm anuais e temperaturas medias anuais baixas. A media no inverno non supera os 6,7 °C; no verán a temperatura é suave (16 °C); 136 días ao ano hai xeada.

Poboación editar

A distribución por tramos de idade da poboación de Pol queda do seguinte xeito:

Censo total 1.738 (2014)
Menores de 15 anos 128 (7,36 %)
Entre 15 e 64 anos 982 (56,50 %)
Maiores de 65 anos 628 (36,13 %)

Historia editar

A poboación prehistórica debeu de ser importante, en razón da abundancia de mámoas e castros[8].

Os castros que se distinguen no concello:
  • Castromaior
  • Finca dos Castros e Chousa do Cura (Arcos de Frades)
  • Brea e Os Catros (Caraño)
  • Os Castros (Carazo)
  • A Croa (Rois-Cirio)
  • Ferreiros e A Santa (Ferreiros)
  • Hermunde (Hermunde)
  • Trasín (Luaces)
  • A Troia (Pol)
  • Lúa (San Martiño de Lúa)
  • A Poula (San Martiño de Ferreiros)
  • Andión, Fonfría e Pozo dos Castros (Silva)
  • Igrexa (Suegos)
  • As Croas (Torneiros)
  • Valonga (xunto a igrexa parroquial-Valonga).
Tense constancia de mámoas nos seguintes lugares:
  • Devesa e Rega da Xesteira (Arcos de Frades)
  • Medorra da Capela e Veiga (Carazo)
  • Ferreiros (San Martiño de Ferrreiros)
  • O Caxigo e Medorra da Raíña (O Caxigo-Fraialde)
  • Campo das Medorras (O Pacio-Gondel)
  • Hermunde (Hermunde)
  • Campo das Medorras e Grandas de Mosteiro (Mosteiro)
  • Pedro Canto (Monte de Pereiro-San Martiño de Lúa)
  • Acebreira e Campolongo (San Martiño de Lúa)
  • Chafarica (San Martiño de Ferreiros)
  • Fonfría e Cruz de Ventín (Silva)
  • Cadoira e O Real (Torneiros)
  • Balindos (A Poula-Valonga)
  • Campo das Medorras e Pedralba (Valonga)
  • Alto de Campeliños

Por Pol pasou unha vía romana que procedía de Astúrica Augusta e se bifurcaba en Valonga cara a Ribadeo e Viveiro. No Museo Provincial de Lugo consérvase unha ara votiva dedicada aos deuses viais. Outros restos romanos son o mosaico da Vila romana de Doncide, en Silva, e a tessera dos zoelas, inscrición na que se recolle un pacto de amizade entre os triadivos e os desoncos, realizado en presenza no maxistrado Abieno, no ano 27 a.C..

Da Idade Media fican sepulturas antropomórficas en Lúa e sartegos en Hermunde. Sábese da existencia de mosteiros en Arcos, Mosteiro e Silva (este último estaba baixo a protección do papa Hadrián IV en 1156). Cando o Císter se instalou en Meira, estes mosteiros desapareceron.

O documento máis antigo que se conserva referido a este concello é de 1222, o testamento dun soldado chamado Froila García, que deixa as súas terras de Pol ao bispado de Lugo. No mesmo século XIII o rei Afonso X o Sabio concedeu unha carta póboa aos habitantes de Luaces, que se asentaron en Valonga. As terras de Luaces, que pertenceran á casa de Lemos, pasaron en 1514 aos Altamira, ao compralas Álvaro Osorio de Moscoso para o seu sobriño, o IV Conde de Altamira.

No século XVIII os Losada eran señores en Pol, que se dividía daquela nas xurisdicións de Luaces (conde de Altamira), Lea (conde de Graxal) e Meira (señorío do Real Colexio de Meira)[9]. Coa creación dos primeiros concellos créanse dous, Luaces e Lea, pero en 1835 créase o actual de Pol, co mesmo territorio a excepción de Lúa.

Galería de imaxes editar

Artigo principal: Galería de imaxes de Pol.

Lugares de Pol editar

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Pol vexa: Lugares de Pol.

Parroquias editar

Galicia | Provincia de Lugo | Parroquias de Pol

Arcos de Frades (Santiago) | Caraño (San Martiño) | Carazo (San Pedro) | Cirio (Santa María) | Ferreiros (Santo André) | Fraialde (Santa María) | Gondel (San Cosme) | Hermunde (San Pedro) | Lea (San Bartolomeu) | Luaces (Santa María) | Milleirós (Santiago) | Mosteiro (San Salvador) | Pol (Santo Estevo) | San Martín de Lúa (San Martín) | San Martiño de Ferreiros (San Martiño) | Silva (Santiago) | Suegos (Santa Eulalia) | Torneiros (San Lourenzo) | Valonga (Santa María)

Notas editar

  1. Véxase no Galizionario.
  2. Instituto Nacional de Estadística, ed. (27 de decembro de 2019). "Cifras oficiales de población resultantes de la revisión del Padrón municipal a 1 de enero". Consultado o 2 de xuño de 2020. (en castelán).
  3. 3,0 3,1 Instituto Galego de Estatística. (2023) "Pol".Información municipal. Sociedade e poboación. Xunta de Galicia.
  4. Nomenclátor de Galicia. Busca directa. Xunta de Galicia
  5. Goberno de España, Ministerio del Interior (ed.). "Elecciones 2023" (en castelán). Consultado o 21 de xuño de 2023. 
  6. "El PSdeG gobernará sobre 1,2 millones de gallegos, el PP a 667.000, y el BNG a 360.000". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 21 de xuño de 2023. 
  7. Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Arquivado dende o orixinal o 5 de decembro de 2019. Consultado o 14 de outubro de 2014. Fonte: IGE. Datos dispoñibles nas Táboas Dinámicas de Google 
  8. Pol O Noso Patrimonio
  9. [1]

Véxase tamén editar


 
 Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
 Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.