Martiño I de Aragón

Martiño I de Aragón, coñecido tamén como Martiño I o Humano ou Martiño o Vello, nado en Xirona en 1356 e finado en Barcelona en 1410, foi rei de Aragón, de Valencia, de Mallorca, de Sardeña e conde de Barcelona entre 1396 e 1410. Igualmente foi rei de Sicilia entre 1409 e 1410.

Martiño I de Aragón
Rei de Aragón, de Valencia,
de Mallorca e de Sardeña

Rei de Sicilia
Conde de Barcelona
Retrato de Martiño I no libro dos privilexios de Valldecrist.
Rei de Aragón
1396-1410
PredecesorXoán I
SucesorFernando I
Rei de Sicilia
1409 - 1410
PredecesorMartiño I
SucesorFernando I

Nacemento29 de xullo de 1356
Xirona
Falecemento20 de xaneiro de 1410
Barcelona
SepulturaMosteiro de Poblet
Consorte
  • Descendenciavéxase #Descendencia
    Casa realCasa de Aragón
    ProxenitoresPedro IV de Aragón
    Leonor de Sicilia

    Na rede
    Find a Grave: 160826966 Editar o valor em Wikidata

    Traxectoria editar

    Segundo fillo de Pedro IV de Aragón, o Cerimonioso, e da súa terceira muller Leonor de Sicilia. O seu pai buscaba casar a Martiño cunha persoa da alta nobreza e de gran riqueza, polo que invalidou un primeiro acordo para que casara con Xoana de Xèrica, e decantouse polos Luna.[1] Así, María de Luna, filla e herdeira de Lope de Luna, o primeiro conde de Luna,[2] e señor de Segorbe, cando aínda non cumprira os 8 anos, foi comprometida en matrimonio co infante Martiño e, tan pronto como cumpriu os 8 anos, foi entregada á raíña Leonor de Sicilia, esposa de Pedro IV, para que fose educada na Corte.

    O matrimonio de Martiño e María celebrouse o 13 de xuño de 1372 na Catedral de Barcelona.[1]

    Nos últimos anos da vida do seu pai, Martiño mantivo unha posición de moderación en relación co enfrontamento que tiña co seu irmán máis vello, Xoán, o primoxénito,[3] dominado pola súa esposa Violante de Bar, que levaba unha política máis ben francófila,[4] contraria á anglófila que levaba a cabo o Cerimonioso e, en termos xerais, a tradicional da Coroa de Aragón.[5] Co ascenso do seu irmán ao trono en 1387 foi nomeado duque de Montblanc e lugartenente seu. En 1375 falece a súa nai, da que herdará os seus dereitos sobre Sicilia, reino sobre o que reforzará a súa posición cando en 1379 acórdese o matrimonio entre o seu fillo e herdeiro con María de Sicilia que en 1377 herdará o trono siciliano tras a morte do seu pai Frederico III de Sicilia. Dada a minoría de idade de ambos os dous, o matrimonio non se celebrará ata 1390, e Martiño I será nomeado señor e rexente de Sicilia en 1380.

    Tras a coroación en Palermo de María de Sicilia e Martiño o Mozo, que recibiu o título de Martiño I de Sicilia, unha facción da nobreza siciliana partidaria dos Anjou rebelouse contra os novos monarcas, o que obrigou a Martiño o Vello a pórse á fronte dunha frota e desprazarse a Sicilia para acabar coa insurrección. Mentres se atopaba inmerso na pacificación da illa, sorprendeulle en 1396 a morte do seu irmán o rei de Aragón Xoán I, e a noticia de que, ao morrer este sen sucesión masculina, a súa esposa María de Luna, que permanecera no Reino de Aragón, reclamara o trono no seu nome.

    Ao non acabar coa insurrección siciliana tivo que demorar o seu regreso á Península, polo que sería a súa muller María de Luna, que quedara no Reino de Aragón, polo que a nova raíña tivo que actuar como Lugartenente Xeneral como as accións que tivo que facer fronte ás pretensións sucesorias tanto da viúva de Xoán I, Violante de Bar, que anunciou que esperaba un fillo do rei falecido que sería o seu lexítimo herdeiro, como de Mateo I de Foix, conde de Foix quen, polo seu matrimonio con Xoana de Aragón e Armagnac, filla máis vella do defunto monarca, alegou os seus dereitos ao trono aragonés. Mateo, aproveitando a ausencia de Martiño, tratou de invadir Aragón en 1396, pero María, coa axuda do conde de Urgel, Pedro II, puido frear o ataque; Mateo I de Foix foi detido e a invasión do reino foi un fracaso.

    A inestable situación dos seus reinos peninsulares fixo que Martín abandonase Sicilia en 1397. Inmediatamente chamou a Xoán e a Mateo a unha reunión en Barcelona; nela lle foron confiscados todos os dominios ao conde de Foix, é dicir, o Condado de Foix e os viscondados de Bearne e de Castelbon.[6] O 13 de outubro de 1397, Martiño xurou os Foros en Zaragoza, como establecera o seu pai, Pedro IV, sendo coroado como rei na Catedral desta cidade o 13 de abril de 1399. As celebracións fixéronse na Aljafería.

    Todo o seu reinado estivo marcado polo Cisma de Occidente que dividía á cristiandade desde 1378. Foi partidario dos papas de Aviñón (a súa muller Mará era parnte do papa Luna), dos que obtivo apoio nas súas pretensións sobre o reino de Sicilia fronte aos Anjou, partidarios dos papas de Roma.

    En 1397, cando regresaba de Sicilia para facerse cargo do trono aragonés, entrevistouse en Aviñón co antipapa Benedito XIII, o parente da raíña, coa intención de chegar a solucionar o cisma.

    En 1401, á morte do conde de Empúries Pedro III, sen descendencia, Martiño reclamou o condado para a coroa de Aragón, ao ano seguinte doullo a María que, mesmo despois do regreso a Aragón do seu marido, seguía a ser politicamente moi activa.[6]

    No ano 1403 o antipapa Benedito XIII, Pedro Martínez de Luna (o papa Luna), que fora elixido papa o 28 de setembro de 1394, encontrábase sitiado no seu Palacio de Aviñon. Martiño, o esposo de María, coas súas tropas, liberouno e levouno san e salvo ao Palacio dos Luna en Peñíscola (Valencia), onde morreu en 1423.

    Lanzou dúas cruzadas contra o norte de África en 1398 e 1399.

    O seu fillo Martiño I de Sicilia, coa vitoria de San Luís (1409), acabou de someter á nobreza rebelde de Sardeña, expulsando de alí aos xenoveses nese ano. O 25 de xullo dese mesmo ano finou sen descendencia Martiño o Mozo en Cagliari, Reino de Sardeña (da Coroa de Aragón), polo que o seu pai Martiño o Vello foi recoñecido rei de Sicilia como Martiño II de Sicilia, onde reinou tan só un ano (1409-1410).

    En xeral foi un reinado de paz exterior, o cal agudizou as loitas entre bandos nobiliarios no interior.

    O 29 de decembro de 1406 faleceu a raíña María de Luna que, aínda que lle deu catro fillos (Martiño, Xaime, Xoán e Margarida), todos haberían de morrer antes que o seu pai, polo que Martiño I decidiu contraer segundas nupcias con Margarida de Prades o 17 de setembro de 1408, quen non logrou darlle herdeiro ningún, polo que cando Martiño faleceu en Barcelona o 31 de maio de 1410, o trono quedou sen descendencia lexítima, polo que se abriu un interregno de dous anos no que se disputaron o trono ata seis pretendentes, entre eles o seu neto bastardo Fadrique de Luna, e que habería de solucionarse en 1412 co chamado Compromiso de Caspe que elixiría como o seu sucesor a Fernando de Antequera, membro da dinastía castelá dos Trastámara.

    Descendencia editar

    Martiño e María tiveron catro fillos, dos cales só un chegou á idade adulta:[6][7]

    Antepasados de Martiño I de Aragón editar

     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    16. Pedro III de Aragón (=24)
     
     
     
     
     
     
     
    8. Xaime II de Aragón
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    17. Constanza de Sicilia (=25)
     
     
     
     
     
     
     
    4. Afonso IV de Aragón
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    18. Carlos II de Nápoles (=26)
     
     
     
     
     
     
     
    9. Branca de Anjou
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    19. María de Hungría (=27)
     
     
     
     
     
     
     
    2. Pedro IV de Aragón
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    10. Gombald de Entensa
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    5. Teresa de Entensa
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    22. Sancho, Barón de Antilon
     
     
     
     
     
     
     
    11. Constanza de Antilon
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    23. Leonor de Urgel
     
     
     
     
     
     
     
    1. Martiño I de Aragón
    (Martiño o Vello)
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    24. Pedro III de Aragón (=16)
     
     
     
     
     
     
     
    12. Frederico III de Sicilia
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    25. Constanza de Sicilia (=17)
     
     
     
     
     
     
     
    6. Pedro II de Sicilia
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    26. Carlos II de Nápoles (=18)
     
     
     
     
     
     
     
    13. Leonor de Anjou
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    27. María de Hungría (=19)
     
     
     
     
     
     
     
    3. Leonor de Sicilia
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    28. Meinhard, duque de Carintia
     
     
     
     
     
     
     
    14. Otón III de Carintia
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    29. Isabel de Baviera
     
     
     
     
     
     
     
    7. Isabel de Carintia
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    30. Henrique V, duque de Legnica
     
     
     
     
     
     
     
    15. Eufemia de Legnica
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
    31. Isabel de Kalisz
     
     
     
     
     
     
    Predecesor:
    Xoán I
     
    Rei de Aragón e de Valencia
    Conde de Barcelona

    1396-1410
    Sucesor:
    Fernando I
    (en Caspe,1412)
    Predecesor:
    Martiño I
     
    Rei de Sicilia

    1409-1410
    Sucesor:
    Fernando I
    (en Caspe,1412)

    Notas editar

    1. 1,0 1,1 Claramunt 2002, p. 222.
    2. ver LOPE de Luna. Señor de Luna en C. LUNA, en ARAGON NOBILITY, en Medieval Lands (en inglés).
    3. Mestre i Campi 1998, p. 658-659.
    4. Vilar & Batlle 1988, p. 188.
    5. Ferrer i Mallol 1978, p. 143.
    6. 6,0 6,1 6,2 Reis de Aragón en Medieval Lands (en inglés).
    7. Casa de Barcelona - xenealoxía Arquivado 05 de outubro de 2018 en Wayback Machine. (en inglés)

    Véxase tamén editar

    Bibliografía editar

    Outros artigos editar

    Ligazóns externas editar