Funchal, Madeira

Funchal, Madeira
	Funchal (pt)
Localización
	32°39′N 16°55′O / 32.65, -16.92Coordenadas: 32°39′N 16°55′O / 32.65, -16.92
Estado	Portugal
Rexión Autónoma	Rexión Autónoma da Madeira
Capital de	Illa de Madeira ; Rexión Autónoma da Madeira ; Madeira (pt) (1497–1822); Governo-Geral da Madeira (pt) (1582–1822); Ilhas Adjacentes da Madeira e Porto Santo (pt) (1822–1975)
Contén a división administrativa	Imaculado Coração de Maria (pt) ; Monte (pt) ; Santa Luzia (pt) ; Santa Maria Maior (pt) ; Santo António (pt) ; São Gonçalo (pt) ; São Martinho (pt) ; São Pedro (pt) ; São Roque (pt) ; Sé (pt)
Poboación
Poboación	105.795 (2021) (1.389,12 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Lugares de Globalización
Superficie	76,16 km²
Comparte fronteira con	Santana (pt) ; Machico ; Câmara de Lobos (pt) ; Santa Cruz (pt)
Datos históricos
Creación	1451
Día festivo	21 de agosto (21 de agosto)
Identificador descritivo
Código postal	9000-xxx → 9060-xxx
Fuso horario	UTC±00:00
Prefixo telefónico	291
Outro
Irmandado con	Cidade do Cabo ; Santos ; Leichlingen ; Marrickville (en) ; Parla ; City of Fremantle (en) ; New Bedford (pt) ; Saint Helier ; Vigán ; Maui ; Praia ; Oakland ; Xibraltar ; Livingstone (pt) ; Ílhavo ; Condado de Honolulu (pt) (1979–); Honolulu (1979–); Herzliya (pt) (1991–); São Paulo (1998–)
Páxina web	cm-funchal.pt…

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Funchal.

Funchal^[1]^[2]^[3]^[4] é a capital de Madeira, unha das rexións autónomas da república de Portugal. Ademais da capitalidade, a cidade é o centro urbano máis grande da illa. En 2011 tiña 112 015 habitantes.

Fundada por João Gonçalves Zarco no ano 1421, adquiriu o estatuto de cidade no ano 1508 de mans do rei Manuel I. Á cidade de Funchal, e como parte do municipio, únenselle as Illas Salvaxes e as Illas Desertas, dúas reservas naturais situadas a 160 quilómetros (ambas despoboadas).

Parroquias editar

Funchal está dividida en dez parroquias:

Un volcán do planeta Marte recibe o nome da cidade.

Toponimia editar

Funchal, a que o capitam deo este nome, por se fundar em hum valle fermoso de singular arvoredo, cheyo de funcho até o mar. (En grafía orixinal). Gaspar Frutuoso en Saudades da Terra, (1586).

Segundo os antigos cronistas, a designación de "Funchal" débese aos primeiros poboadores que, ao desembarcar neste lugar, atoparon unha grande abundancia de "funcho" (fiúncho), unha herba brava con cheiro adozado que abundantemente vexetaba no val, na área do primitivo burgo.

Historia editar

O poboamento iniciouse en 1424, cando a illa de Madeira foi dividida en dúas capitanías. A capitanía de Funchal foi asignada a João Gonçalves Zarco que aquí se fixou cos seus familiares. Debido á súa posición xeográfica, á existencia dun bo porto marítimo e á produtividade dos seus solos, constituíuse cedo nun importante núcleo de desenvolvemento da illa.

A poboación recibiu o primeiro foro entre 1452 e 1454, sendo elevada a vila e a sede de concello. Pouco despois, en 1508 foi elevada a cidade.

No século XVI, Funchal converteuse nun importante porto no percorrido entre as colonias dos países europeos, transformándose rapidamente nunha cidade próspera. Igualmente, converteuse no peirao dende o que se embarcaba toda a produción de azucre e viño da illa.

Entre os acontecementos que marcaron o concello pódense mencionar o ataque de corsarios franceses en 1566, ao mando de Bertrand de Montluc, xentil-home da corte de Carlos IX de Francia e fillo segundo do mariscal Blaise de Montluc. Saqueou Porto Santo, noticia que logo pasou a Madeira, levando ás vilas de Machico e de Santa Cruz a se armaren para a eventualidade. En Funchal, por determinación do entón gobernador, Francisco Gonçalves da Câmara, non se fixo tentativa ningunha que fose considerada como hostil. A cidade sufriu entón un violento saqueo de quince días, do que case nada escapou.

Despois dese episodio, no ano seguinte era enviado para Funchal o arquitecto militar Mateus Fernandes (III), téndose procedido a partir de entón a unha profunda modificación do sistema defensivo da cidade.

No século século XVII ten lugar a instalación de comerciantes vinícolas británicos que modificaron os modos de vida, a morfoloxía arquitectónica e o desenvolvemento económico da cidade. Algunhas personalidades destacadas que pasaron por Funchal foron: Sabela de Wittelsbach, emperatriz de Austria e raíña de Hungría, máis coñecida como Sissi, a emperatriz de Austria (1837 - 1898) que procurou esta cidade por motivos de lecer e de saúde; Carlos I, emperador de Austria e rei de Hungría; o mariscal polaco Józef Piłsudski para recuperar a súa saúde; Winston Churchill que pasou por Funchal de vacacións, onde pintou algúns cadros; e Fulgencio Batista que fixo unha escala en Funchal para o seu exilio en España.

Por causa da súa posición estratéxica, o porto e a cidade de Funchal foron atacados durante a primeira guerra mundial na Batalla de Funchal.

Economía editar

Nesta cidade predomina o sector terciario, moi ligado ao turismo, nas áreas de comercio, restauración e servizos de hostalería, seguido polo sector secundario, coas industrias de construción, lácteos, floricultura e artesanía.

Na agricultura predomina o cultivo das viñas seguido das bananeiras e finalmente das flores ornamentais e froitos subtropicais. A gandería ten pouca importancia, concentrándose sobre todo no coidado de aves, coellos e ovinos.

O porto de Funchal é un centro turístico e de importancia relevante para os cruceiros europeos que fan escala para Marrocos, as illas Canarias, o Caribe e o Brasil, sendo o primeiro punto de parada na viaxe inaugural do Queen Mary 2, o maior buque de cruceiro do mundo.

Cidades irmás editar

Están irmandadas con Funchal:

Lugares de interese editar

Mercado dos Lavradores
Catedral Sé
Xardín Botánico de Madeira
Bodegas de Funchal
Xardín Municipal de San Francisco
Convento de Santa Clara
Museo de Arte Sacra
Praza do concello

Notas editar

↑ "Funchal". Diccionario enciclopédico galego universal 29. La Voz de Galicia. 2003-2004. p. 72. ISBN 84-7680-429-6. Capital da rexión autónoma da Madeira, arquipélago da Madeira, Portugal...
↑ "Funchal". Diciopedia do século 21 2. Do Cumio, Galaxia e do Castro. 2006. p. 950. ISBN 978-84-8288-942-9. C. e porto de Portugal, ap. das illas Madeira...
↑ "Funchal". Enciclopedia Galega Universal 9. Ir Indo Edicións. 1999-2002. p. 323. ISBN 84-7680-288-9. Capital da rexión autónoma da Madeira, arquipélago da Madeira, Portugal...
↑ Santa María, I. e Massó, N. (2009). "Funchal". Atlas xeográfico e histórico de Galicia e do Mundo. Do Cumio. p. 150 A1. ISBN 978-84-8289-328-0.

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

Fructuoso, Gaspar. Saudades da Terra (6 vols.). Ponta Delgada (Açores): Instituto Cultural de Ponta Delgada, 2005. 124 p. ISBN 972-9216-70-3

Ligazóns externas editar

Sitio web da Cámara Municipal de Funchal

[DEGU-1] "Funchal". Diccionario enciclopédico galego universal 29. La Voz de Galicia. 2003-2004. p. 72. ISBN 84-7680-429-6. Capital da rexión autónoma da Madeira, arquipélago da Madeira, Portugal...

[DS21-2] "Funchal". Diciopedia do século 21 2. Do Cumio, Galaxia e do Castro. 2006. p. 950. ISBN 978-84-8288-942-9. C. e porto de Portugal, ap. das illas Madeira...

[EGU-3] "Funchal". Enciclopedia Galega Universal 9. Ir Indo Edicións. 1999-2002. p. 323. ISBN 84-7680-288-9. Capital da rexión autónoma da Madeira, arquipélago da Madeira, Portugal...

[ATLASCUMIO-4] Santa María, I. e Massó, N. (2009). "Funchal". Atlas xeográfico e histórico de Galicia e do Mundo. Do Cumio. p. 150 A1. ISBN 978-84-8289-328-0.

[1]

[2]

[3]

[4]