As Somozas

As Somozas é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca de Ferrol. Segundo o INE en 2014 tiña 1211 habitantes (1382 no 2009, 1392 no 2006, 1411 no 2005, 1403 no 2004, 1407 en 2003). O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é somocense.

As Somozas
Casa do Concello.
Situación
Xentilicio	somocense
Xeografía
Provincia	Provincia da Coruña
Comarca	Comarca de Ferrol
Poboación	1.073 hab. (2022)
Área	70,9 km²
Densidade	15,13 hab./km²
Entidades de poboación	4 parroquias
Capital do concello	A Igrexa
Política (2023 )
Alcalde	Juan Alonso Tembrás (PPdeG)
Concelleiros	BNG: 2 PPdeG: 6 Outros: Alternativa por Somozas: 1
Eleccións municipais nas Somozas
Uso do galego (2001)
Galegofalantes	80,74%
Na rede
https://assomozas.es/
[ editar datos en Wikidata ]

Demografía

Censo total	1211 (2014)
Menores de 15 anos	98 (8,09%)
Entre 15 e 64 anos	768 (63,42%)
Maiores de 65 anos	345 (28,49%)

Evolución da poboación das Somozas   Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021
3801	3934	3962	2004	1403			1279					{{{13}}}	{{{14}}}	{{{15}}}	{{{16}}}	{{{17}}}
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Xeografía

Os 71,4 km² polos que se estende este concello son bastante accidentados, aínda que de altitude escasa: as maiores altitudes son as de Vilalbesa (583 m), Pena dos Ladróns (620 m), Naveira (523 m), Lameira (518 m) Barreiros (538 m) e Cortello (484 m), todas elas nas parroquias de Seixas e Recemel. Atravésano o río Mera e o río Grande de Xuvia; o primeiro conforma o límite con Ortigueira e desemboca na ría de Ortigueira e o segundo nace na confluencia dos ríos Ferreiras e Grande.

Historia

Grazas á súa situación estratéxica, arrodeada de vales e montañas, todo o territorio do concello das Somozas foi visitado por numerosas culturas ao longo da súa historia. Da época castrexa consérvase o Castro de Marván (Seixas).

No dominio musulmán, foi imposto un tributo aos seus habitantes, coñecido como Tributo das Cen Doncelas, polo que numerosas mulleres foron apresadas e trasladadas aos seus haréns. Eran despedidas polos seus achegados dende o Monte Marbán. Pénsase que a denominación de 'Somozas' provén dun nobre francés chamado Sumaças, que venceu aos musulmáns e que foi recompensado con terras na zona.

O territorio das Somozas pertenceu a distintos clans señoriais e a varias xurisdicións. Algúns dos nobres máis importantes que dominaron estas terras foron a Duquesa de Lemos, o Conde de Maceda e o Marqués de San Sadurniño.

O concello das Somozas constituíse no ano 1836, intre no que xurdiron os primeiros concellos constitucionais, formando parte da provincia histórica de Betanzos. Posteriormente, no ano 1845, incorporouse a parroquia de Recemel, desvencellándose de Moeche, e, máis tarde, no ano 1895, formáronse as de Enchousas e Seixas, ao se dividir a parroquia principal.

Na actualidade, As Somozas é un concello rural, adicado á agricultura e á gandería e arrodeado de vales e montañas que lle proporcionan un clima oceánico con temperaturas agradables.

O 19 de xaneiro do 2014, falece o actual alcalde Manuel Candocia Ramos, a causa dun infarto mentres presenciaba un partido do equipo do Unión Deportiva Somozas, do que tamén era presidente.

Goberno municipal

Ao longo da democracia, Manuel Candocia non deixou nunca de ser alcalde das Somozas. Inicialmente, coa UCD e, xa na actualidade, co PP. Non só ven revalidando unha ampla maioría absoluta, senón que esta é, cando menos, abafante.

Durante varias lexislaturas, e tamén na que descorre entre 2007 e 2011, o PP conta con 8 concelleiros e existe un só grupo na oposición, o PSdeG-PSOE, cun único concelleiro. Malia superar a barreira do 5% dos votos en 2007, o BNG non foi quen aínda de rachar con ese tradicional bipartidismo e entrar no Concello.

Economía

A economía, aínda que marcadamente agrícola, vai perdendo peso a medida que vai medrando o Polígono industrial das Somozas, onde se localizaron industrias dedicadas ás novas tecnoloxías como a construción de aeroxeradores (Gamesa) e plantas de rexeneración de materiais industriais e reciclaxe (a maioría do chapapote do Prestige será tratado aquí). Tamén conta con explotacións forestais de eucalipto, gando vacún e cultivos de kiwi e autoconsumo, que como moito, son vendidos nos mercados e feiras de Moeche e As Pontes de García Rodríguez, transformación da madeira en serradoiros e a existencia dunha embotelladora de leite.

Case unha cuarta parte dos traballadores viaxan até As Pontes, pois están empregados por Endesa ou as súas empresas auxiliares.

A poboación é moi dispersa e o lugar de maior tamaño, Igrexa, rolda os 100 habitantes.

Lugares de interese

• Igrexa de Santiago Seré, A Igrexa de Santiago é o monumento máis importante do Concello. Atópase na capital, As Somozas, no lugar coñecido como A Igrexa, presidindo o centro urbano da poboación. É un templo de estilo barroco, levantado no século XVIII, con planta rectangular e tres naves cubertas de madeira. Merece especial mención na súa fachada principal a torre campanario de grande altura, visible dende case que calquera punto da poboación. Está coroada por unha cúpula octogonal, rematada por un pináculo sobre o que se sitúa unha cruz de ferro.
• Ermidas, en todo o Concello levántanse numerosos templos cun gran valor histórico-artístico. Merecen especial mención as ermidas de San Pedro, en Enchousas; do Socorro, en Recemel; de Nosa Señora de Francia, no Campo; de San Isidro, na Graxoiba; de San Bartolomeu, en Seixas, e as ermidas de San Cidre, San Pedro e Santo Estevo, nas Somozas.
• Montañas, Os picos de maior altura son Pena dos Ladróns, de 620 metros de altitude; Gradoi, de 357, e o histórico Marbán, que acada os 316 metros, lugar dende onde despedíanse os habitantes da poboación das doncelas cativadas polos musulmáns.
• Área recreativa da Queiroga, localízase ao nordeste das Somozas, nos arredores do río Mera, visitado polos amantes da pesca pola presenza de troitas. Atópase arrodeada por fragas e conta nas súas instalacións con mesas, bancos e grellas. Merecen especial mención un antigo muíño de auga e varios refuxios de pescadores.

Deporte

A Unión Deportiva Somozas xoga na Segunda División B Española (tempada 2015-16).

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes das Somozas.

• 

  Paseo fluvial.

• 

  Lugar da Igrexa.

Lugares das Somozas

Para unha lista completa de todos os lugares do concello das Somozas vexa: Lugares das Somozas.

Véxase tamén

---

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---