Alón, Santa Comba
Santa María de Alón[1] é unha parroquia que se localiza no sur do concello de Santa Comba. Segundo o padrón municipal de 2018 tiña 335 habitantes (180 mulleres e 155 homes) distribuídos en 7 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 2014, cando tiña 352 habitantes.
| Alón | |
|---|---|
 Cruceiro e igrexa de Santa María de Alón. | |
| Concello | Santa Comba[1] |
| Provincia | A Coruña |
| Coordenadas | 43°00′30″N 8°50′02″O / 43.0082, -8.834Coordenadas: 43°00′30″N 8°50′02″O / 43.0082, -8.834 |
| Poboación | 332 hab. (2019) |
| Entidades de poboación | 7[1] |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
A parroquia de Alón ten sete lugares, que son: Alón de Arriba, Alón de Abaixo, Alvarín, O Cataduiro, O Couto, A Cruzana e Esmorode.
A actividade principal de Santa María de Alón é a gandaría vacúa de leite, sendo unha das parroquias galegas con maior produción leiteira.
Patrimonio artístico e cultural editar
Cruceiro do igrexario editar
Atópase no igrexario, diante da fachada da igrexa parroquial, no lugar de Alón de Abaixo. Construído en granito, é un dos tres que existen no concello cunha temática relacionada coa Paixón de Cristo. Érgese sobre unha plataforma cuadrangular e un pedestal tamén cuadrangular no que se achan representados os seguintes símbolos relacionados co motivo da paixón: a salamántiga, a serpe, tibias en forma de X, ademais de caveiras en cada un dos extremos.
O varal, que comeza sendo cadrado e remata con sección octogonal, mostra así mesmo outros símbolos da paixón: lanzas en X, cordón, tenaces, martelo, escada, a coroa de espiñas, o corazón cos cravos. Nun pequeno fornelo ten a imaxe de San Francisco axudando co seu cordón a saír do purgatorio ás almaalmiñas condenadas.
No capitel, de sección octogonal, distínguense o astrágalo circular liso, volutas, caras e un ábaco de lados curvos e vértices chafranados. No anverso dunha cruz de sección circular e aspecto leñoso con nós, áchase representado a Cristo crucificado con tres cravos, cabeza coroada de espiñas, o rostro cara a diante, o pano de pureza anoado á dereita e o INRI. No reverso aparece a Virxe en actitude orante, apoiada sobre peaña, e coas súas mans en cruz sobre o peito.
Existe unha mesa exenta a carón do cruceiro feita tamén en granito, que substitúe a outra que rompeu.
Arredor do cruceiro vaise en procesión nas festividades da parroquia pero soamente o día do Sacramento se fai parada diante do cruceiro, colocándose o Santísimo na mesa e levándose a cabo un rezo ou canto.
Igrexa de Santa María de Alón editar
Foi construída entre 1773-1782 polo arquitecto Manuel Varela, sendo arcebispo Alexandre Bocanegra. É unha igrexa de estilo barroco, de planta de salón cunha soa nave dividida en tres tramos, e capela maior de igual anchura que a nave. A cabeceira cóbrase con bóveda de crucería mentres que a nave central faino mediante unha bóveda de canón.
A fachada organízase a xeito de retablo, cun pano central enmarcado por dúas pilastras e rematado por un gran frontón curvo sobre o que se alza un campanario de planta cadrada formado por dous corpos. O primeiro de base cuadrangular, formado por catro arcos de medio punto, lixeiramente apuntados e coroado por unha cúpula bulbosa.
Capela do cemiterio novo de Alón editar
Foi construída polos veciños en 1999, na honra da Virxe de Fátima e San Xosé. Emprégase soamente para as funcións relixiosas nos enterros. É unha sinxela capela dunha única nave, con sancristía na cabeceira no seu lado sur. A iluminación realízase a través de amplas fiestras nas paredes laterais.
Debaixo da capela, á que se accede mediante unha escalinata, atópase o velatorio veciñal, primeiro do concello de Santa Comba.
A fachada é pentagonal, con porta en forma de lintel, óculo que ilumina o espazo interior, e espadana con dous vans.
Gastronomía e festas editar
O Entroido editar
É a época anterior á abstinencia da coresma, e polo tanto aproveitábase para comer carne, de aí a tradición da cacheira. Tamén é esta unha época de exceso no consumo de doces: orellas, filloas, chulas, ovos...
A Coresma editar
O mércores de cinza, os venres de abstinencia ou vixilia e durante a Pascua facíanse tortillas de ovos ou peixe, traído por unhas "xireleiras" de Noia.
Divertimentos editar
As ruadas eran festas celebradas nas aldeas, nun lugar acordado. Na parroquia de Alón celebrábanse nas seguintes casas: en Alón de Arriba na casa da Caseira, en Alón de Abaixo na casa da Roqueira, na casa da Vilas e na taberna de Visenta no Couto na casa da Raxada e na de Soneira, no Cataduiro na casa de Ramos, en Esmorode na casa do Cacho e na de Martís.[Cómpre referencia]
Lugares e parroquias editar
Lugares de Alón editar
| Lugares da parroquia de Alón no concello de Santa Comba (A Coruña) | |
|---|---|
|
Alón de Abaixo | Alón de Arriba | Alvarín | O Cataduiro | O Couto | A Cruzana | Esmorode |