Vichy (/ˈvɪʃi/, /ˈvʃi/; Pronunciación francesa: ​[ viʃi]; occitano: Vichèi) é unha cidade do departamento de Allier na rexión de Auvernia-Ródano-Alpes do centro de Francia, situada na histórica provincia de Bourbonnais. Está cruzada polo río Allier, afluente do río Loira.

Modelo:Xeografía políticaVichy
Vichy (fr)
Vichèi (oc) Editar o valor en Wikidata
Imaxe

Localización
lang=gl Editar o valor en Wikidata Mapa
 46°07′37″N 3°25′33″L / 46.1269, 3.4258
EstadoFrancia
Divisións administrativasFrancia Metropolitana
RexiónsAuvernia-Ródano-Alpes
DepartamentoAllier
Distritosarrondissement of Vichy (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Capital de
Poboación
Poboación25.789 (2021) Editar o valor en Wikidata (4.408,38 hab./km²)
Xeografía
Situado na entidade territorial estatísticaQ108921900 Traducir
Q3551182 Traducir Editar o valor en Wikidata
Parte de
Superficie5,85 km² Editar o valor en Wikidata
Bañado porRio Allier (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Altitude249 m-243 m-317 m Editar o valor en Wikidata
Comparte fronteira con
Organización política
• Alcalde Editar o valor en WikidataFrédéric Aguilera (en) Traducir (2017–) Editar o valor en Wikidata
Identificador descritivo
Código postal03200 Editar o valor en Wikidata
Fuso horario
Outro
Irmandado con
Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade
Data2021 (44ª Sesión)

Sitio webville-vichy.fr Editar o valor en Wikidata
Facebook: VilleDeVichy Twitter: VilleDeVichy Instagram: villedevichy Editar o valor en Wikidata

É unha cidade resort e balneario e na segunda guerra mundial foi a capital da Francia de Vichy de 1940 a 1942 despois da anexión total alemá de Francia (especificamente a Francia de Vichy como réxime creouse en 1940 e só gañou o sur antes de 1942). O termo Vichyste indicaba a colaboración co réxime de Vichy, a miúdo levando unha connotación pexorativa.[1]

En 2021, a cidade pasou a formar parte do Patrimonio da Humanidade da UNESCO transnacional baixo o nome de "Grandes cidades termais de Europa" debido aos seus famosos baños e ao seu testemuño arquitectónico da popularidade do balneario. cidades de Europa dos séculos XVIII ao XX.[2][3]

Vichy é a forma francesa do nome occitano da cidade, occitano: Vichèi, de etimoloxía incerta. Dauzat & al. propuxeron que derivaba dun nome latino non acreditado (Vippiacus) que fai referencia ao terratenente rexional máis importante (presumiblemente un "Vippius") durante a época das reorganizacións administrativas e levantamentos de terras do emperador romano Diocleciano a finais do século III d.C.[4]

En francés, o actual xentilicio para os veciños de Vichy é francés: Vichyssoise para mulleres e francés: Vichyssois para homes ou grupos mixtos. Ata o século XVIII tamén era habitual o uso de francés: Vichois(e), que derivaba do nome occitano da cidade.

Xeografía e xeoloxía

editar

Vichy atópase ás beiras do río Allier. A fonte do Allier atópase na meseta próxima do Macizo Central, que se atopa só uns quilómetros ao sur, preto da capital da rexión, Clermont-Ferrand.

A existencia histórica de actividade volcánica no Macizo Central é algo evidente visualmente. As erupcións volcánicas ocorreron durante polo menos 150.000 anos, pero todos os volcáns alí estiveron latentes durante polo menos 150.000 anos. A actividade volcánica na zona é a causa directa das numerosas fontes termais que existen en Vichy e arredores.

As famosas fontes minerais de Vichy son ricas en oligoelementos como litio e flúor, e ricas en bicarbonato de sodio.[5] As temperaturas dos 73 graos C en Antoine Spring ata os 14 graos C en Lafayette Spring. Estes mananciais derivan da infiltración a través de rochas sedimentarias do período Oligoceno, que forman parte da conca do colapso do Graben de Limagne.[5]

Historia

editar

Época romana

editar

O primeiro asentamento coñecido en Vichy foi un campamento da lexión romana no 52 a.C. Volvendo ao sur da súa derrota na Batalla de Gergovia polos galos baixo Vercingétorix, atoparon as fontes minerais quentes xunto á { {lang-la|Flumen Elaver}} ("Río Allier") e estableceron o municipio de Aquae Calidae (en latín "Augas Quentes"). Durante os dous primeiros séculos d.C., Vichy fíxose bastante próspera debido ao suposto valor medicinal das fontes termais.

Idade Media

editar

O 2 de setembro de 1344, Xoán II de Francia cedeu o feudo nobre de Vichy ao duque Pedro I de Borbón. O 6 de decembro de 1374, a última parte de Vichy foi adquirida polo duque Lois II de Borbón. Nese momento Vichy incorporouse á Casa de Borbón. En 1410 fundouse un mosteiro celestiniano con doce monxes. Aínda é visible un edificio situado enriba da Fonte Celestina.

En 1527, a Casa de Borbón incorporouse ao Reino de Francia. A finais do século XVI, os baños minerais tiñan fama de ter poderes curativos case milagreiros e atraían pacientes das clases nobres e adiñeiradas. Funcionarios do goberno, como Fouet e Chomel, comezaron a clasificar as propiedades curativas dos baños minerais.

Termas de Vichy

editar

Marie de Rabutin-Chantal, marquesa de Sévigné foi paciente en 1676 e 1677 e popularizaría as Termas de Vichy a través das descricións escritas nas súas cartas. Díxose que as augas de Vichy curaron a parálise das súas mans, permitíndolle así aprender a escribir cartas. En 1761 e 1762, Adélaïde e Victoire de Francia, fillas de Louis XV, chegaron a Vichy por primeira vez e regresaron en 1785. As instalacións dos baños parecíanlles extremadamente incómodas pola contorna enlamada e o mal acceso. Cando regresaron ao Versalles, pediron ao seu sobriño Louis XVI que construíse unhas termas máis espazosas e luxosas, que posteriormente foron rematadas en 1787.

En 1799, Laetitia Bonaparte, nai de Napoleón, chegou a ser curada co seu fillo Louis. Baixo o Imperio, creouse Le Parc des Sources por orde do Emperador. (Decreto de Gumbinen de 1812).

Baixo Carlos X, o grande aumento de pacientes que desexaban ser curados nas fontes levou a unha ampliación das instalacións de hidroterapéutica. A princesa Marie-Thérèse-Charlotte ampliou os edificios Janson baixo o plan de Rose – Beauvais (obra rematada en 1830). De 1844 a 1853, Isaac Strauss realizou recitais teatrais e de poesía para os ricos na comodidade das súas propias casas.

Estilo Vichy

editar

No século XIX Vichy era unha station à la mode, á que acudían moitas celebridades. Porén, foron as estancias de Napoleón III entre 1861 e 1866 as que provocaron a transformación máis profunda da cidade: Construíronse diques ao longo do Allier, 13 ha de zonas axardinadas substituíron as antigas marismas e, ao longo dos bulevares e rúas recentemente trazados, construíronse chalés e pavillóns para o Emperador e a súa corte. Non se escatimaron actividades recreativas, á vista do parque, o arquitecto Badger construíu un gran casino en 1865. O Emperador sería o catalizador do desenvolvemento dunha pequena estación de ferrocarril, que multiplicou por dez o número de habitantes e visitantes en cincuenta anos.

Despois do Segundo Imperio Francés, a Belle Époque marcou a segunda gran campaña de construción en Vichy. En 1903 inaugurouse o Teatro da Opera (l'Opéra), o Salón das fontes e un gran baño deseñado ao estilo oriental. En 1900, o Parc des Sources estaba rodeado por unha galería metálica que procedía da Feira Mundial de 1889. De 700 m. de longo, está decorado por un frise de chardons e foi rematado polo ferreiro Emile Robert. Durante a primeira metade do século XX levantáronse moitas mansións privadas con estilos arquitectónicos variados.

Vichy acolleu a 40.000 "curistes" en 1900, e esa cifra ascendeu a case 100.000 xusto antes do inicio da primeira guerra mundial. La vie thermale tivo o seu auxe nos anos 30. O éxito no tratamento de enfermidades que se atribuíu aos baños de Vichy levou a la Compagnie Fermière a ampliar de novo os baños creando os baños Callou e Lardy. A Ópera de estilo Art Nouveau, inaugurada en 1903, acolleu a todos os grandes nomes do panorama internacional. Vichy converteuse na capital da música estival de Francia, pero a guerra de 1914 poñería fin brutalmente a ese desenvolvemento.

Francia de Vichy - sede do Estado francés, o goberno colaboracionista pro-alemán

editar
Artigo principal: Francia de Vichy.
 
A Ópera de Vichy. Neste edificio, o parlamento da Terceira República Francesa decidiu outorgar plenos poderes ao mariscal Philippe Pétain, poñendo así fin ao réxime republicano e inaugurando a Francia de Vichy (10 de xullo de 1940).

Tras o armisticio asinado o 22 de xuño de 1940, a zona que non estaba ocupada polos alemáns tomou o nome de Estado francés (État Français) (en oposición ao nome tradicional, République Française ou República Francesa) e estableceu a súa capital en Vichy o 1 de xullo, debido á relativa proximidade da cidade a París (4,5 horas en tren) e porque era a segunda cidade con maior capacidade hoteleira nese tempo. Ademais, a existencia dunha central telefónica moderna permitiu chegar por teléfono a todo o mundo.[6]

O 1 de xullo, o goberno tomou posesión de moitos hoteis. Seiscentos membros do Parlamento francés (deputados e senadores) acudirían a Vichy para a reunión das Cámaras. Os días 9 e 10 de xullo, no auditorio principal da Ópera, os deputados votaron a favor da Terceira República. O sistema republicano abolíuse e substituíuno o Estado francés, con Philippe Pétain á fronte como Xefe de Estado. Só 80 dos 600 parlamentarios manifestaron a súa oposición.

A partir desta data, Vichy sería, durante máis de catro anos, a capital de facto do Estado francés. París aínda era a capital oficial, aínda que o goberno de Francia de Vichy nunca operaba desde alí. Este goberno adoita chamarse Réxime de Vichy. O termo "Vichyste", que designa partidarios deste réxime, non debe confundirse con "Vichyssois" que designa aos habitantes da cidade. Este último termo ás veces úsase erroneamente para designar aos partidarios de Pétain.[Cómpre referencia]

Reine des villes d'eaux

editar

As décadas de 1950 e 1960 converteríanse no período máis ostentoso de Vichy, desfilando personalidades, visitas de cabezas coroadas (O Glaoui, o Pachá de Marrakech, o Príncipe Rainiero III de Mónaco) e obtén beneficios dunha afluencia masiva de clientes franceses do norte de África que pasaban as vacacións en Vichy, gastando xenerosamente. Había trece salas de cine (que ás veces mostraban preestreas especiais), oito salas de baile e tres teatros. Foi nese período cando a estación levaría o título de "Reine des villes d'eaux" (Raíña das cidades termais).

De xuño a setembro, chegaban tantos turistas franco-alxerinos que case parecía que había unha ponte aérea instalado entre Vichy-Charmeil e os aeroportos de Alxeria. O alcalde Pierre Coulon (1950–1967) decidiu crear o lago Allier (10 de xuño de 1963) e Omnisports Park (1963–68), dándolle á cidade o seu aspecto actual.

Decadencia de Vichy

editar

A guerra en Alxeria (décadas de 1950-1960), que levou á descolonización, supuxo unha vez máis a paralización da prosperidade desta cidade, que a partir de entón tivo que facer fronte a condicións moito menos favorables. A necesidade de seguir pagando as débedas contraídas polos considerables investimentos que se fixeran en tempos máis prósperos obrigou ao novo alcalde, Jacques Lacarin (1967-1989), sucesor de Pierre Coulon, a adoptar un plan moito máis coidadoso na política de xestión.

Renacemento moderno

editar

Claude Malhuret, exministro de Dereitos Humanos, nado en Estrasburgo en 1950, foi alcalde de 1989 a 2017. El e Bernard Kouchner son ​​os cofundadores de Médicos Sen Fronteiras. A cidade e os seus socios económicos concluíron un importante programa de restauración e modernización.

A cidade goza dun clima oceánico. As fortes neves do Macizo Central adoitan facer que as estradas sexan intransitables, pero Vichy está o suficientemente baixa (uns 249 m. sobre o nivel do mar) como para que o clima sexa máis continental que de montaña. As precipitacións son moderadas ao redor de Vichy, cunha media duns 779,5 mm ao ano.

Cidade Sol Choiva Neve Tormentas Néboa
París 2.297 hr/yr 625 mm/yr 15 dy/yr 19 dy/yr 13 dy/year
Nice 2.794 hr/yr 567 mm/yr 1 dy/yr 31 dy/yr 1 dy/yr
Estrasburgo 1.837 hr/yr 610 mm/yr 30 dy/yr 29 dy/yr 65 dy/yr
Vichy 1.862 hr/yr 780 mm/yr ... dy/yr ... dy/yr ... dy/yr
Media nacional 2.260 hr/yr 630 mm/yr 14 dy/yr 22 dy/yr 40 dy/yr


Datos climáticos para Vichy (1981–2010 averages)
Mes Xan Feb Mar Abr Mai Xuñ Xul Ago Set Out Nov Dec Anual
Temperatura máxima en °C 19,2 25,7 26,3 30,8 33,5 39,7 41,2 40,6 36,4 30,6 26,2 21,7 41,2
Media máxima en °C 7,4 9,0 13 15,8 20 23,5 26,4 26,1 22,2 17,6 11,2 7,8 16,67
Media mínima en °C −0,4 −0,2 1,9 3,9 8,1 11,2 13,3 12,9 9,8 7,3 2,8 0,4 5,92
Temperatura mínima en °C −26,9 −24 −13,3 −7,3 −4,2 −0,2 3,7 1,7 −2 −9 −11,3 −18,5 −26,9
Precipitación media mm 46,8 39,8 44,2 69,3 98,2 78,2 71,6 74,2 75,4 68 63,3 50,5 779,5
Media de días con precipitacións 10,0 8,9 9,0 10,8 12,2 9,5 8,1 8,8 8,7 10,4 10,3 10,0 116,7
Humidade relativa media (%) 84 80 75 74 77 76 73 75 78 83 84 85 78,7
Media de horas de sol mensuais 78,1 94,8 153,7 175,4 203,4 225,0 248,9 238,3 183,5 128,1 76,7 55,9 1 861,7
Fonte #1: Météo France[7][8]
Fonte #2: Infoclimat.fr (humidity, 1961–1990)[9]
Referencias
  1. vichyste en francés Wikcionario.
  2. Landwehr, Andreas (24 July 2021). "'Great Spas of Europe' awarded UNESCO World Heritage status". Deutsche Presse-Agentur. Arquivado dende o orixinal o 25 de xullo de 2021. Consultado o 25 de xullo de 2021. 
  3. "The Great Spa Towns of Europe". UNESCO World Heritage Centre. Consultado o 25 de xullo de 2021. 
  4. Dauzat, Albert; et al. (1963). Dictionnaire Étymologique des Noms de Lieux en France [Etymological Dictionary of Names of Locations in France] (en francés). Paris: Guénégaud. .
  5. 5,0 5,1 Nomination of the Great Spas of Europe for inclusion on the World Heritage List (Informe). United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization. Consultado o 21 de agosto de 2021. 
  6. Best of France: Sights, Hotels, Restaurants. Petit Futé. 2012. p. 202. ISBN 2-7469-6008-7. Arquivado dende com/books?id=kDlokLWw_T0C&pg=PA202 o orixinal |url= incorrecto (Axuda) o 31 de xullo de 2013. Consultado o 23 de febreiro de 2022. 
  7. "Données climatiques de la station de Vichy" (en francés). Meteo France. Arquivado dende o orixinal o 12 de xuño de 2018. Consultado o 30 December 2015. 
  8. "Climat Auvergne" (en francés). Meteo France. Arquivado dende o orixinal o 11 de decembro de 2019. Consultado o 30 December 2015. 
  9. "Normes et records 1961–1990: Vichy-Charmeil (03) – altitude 249m" (en francés). Infoclimat. Consultado o 30 de decembro de 2015. 

Véxase tamén

editar

 
 Este artigo sobre xeografía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
 Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.