Veleio Patérculo
Gaio Veleo Patérculo (en latín Caius Velleius Paterculus), nado c. -19 e finado c. 31, foi un historiador romano, tamén coñecido simplemente como Veleio.
| Veleio Patérculo | |
|---|---|
,_RP-P-BI-1238.jpg) | |
| Nacemento | c. 19 a. C. |
| Lugar de nacemento | Mirabella Eclano |
| Falecemento | c. 31 |
| Nacionalidade | Roma Antiga |
| Ocupación | historiador, militar e escritor |
| Fillos | Caio Veleio Patérculo e Lúcio Veleio Patérculo |
| Irmáns | Magius Celer Velleianus |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
NomeEditar
Aínda que era seguro que o seu segundo nome é Veleio e o seu terceiro Patérculo, por aparecer desta maneira no único manuscrito conservado da súa Historia romana, o seu primeiro nome foi un tempo obxecto de controversias. No frontispicio da edición de 1520 aparecía como Publio, pero no corpo do texto, como Gaio, e co primeiro aparece mencionado por Tácito, polo que historiadores como Shipley e Halm preferían o segundo[1]. A pesar de que Prisciano indicou que o seu praenomen era Marco, a maioría dos eruditos modernos aceptan xa que se chamou Gaio Veleio Patérculo, debido á aparición posterior, no norte de África, dun miliario co nome completo do seu neto consular (C.I.L. VIII, 10311)[2] O seu texto é: C(aio) Velleio / Paterculo / leg(ato) Aug(usti) / leg(ionis) III Aug(ustae) / XXIX (milia passuum).[3] Era moi frecuente que os netos levasen o mesmo praenomen que o seu avó.
TraxectoriaEditar
Membro dunha ilustre familia de Campania, Patérculo entrou no exército cando era moi novo. Desempeñouse como tribuno militar en Tracia, Macedonia, Grecia e en Oriente, e no ano 2 presenciou a entrevista do Éufrates entre Gaio César, neto de Augusto, e o rei parto Fraataces. Máis tarde, serviu como praefectus de cabalaría e legatus durante oito anos (desde o 4) en Xermania e Panonia baixo Tiberio. Os seus servizos valéronlle os nomeamentos como cuestor en 8 e, xunto co seu irmán, como pretor en 15. Sábese que aínda estaba vivo en 30, posto que existen varias referencias históricas sobre o consulado de Marco Vinicio correspondente a dito ano, e crese que foi sentenciado a morte en 31 por ser amigo de Sexano, a quen eloxiaba.
ObraEditar
O seu Compendio da Historia romana consiste en dous libros dedicados a Vinicio e cobre o período que vai desde a dispersión dos gregos logo do asedio a Troia até a morte de Livia (29). O primeiro libro, que conclúe coa destrución de Cartago en -146, ten seccións perdidas, incluído o comezo. A parte posterior da historia, en especial o período entre as mortes de Xulio César (-44) e Augusto (14), é tratada con maior detalle. Aínda que se presentan observacións breves sobre a literatura romana e grega, non existe ningunha mención de Plauto, Horacio ou Propercio. O autor non exhibe unha verdadeira agudeza histórica, a pesar de que polo xeral é confiabel en canto ás súas afirmacións respecto de feitos en particular. Ademais, a súa cronoloxía é inconsistente. Cando se refire a César, Augusto e sobre todo ao seu patrón, Tiberio, Patérculo é pródigo en eloxios ou adulacións. As repeticións, as redundancias e o desaliño en canto a expresión, poden deberse en parte ás présas coas cales se escribiu o texto (segundo indica a miúdo o autor mesmo). A retórica pomposa e o efecto forzado por mor de hipérboles, antítese e epigramas, pertencen ao período da idade de prata da literatura latina, da cal Patérculo é o primeiro exemplo. O autor propúxose escribir unha narración máis completa do último período, que incluiría a guerra civil entre César e Pompeio e as guerras de Tiberio, pero non existen evidencias de que a realizase. As súas fontes principais son as Orixes de Catón, os Anais de Hortensio Hórtalo, Pompeio Trogo, Cornelio Nepote e Tito Livio.
Veleio Patérculo non foi moi coñecido na Antigüidade. Ao parecer, foi lido por Lucano e imitado por Sulpicio Severo, pero só aparece mencionado en comentarios sobre Lucano e, unha vez, por Prisciano.
TextosEditar
O texto do traballo de Patérculo, preservado nun único manuscrito mal escrito e mutilado (que foi descuberto en 1515 por Beatus Rhenanus na Abadía de Murbach, Alsacia, e actualmente se atopa perdido), está moi corrompido.
- Editio princeps, 1520
- Primeiras edicións a cargo de
- Edicións modernas
NotasEditar
- ↑ Tácito, Anais, 3, 39, 1.
- ↑ Imaxe da inscrición. Corpus Inscriptionum Latinarum 8. p. 2138. Consultado o 14 de maio de 2019.
- ↑ "Ficha HD031102". Epigraphische Datenbank Heidelberg. Consultado o 15 de maio de 2019.
Véxase taménEditar
BibliografíaEditar
- Veleyo Patérculo. Historia romana. Madrid: Editorial Gredos. ISBN 978-84-249-2284-9.
Ligazóns externasEditar
- Velleius Paterculus: History of Rome (orixinal en latín e tradución en inglés).
- Historia Romana, 1787, traducida por Manuel Sueyro(en castelán).