Sufraxio universal
Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde setembro de 2015.) |
O sufraxio universal consiste na dotación do dereito ao voto a toda a poboación adulta dun Estado independentemente da súa raza, sexo, crenzas ou condición social.
O logro do sufraxio universal deuse a partir dunha evolución na democracia. Trala Revolución Francesa o poder político comezou a estar en mans de cámaras de representantes polo que era necesario regulalo seu sistema de elección. Así comezou o sufraxio censatario no que votaban só homes que cumprisen unha serie de requisitos de nivel de instrución, de renda e de clase social; pasando polo sufraxio masculino (segunda metade do século XIX), no que podían votar tódolos homes que soubesen ler e escribir. Ata a inclusión do sufraxio feminino (século XX en diante), analfabetos (século XX) e xentes de tódalas razas (segunda metade do século XX).
Limitacións ao sufraxio universal
editarMalia ser considerado un fito da democracia e algo imprescindible en todo sistema político moderno, ao longo da historia dos séculos XIX e XX, e incluso na actualidade, a presenza do sufraxio universal en moitos países non foi posible debido a diversas políticas, grupos de presión ou réximes políticos.
No pasado numerosas sociedades negaron o dereito a votar baseándose tamén en diferenzas de raza ou etnia. Por exemplo, durante a era do apartheid non estaba permitido o voto a razas que no fosen a branca en Suráfrica. Igualmente acontecía na época de pre-dereitos civís nos Estados Unidos onde, aínda que os afroamericanos tiñan tecnicamente dereito a votar, negábaselles o seu exercicio mediante intimidacións e outros medios. O Ku Klux Klan formado trala guerra civil estadounidense foi unha das organizacións que destacou neste cometido.
Moitos sistemas de sufraxio universal exclúen constitucional e legalmente a votantes potenciais, como os residentes de nacionalidade estranxeira, cidadáns convictos e enfermos mentais. No derradeiro caso arguméntase que se trata de persoas que non teñen vontade libre ou persoas carentes de raciocinio para decidi-las súas accións, os cales poderían ser premidos ou intencionados por terceiros. No caso dos convictos, arguméntase que parte do castigo (reclusión ou privación de liberdade) inclúe a restrición dos dereitos cidadáns como o sufraxio. No caso dos estranxeiros, a calidade de votante atópase ligada á posesión da cidadanía no Estado onde se reside. Porén, as lexislacións e dereitos constitucionais polo xeral conceden o dereito ao sufraxio (eleccións locais e/ou nacionais) previa residencia por un período de tempo.
Houbo momentos nos que aos militares se lles negou o dereito ao voto. Esta privación do dereito ao voto imposto en determinados países (por exemplo, na Francia da III república) tivo motivos complexos. Por unha parte, tratou de impedir a presión dos oficiais sobre os soldados, que deformaría o voto (tales feitos non eran estraños durante o Consulado ou o II Imperio en Francia e incluso en certas repúblicas suramericanas actuais). Trátase, por outra parte, de evita-la intrusión da política no exército, como prexudicial para a disciplina militar.
Cronoloxía do sufraxio universal por países
editarA continuación amósase unha listaxe cronolóxica de países e a data na que se logrou implantar por vez primeira o sufraxio universal.
Europa
editar- Alemaña: 1871
- Revogado durante a Alemaña nazi (1933-1945)
- Finlandia: 1906 (nas eleccións locais: 1917)
- Noruega: 1913
- Dinamarca: 1915 (con Islandia)
- Rusia: 1917
- Austria: 1918
- República Checa: 1918
- Eslovaquia: 1918
- Estonia: 1918
- Hungría: 1918
- Luxemburgo: 1919
- Países Baixos: 1919
- Polonia: 1919
- Suecia: 1921
- Irlanda: 1922
- Lituania: 1922
- Romanía: 1923
- Reino Unido: 1928
- España: 1933 (recoñecido na Constitución do 1 de outubro de 1931)
- Revogado durante a Ditadura de Franco (1939-1975)
- Francia: 1944
- Italia: 1945
- Bélxica: 1948
- Grecia: 1952
- Portugal: 1976
- Liechtenstein: 1984
- Suíza: 1990
Asia e Oceanía
editar- Nova Zelandia: 1893
- Sri Lanka: 1931
- Turquía: 1931
- Xapón: 1945
- Israel: 1948
- India: 1950 (como parte da súa constitución)
- Malaisia: 1955
- Australia: 1962 (previamente non outorgado aos aborixes australianos a nivel federal)
- Iraq: 2005
América
editar- Uruguai: 1932
- Arxentina: 1951 (recoñecido na lei 13.010 do 9 de setembro de 1947)
- Bolivia: 1952
- México: 1953
- 1947: sufraxio universal a nivel municipal
- Colombia: 1956
- Canadá: 1960
- Estados Unidos: 1965
- Chile: 1970