Síndrome do túnel carpiano

A síndrome do túnel carpiano é unha neuropatía periférica que ocorre cando o nervio mediano se comprime dentro do túnel carpiano, a nivel do pulso

Síndrome do túnel carpiano
Vista axial do carpo
SinónimosNeuropatía mediana do pulso.
Aviso médico.
Aviso médico.
Advertencia: A Wikipedia non dá consellos médicos.
Se cre que pode requirir tratamento, por favor, consúltello ao médico.

Anatomía

editar

O nervio mediano é un nervio sensitivo e motor. Conduce a sensibilidade da cara palmar do polgar, índice, maior e metade radial do anular así como a eminencia tenar na palma. Tamén innerva os músculos intrínsecos da man, fundamentalmente da eminencia tenar.

O túnel carpiano, unha pasaxe estreita e ríxida entre o ligamento anular do carpo e os ósos na base da man, contén os tendóns e o nervio mediano. Está delimitado na súa parte proximal polos ósos pisiforme, semilunar, piramidal e escafoide; e a súa parte distal polo trapecio, trapezoide, o grande e o ganchudo. O teito do túnel está formado polo ligamento denominado retináculo flexor. A través deste túnel discorren catro tendóns do músculo flexor común superficial dos dedos da man, catro tendóns do músculo flexor común profundo dos dedos da man e o tendón do músculo flexor longo do polgar.

Etiopatoxenia

editar

Calquera proceso que provoque ocupación do espazo (inflamación dalgún destes tendóns, presenza de líquido etc.) provoca a diminución do espazo e o atrapamento do nervio. En ocasións, o engrosamento dos tendóns irritados ou outras inflamacións estreitan o túnel e provocan a compresión do nervio mediano. O resultado pode ser dor, debilidade ou entumecemento da man e o pulso, irradiándose por todo o brazo. Aínda que as sensacións de dor poden indicar outras patoloxías, a síndrome do túnel carpiano é das neuropatías por compresión máis comúns e amplamente coñecidas nas cales se comprimen ou se traumatizan os nervios periféricos do corpo. Normalmente a presión dentro do túnel do Carpio é de 7-8 mm Hg, pero en situacións de patoloxía pode acadar até 30 mm Hg; a esta presión xa hai disfunción. Cando o pulso se flexiona ou se estende, a presión pode aumentar até 90 mm Hg ou máis, o que ocasiona isquemia no vaso nervorum. Isto pode levar a un ciclo vicioso, ao aparecer edema vasoxénico, aumentando aínda máis a presión intratúnel.

Epidemioloxía

editar

É a neuropatía periférica da man por atrapamiento* máis frecuente, afectando até un 90 % da poboación xeral, cunha maior incidencia en mulleres entre as décadas cuarta e sexta da vida.[1] Constitúe un lugar moi destacado en Saúde Ocupacional. En Estados Unidos, a incidencia actual é do 0,1 %, e na poboación traballadora do 15% ao 20%

Síntomas

editar
 
Diagrama da Síndrome do Túnel Carpiano.

A sintomatoloxía adoita comezar de xeito gradual aínda que pode aparecer de súpeto nalgúns casos, e maniféstase con sensacións de calor, cambras ou entumecemento na palma da man e os dedos, especialmente do polgar e dos dedos maior e índice. Algúns doentes que padecen esta síndrome refiren que notan os dedos inchados inútis, aínda que non presentan unha inchazón aparente. Os síntomas a miúdo aparecen durante a noite, cunha sensación de adormecemento das puntas dos dedos orixinada por durmir co pulso en flexión. Unha persoa coa síndrome do túnel carpiano pode espertar sentindo a necesidade de “sacudir” a man ou o pulso para recupera-la sensibilidade.

A medida que os síntomas se agravan, os doentes comezan a sentir cambras durante o día. A diminución no pulso da man pode dificultar pechar a man, agarrar obxectos pequenos ou realizar outras tarefas manuais. En casos severos, os músculos da base do polgar poden debilitarse ou atrofiarse. Algunhas persoas poden non distinguir o frío e a calor a través do tacto. Por veces a dor maniféstase na parte superior da man do pulso, outras veces,o pulso e a man quedan durmidas. Os síntomas adoitan aparecer en suxeitos cuxa ocupación laboral inclúe a realización de movementos repetitivos do pulso, o que pode provocar inflamación ligamentosa e compresión nerviosa, aínda que outras causas como fracturas ou lesións ocupantes de espazo tamén poden estar na orixe do seu desenvolvemento. A clínica aumenta coa actividade da man afectada (habitualmente a dominante) e pode remitir sacudindo ou masaxeando o pulso ou elevando o membro afectado (ó mellora-lo retorno venoso).

Diagnóstico

editar

A semioloxía clínica é a principal arma diagnóstica. A clínica, así como a actividade laboral, son moi suxestivas desta patoloxía, pero existen algúns signos clínicos e probas complementarias que confirman o diagnóstico. Entre os dados que orientan cara á existencia dunha síndrome do túnel do carpo atópanse os seguintes signos:

  • Signo de Phalen: coa flexión palmar do pulso a 90 graos durante un minuto redúcese o espazo de tránsito, desencadeando parestesias na man estudada.
  • Signo de Tinel: percútese o ligamento anular do carpo cun martelo de reflexos. Se existe compromiso da canle prodúcese unha sensación de cambra sobre os dedos segundo e terceiro (innervados polo n. mediano).
  • Signo do círculo: cando o doente tenta opo-lo primeiro dedo ó segundo (executando a figura dun círculo, ou o signo internacional de OK) non é capaz de flexionar correctamente as falanxes debuxando unha "pinza" ou "pico de pato", no canto dun círculo.
  • Signo de Durkan: o explorador preme co polgar a cara palmar do pulso, na zona situada entre as eminencias tenar e hipotenar, desencadeando os síntomas.[2]
  • Signo de Pyse-Phillips: desaparición das molestias coa elevación do membro afectado.

A proba diagnóstica máis sensible e específica e que confirma a existencia de compresión do nervio é a electromiografía. Con esta proba establécese a velocidade de condución nerviosa do nervio, manifestándose como un retardo da condución nerviosa sensitiva e motora ao seu paso polo carpo.

Os signos de Phalen e Tinel son moi orientativos. En caso de dúbidas, a electromiografía (EMG) é obrigada.

Tratamento

editar
 
Inmovilización con férula da rexión do carpo.

Se se trata dun túnel carpiano secundario a unha causa coñecida e tratable (diabetes, obesidade, artrite reumatoide, infeccións, hematomas, etc) deberá abordarse primeiro o tratamento da causa primaria.

Nos casos nos que non existe unha causa aparente ou aqueles de orixe funcional, o tratamento baséase en diferentes medidas: por unha banda a prevención, adoptando, na medida do posible, hábitos de movemento do pulso menos traumáticos ou programando períodos alternativos de actividade-descanso. Se isto non é abondo inmobilízase a articulación do pulso cunha férula de descarga e con antiinflamatorios que diminúan a presión exercida sobre o nervio mediano. Segundo as últimas revisións da Cochrane o uso de ortesis nocturna é máis efectivo que o non tratamento a curto prazo.[3]Cando é necesario pode realizarse unha infiltración local de antiinflamatorios (habitualmente corticoides) sendo esta técnica unha das máis eficaces no tratamento agudo desta síndrome.[4]

Tratamentos con fisioterapia, electroterapia, ultrasons ou láser non demostraron eficacia en comparación con outros tratamentos conservadores.[5][6]

En casos máis avanzados ou resistentes a tratamento conservador proponse tratamento cirúrxico (cirurxía), consistente en ampliar o espazo de tránsito do nervio, sendo este o tratamento máis eficaz a longo prazo.[7]

Cambio de teclado

editar
 
Teclado Dvorak español.

Cando unha das causas da síndrome sexa o uso de teclados, recoméndase o cambio ao teclado Dvorak, que está dispoñible en todos os sistemas operativos. A distribución das teclas está optimizada no teclado Dvorak para que sexa necesario menos movemento de dedos para escribir o mesmo texto. Co uso deste teclado, moitos usuarios con trastornos por movementos repetitivos ou síndrome do túnel carpiano notan alivio ou incluso a desaparición das lesións.[8][9]

Cambio de hábitos

editar
 
Almohadilla de rato (mousepad) con descansador para o pulso, realizado con xelatina de silicona.

Ademais de cambiar tanto o teclado coma o rato, débese utilizar tamén unha cadeira ergonómica para manter unha boa posición e previr problemas a longo prazo. Débese apoiar todo o antebrazo sobre o escritorio para utilizar o rato, reducindo así a presión sobre a man.[10]

  1. Arthroshi I, Gummenson C, Johonsson R, Ornstein E, Ranstam J, Rossen I. Prevalence of carpal tunnel syndrome in a general population. JAMA. 1999;282:153-8
  2. Durkan, JA. The carpal compression test: an instrumental device for diagnostic carpal tunnel syndrome. Lancet. 1990;335:393-5.
  3. Page MJ, Massy-Westropp Splinting for carpal tunnel syndrome.. Cochrane Data Base of Systematic Reviews. 2012
  4. Marshall S, Tardif G. Injection local of steroids in the carpal syndrome. Cochrane Data Base of Systematic Reviews. 2005. Issue 5.
  5. Page MJ, Massy-Westropp Exercise and mobilisation interventions for carpal tunnel syndrome.. Cochrane Data Base of Systematic Reviews. 2012
  6. Page MJ, Massy-Westropp Therapeutic ultrasound for carpal tunnel syndrome. Cochrane Data Base of Systematic Reviews. 2012.
  7. Verdugo RJ, Salinas RS, Castillo J, Cea JG. Tratamiento quirúrgico versus tratamiento no quirúrgico para el síndrome del túnel carpiano. Cochrane Data Base. 2005.
  8. Jonathan Oxer (10 de decembro de 2004). "Wrist Pain? Try the Dvorak Keyboard". The Age (en inglés). Melbourne. Consultado o 28 de abril de 2010. 
  9. Shead, Mark (15 de marzo de 2008). Productivity 501, ed. "Michael Sampson on the Dvorak Keyboard" (en inglés). Consultado o 26 de agosto de 2012. 
  10. Fabiola Czubaj (xoves 8 de xullo de 2010). Diario La Nación, ed. "El uso excesivo del mouse puede alterar las funciones de la mano". Edición impresa del 08/07/2010. p. 11. Archived from the original on 11 de maio de 2015. Consultado o 21 de maio de 2015. 

Véxase tamén

editar

Bibliografía

editar
  • Swiontkowski, M.F, Manual de Ortopedia e Traumatología (2ª edición), Editorial Masson, 2005. ISBN 844581222-X

Ligazóns externas

editar