Riel camboxano
| Riel camboxano | |
|---|---|
 en khmer | |
 |  |
| Código: | KHR |
| Ámbito: |  Camboxa |
| Símbolo: | ៛ |
| Fracción: | 100 sen = 1 riel (sen uso). |
| Moedas: | 50, 100, 200 e 500 rieis. |
| Billetes: | 50, 100, 500, 1.000, 2.000, 5.000, 10.000, 15.000, 20.000, 50.000 e 100.000 rieis. |
| Emisor: | Banco Nacional de Camboxa. |
| Taxa de troco: 27-2-2021 | 1 EUR = 4.918,18 KHR. 1 USD = 4.084,26 KHR.[1] |
O riel camboxano (khmer: រៀល) ou simplemente riel é a unidade monetaria de Camboxa, dividida en 100 sen (សេន).[2][3][4][5] O seu código ISO 4217 é KHR e o seu símbolo monetario ៛.[6][7]
O riel estableceuse en 1953 e, logo do período 1975-1980, en que Camboxa careceu de moeda, en 1980 retomouse como unidade monetaria do país.[5][8]
O seu nome deriva do "real" español da ceca de México, que pola fineza da súa aliaxe circulou amplamente entre os comerciantes malaios, indios e chineses durante o século XIX.[8]
Primeiro riel (1953-1975) editar
_Art-Hanoi_02.jpg)
Na época da colonización francesa, Camboxa utilizaba a piastra da Indochina Francesa, que foi substituída polo riel en termos paritarios (1 riel = 1 piastra).
En 1953, a delegación camboxana do Institut d'Émission des États du Cambodge, du Laos et du Vietnam emitiu unha serie de moedas con dobre denominación en piastras e rieis, cun valor á par, e as outras dúas delegacións fixeron o propio co dong de Vietnam do Sur e co kip de Laos.[5]
Inicialmente, estes rieis dividíanse en 100 céntimos (centimes) mais en 1959 cambiou a moeda fraccionaria e pasou a dividirse en 100 sen.[10]
A primeira emisión de billetes foi a de 1955-1956, composta polos valores de 1, 5, 10 e 50 rieis. A partir de aí sucedéronse varias series de billetes ata 1973, con valores que chegaron ata os 5.000 rieis.[11][12]
Canto ás moedas, en 1953 emitiuse unha primeira serie de 10, 20 e 50 céntimos (cents.) en aluminio, co mesmo tamaño que as correspondentes en att e en xu, as moedas divisionarias de Laos e de Vietnam do Sur. En 1959 volveuse cuñar a moeda de medio riel, xa co valor de 50 sen, en lugar de 50 cents.[10] Finalmente, en 1970 emitiuse a moeda dun riel, cuñada en cuproníquel, como parte do programa de emisión de moedas da FAO, aínda que esta moeda non chegou a entrar en circulación, por mor do derrocamento do Goberno de Norodom Sihanouk por Lon Nol.[13]
Na época dos Khmer Vermellos, durante o Goberno de Pol Pot entre 1975 e 1979, a circulación monetaria e o sistema de bancos foron abolidos. No entanto, en 1975 chegou a producirse a impresión dunha serie de billetes (de 0,1 rieis a 100 rieis), aínda que non chegaron a pórse en circulación por mor de tal abolición.[8][14]
En 1979, o réxime que, apoiado polos vietnamitas, derrocou a Pol Pot emitiu unha derradeira serie deste primeiro riel, con valores de entre 5 e 500 rieis.[15]
Segundo riel (desde 1980) editar
Logo da invasión vietnamita de 1978, a República Popular de Kampuchea (1979-1992) viuse na necesidade de restaurar a moeda. Nos primeiros meses de existencia do novo réxime utilizáronse o dong survietnamita e o baht tailandés, ata que o 1 de abril de 1980 se restableceu o riel como a unidade monetaria oficial de Camboxa, dividido en 10 kak ou 100 sen e, inicialmente, coa paridade de 4 rieis = 1 dólar.[8][12] Como non había unha moeda para substituír e tendo en conta que o sistema económico quedara seriamente danado polo réxime dos Khmer Vermellos, o Goberno central decidiu repartir a nova moeda entre a poboación para estimular o seu uso.[5]
Moedas editar
A primeira moeda cuñada foi a de 5 sen de aluminio, en 1979.[16] Ata 1994 non se produciron novas cuñaxes e nese ano emitiuse unha serie de 50, 100, 200 e 500 rieis que, malia seguiren en circulación, teñen unha presenza escasa na circulación.[17][18][19]
| Imaxe | Facial | Ano | Diámetro | Peso | Espesor | Aliaxe | Canto | Anverso | Reverso | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Anverso | Reverso | |||||||||
|
|
50 rieis | 1994 | 15,9 mm | 1,6 g | 1,0 mm | Ace. | Liso | Valor.
Data budista e gregoriana. |
Monumento á independencia, Phnom Penh |
|
|
100 rieis | 17,9 mm | 2,0 g | 1,1 mm | Angkor Wat | ||||
|
|
200 rieis | 19,9 mm | 2,4 g | 1,1 mm | Cuncas cerimoniais. | ||||
|
|
500 rieis | 25,8 mm | 6,5 g | 2,0 mm | Ace./Ae | Estriado descontinuo | Escudo real de Camboxa | ||
Billetes editar
Estes son os billetes en circulación en Camboxa, do sistema do riel:[24]
| Imaxe | Facial | Data | Dimensións (mm) | Motivos principais | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Anverso | Reverso | Anverso | Reverso | |||
|
|
50 rieis | 2002 | 130 x 60 | Templo de Preah Vihear | Encoro |
|
|
100 rieis | 2001 | 130 x 60 | Monumento á independencia, Phnom Penh | Escola |
|
|
2014 | 138 x 64 | Norodom Sihanouk | Pagode de prata, Phnom Penh | |
|
|
500 rieis | 2002
2004 2014 |
138 x 64 | Angkor Wat | Ponte Kizuna |
|
2014 | Norodom Sihamoni | Pontes | |||
|
|
1.000 rieis | 2005
2007 2014 |
138 x 64 | Porta do Sur, Bayon | Porto de Sihanoukville |
| 2012 | 148 x 68 | Norodom Sihanouk | Barca co corpo de Sihanouk | |||
|
|
|
2016 | 146 x 68 | Norodom Sihanouk | Kinnari (medio humano, medio ave) | |
|
|
2.000 rieis | 2007
2015 |
146 x 68 | Templo Prasat Preah | Cultivo do arroz |
| 2013 | 155 x 72 | Norodom Sihanouk | Norodom Sihanouk con dous soldados | |||
|
5.000 rieis | 2001
2002 2004 2007 |
146 x 68 | Norodom Sihanouk | Ponte Spean Praptos | |
|
|
|
2015 | 146 x 68 | Norodom Sihanouk | Ponte Spean Praptos | |
|
10.000 rieis | 2001
2005 2006 |
146 x 68 | Norodom Sihanouk | Peirao de Sisowath | |
|
|
2015 | 146 x 68 | Norodom Sihamoni | Templo budista de Neak Pean | ||
|
|
15.000 rieis | 2019 | Norodom Sihamoni | Coroación de Norodom Sihamoni | |
|
20.000 rieis | 2008 | 155 x 72 | Norodom Sihamoni | Angkor Wat e Avalokiteshvara | |
|
|
|
2017 | 155 x 72 | Norodom Sihamoni | Templo de Banteay Srei | |
|
50.000 rieis | 2001 | 150 x 70 | Norodom Sihanouk | Angkor Wat | |
| 2013 | 155 x 72 | Norodom Sihanouk | Ruínas de templo. Cría de elefante | |||
| 100.000
rieis |
2012 | 170 x 77 | Norodom Sihanouk e Norodom Monineath | Familia real | ||
Uso doutras divisas editar
Nas zonas rurais, o riel utilízase para practicamente todas as compras cotiás; no entanto, o dólar estadounidense tamén se utiliza, sinaladamente nas áreas máis urbanas e nas zonas turísticas. En Battambang e noutras zonas próximas á fronteira tailandesa, como Pailin, tamén se acepta o baht tailandés.[5]
A dolarización comezou na década de 1980 e continou nos comezos da década seguinte, cando as Nacións Unidas contribuíron con axuda humanitaria, os refuxiados comezaron a enviar remesas e a inflación alcanzou o 177 %, coa conseguinte erosión da confianza no riel.[17][37]
Notas editar
- ↑ Cambio entre riel, euro e dólar. Nataf.net
- ↑ "Riel". En Digalego. Dicionario de galego (Digalego.gal)
- ↑ "Riel". En Dicionário Estraviz (Estraviz.org)
- ↑ "Riel". En Münzen Lexikon (Reppa.de)
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 "A Brief History of Cambodian Currency". Khmerisation.wordpress.com
- ↑ "World Currency Symbols". Xe.com
- ↑ "Códigos de divisas por países". Iban.com
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Filippi, J-M. (2012). "The strange adventure of the Cambodian currency". En Phenom Penh Post. 16 de marzo.
- ↑ "50 Sen - Norodom Suramarit". Numista.com
- ↑ 10,0 10,1 "Cambodia: First riel (1953-1975)". Numista.com
- ↑ "Cambodia: Banque Nationale du Cambodge". Banknote.ws
- ↑ 12,0 12,1 "Previously Used Banknotes". National Bank of Cambodia.
- ↑ "1 Riel (FAO - Khmer Republic)". Numista.com< /ref> [[Ficheiro:Cambodge_500_riels.jpg|miniatura|215x215px|500 rieis emitidos entre 1958 e 1979. <ref>"1 Riel". Banknote.ws
- ↑ "Cambodia: Bank of Kampuchea. 1979 issue". Banknote.ws
- ↑ "Cambodia: State Bank of Democratic Kampuchea. 1979 issue". Banknote.ws
- ↑ "Previously use Coins: 5 Cents". National Bank of Cambodia.
- ↑ 17,0 17,1 "Cambodia's riel survives alongside the dollar". BBC News. 20 de marzo de 2011.
- ↑ "Cambodia • Second riel (1979-date)". Numista.com
- ↑ "Coins in Circulation". National Bank of Cambodia.
- ↑ "50 Riels - Norodom Sihanouk". Numista.com
- ↑ "100 Riels - Norodom Sihanouk". Numista.com
- ↑ "200 Riels - Norodom Sihanouk". Numista.com
- ↑ "500 Riels - Norodom Sihanouk". Numista.com
- ↑ "Banknotes in Circulation". National Bank of Cambodia.
- ↑ "50 Riels 2002". Banknote.ws
- ↑ "100 Riels 2001" e "100 Riels 2014". Banknote.ws
- ↑ "500 Riels 2002-2014" e "500 Riels 2014". Banknote.ws
- ↑ "1000 Riels 2005-2014", "1000 Riels 2012" e "1000 Riels 2016". Banknote.ws
- ↑ "2000 Riels 2007 & 2015" e "2000 Riels 2013". Banknote.ws
- ↑ "5000 Riels 2001-2007" e "5000 Riels 2015". Banknote.ws
- ↑ "10.000 Riels 2001-2006" e "10.000 Riels 2015". Banknote.ws
- ↑ "15.000 Riels 2019". Banknote.ws
- ↑ "New note to mark King’s coronation Arquivado 11 de maio de 2021 en Wayback Machine.". En The Phnom Penh Post. 7 de outubro de 2019.
- ↑ "20.000 Riels 2008" e "20.000 Riels 2017". Banknote.ws
- ↑ "50.000 Riels 2001" e "50.000 Riels 2013". Banknote.ws
- ↑ "100.000 Riels 2012". Banknote.ws
- ↑ de Zamaroczy, Mario (2003). "Economic Policy in a Highly Dollarized Economy". IMF (219): 3.
Véxase tamén editar
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Riel camboxano  |
Bibliografía editar
- Krause, C. L.; Mishler, C. (1991). Standard Catalog of World Coins: 1801-1991. (18ª ed.). Krause Publications. ISBN 0-87341-150-1
- Pick, A. (1994). Standard Catalog of World Paper Money: General Issues. (7th ed.). Krause Publications. ISBN 0-87341-207-9