Notofagáceas

A das notofagáceas (Nothofagaceae) é unha familia da orde das fagales.

Comprende unha serie de especies arbóreas orixinarias do hemisferio sur, todas elas reunidas nun único xénero, Nothofagus, cuxos membros son coñecidos da bibliografía internacional como faias do sur, pois están emparentados coas faias (xénero Fagus) do hemisferio norte e até a década de 1990 eran clasificados como un xénero irmán delas, dentro da familia das fagáceas.

Considérase que o xénero orizinouse no sur de Suramérica e a península Antártica.

As especies de notofagáceas encóntranse principalmente en Australia, Nova Zelandia, Chile, Arxentina, Nova Guinea e Nova Caledonia.

Taxonomía

Descrición

Familia

A familia foi descrita en 1962 pola bióloga rusa, especializada en palinoloxía, Liudmila Kupriánova, nun traballo publicado en Int. Conf. Palynology 21.

A especie tipo é Nothofagus antarctica (G.Forst.) Oerst..

Xénero

O xénero Nothofagus foi descrito en 1850 polo naturalista e botánico alemán-neerlandés Carl Ludwig Blume e publicado en Museum Botanicum 1: 307.

Etimoloxías

Familia

O nome da familia está formado, segundo a norma, pola raíz Nothofag- do nome do seu xénero tipo (e, neste caso, único, Nothofagus, coa adición do sufixo do latín científico -aceae, propio dos nomes das familias dos vexetais.

Xénero

En canto ao nóme do xénero está formado polo elemento do latín científico notho-, tirado do grego antigo νόθος nóthos, "bastardo", "ilexítimo", seguido do nome do xénero Fagus, indicando "falsas haias".

Nota taxonómica

Aínda que a posición sistemática do xénero Nothofagus é aínda discutida por algúna autores; clasicamente, este xénero estaba inclído na familia das fagáceas (ver este artigo), pero as clasificacións filoxenéticas APG II (2003) e APG III (2009) aceptan esta familia.

Sinónimos

Ademais de polo nome actualmente válido, a familia coñeceuse tamén polos sinónimos:

• Nothofageae Baum.-Bod.
• Nothofagoideae P.L.Wang & F.T.Pu

Especies

Segundo a lista dos Reais Xardíns Botánicos de Kew:

• Xénero Nothofagus Blume (1851)
  • Nothofagus aequilateralis (Baum.-Bod.) Steenis (1954)
  • Nothofagus alessandrii Espinosa (1928)
  • Nothofagus alpina (Poepp. & Endl.) Oerst. (1872)
  • Nothofagus antarctica (G.Forst.) Oerst. (1872)
  • Nothofagus × apiculata (Colenso) Cockayne (1910 publ. 1911)
  • Nothofagus × apiculata nothovar. apiculata
  • Nothofagus × apiculata nothovar. blairii (Kirk) Govaerts (1998)
  • Nothofagus × apiculata nothovar. dubia (Kirk) Cheeseman (1906)
  • Nothofagus balansae (Baill.) Steenis (1954)
  • Nothofagus baumanniae (Baum.-Bod.) Steenis (1954)
  • Nothofagus betuloides (Mirb.) Oerst. (1872)
  • Nothofagus brassii Steenis (1952)
  • Nothofagus carrii Steenis (1952)
  • Nothofagus codonandra (Baill.) Steenis (1954)
  • Nothofagus crenata Steenis (1952)
  • Nothofagus cunninghamii (Hook.) Oerst., Skr. Vidensk.-Selsk. Christiana (1873)
  • Nothofagus discoidea (Baum.-Bod.) Steenis (1954)
  • Nothofagus dombeyi (Mirb.) Oerst. (1872)
  • Nothofagus flaviramea Steenis, Nova Guinea, n.s. (1955)
  • Nothofagus fusca (Hook.f.) Oerst., Skr. Vidensk.-Selsk. Christiana (1873)
  • Nothofagus glauca (Phil.) Krasser (1896)
  • Nothofagus grandis Steenis (1952)
  • Nothofagus gunnii (Hook.f.) Oerst., Skr. Vidensk.-Selsk. Christiana (1873)
  • Nothofagus × leonii Espinosa (1926)
  • Nothofagus macrocarpa (A.DC.) F.M.Vázquez & R.A.Rodr. (1999)
  • Nothofagus menziesii (Hook.f.) Oerst., Skr. Vidensk.-Selsk. Christiana (1873)
  • Nothofagus moorei (F.Muell.) Krasser (1896)
  • Nothofagus nitida (Phil.) Krasser (1896)
  • Nothofagus nuda Steenis (1972)
  • Nothofagus obliqua (Mirb.) Oerst. (1872)
  • Nothofagus perryi Steenis (1952)
  • Nothofagus pseudoresinosa Steenis (1952)
  • Nothofagus pullei Steenis (1952)
  • Nothofagus pumilio (Poepp. & Endl.) Krasser (1896)
  • Nothofagus resinosa Steenis (1952)
  • Nothofagus rubra Steenis (1952)
  • Nothofagus rutila Ravenna (2000)
  • Nothofagus solandri (Hook.f.) Oerst., Skr. Vidensk.-Selsk. Christiana (1873)
  • Nothofagus starkenborghii Steenis (1952)
  • Nothofagus stylosa Steenis (1986)
  • Nothofagus womersleyi Steenis (1972)

Segundo o NCBI:

• Xénero Nothofagus
  • Nothofagus aequilateralis
  • Nothofagus alessandri
  • Nothofagus antarctica
  • Nothofagus balansae
  • Nothofagus baumanniae
  • Nothofagus betuloides
  • Nothofagus brassii
  • Nothofagus carrii
  • Nothofagus codonandra
  • Nothofagus cunninghamii
  • Nothofagus discoidea
  • Nothofagus dombeyi
  • Nothofagus fusca
  • Nothofagus glauca
  • Nothofagus grandis
  • Nothofagus gunnii
  • Nothofagus menziesii
  • Nothofagus moorei
  • Nothofagus nervosa
  • Nothofagus nitida
  • Nothofagus obliqua
  • Nothofagus perryi
  • Nothofagus pumilio
  • Nothofagus resinosa
  • Nothofagus solandri
  • Nothofagus truncata
  • Nothofagus × alpina
  • Nothofagus sp. 5029rb
  • Nothofagus sp. 5029rd

Características

As princpais características son:

As especies desta familia son árbores ou arbustos monoicos de folla perenne ou caducifolios. As follas, dísticas, revolutas cando son perennes ou plicadas cando son caducas. Presentan estípulas, unidas basalmente ou peltadas, caducas. A lámina foliar é simple, pinnada, enteira, crenada, dentada ou serrada; as veas foliares menores sen células de transferencia de floema; a cutícula xeralmente con tricomas glandulares globulares. A inflorescencia é un dicasio. A masculina é sésil ou brevemente pedunculada, con de 1 a 3 flores; o perianto é campanulado; o androceo con de 6 a 36 estames filamentosos longos e flexíbeis; as anteras son alongadas, con protrusión conectiva distal, lóbulos proximais por encima do punto de conexión, non versátiles, tetrasporanxiadas, dehiscentes por unha fendedura. A Inflorescencia feminina é sésil ou levemente pedunculada, xeralmente con 3 flores (2 trímeras lateraies e 1 dímera central); o perianto é reducido. O xineceo ten ovario ínfero, con 3 ou 2 carpelos, cada un con 2 óvulos. O froito é unha noz normalmente lenticular; o endocarpo é glabro; os cotiledóns plicados, con reserva de graxa e endosperma ausente.

Distribución e hábitat

As especies desta familia son orixinarias das rexións húmidas tropicais e temperadas do hemisferio sur: Suramérica (Arxentina e Chile), Nova Guinea, Australia, Nova Caledonia e Nova Zelandia.

Galería

• 
  Nothofagus antarctica, no Parque Nacional Torres del Paine, Chile
• 
  Nothofagus pumilio, en Magallanes, Chile
• 
  Bosque de Nothofagus dombeyi, na Península de Quetrihué, Neuquén, Arxentina
• 
  Nothofagus fusca, no Queens Park, Invercargill, Nova Zelandia
• 
  Nothofagus obliqua, no Arboretum national des Barres, Nogent-sur-Vernisson, Francia
• 
  Nothofagus solandri, espécime cultivado en Auckland, Nova Zelandia
• 
  Follaxe de Nothofagus truncata, Xardín Botánico de San Francisco

Véxase tamén

Bibliografía

• Kuprianova, L. A. (1962): First International Conference Palinol. Reports Soviet Palinol: 21.
• Breitwieser, I.; Brownsey P. J.; Heenan, P. B.; Nelson, W. A. & Wilton, A. D., eds. (2014): Flora of New Zealand Online – Taxon Profile - Fuscospora (based on Heenan and Smissen 2013).
• Pocknall, D. T. & Dettmann, M. E. (1990): "Nothofagidites Erdtman ex Potonié, 1960: a catalogue of species with notes on the paleogeographic distribution of Nothofagus Bl.(Southern Beech)". New Zealand Geological Survey.
• Vergara, R.; Gitzendanner, M. A.; Soltis, D. E. & Soltis, P. S. (2014): "Population genetic structure, genetic diversity, and natural history of the South American species of Nothofagus subgenus Lophozonia (Nothofagaceae) inferred from nuclear microsatellite data". Ecology and Evolution 4 (12): 2450–2471.

Outros artigos

• Fagales
• Fagáceas

Ligazóns externas

• Les Nothofagus (en francés).
• Family Nothofagaceae Kuprian. en U.S. National Plant Germplasm System (en inglés).