Navia de Suarna

Navia de Suarna
Localización
	42°57′54″N 7°00′14″O / 42.965, -7.0038888888889Coordenadas: 42°57′54″N 7°00′14″O / 42.965, -7.0038888888889
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	Lugo
Contén a división administrativa	Barcia ; Queizán ; A Proba de Navia ; Pin ; Rao ; Son ; A Ribeira ; Ribón ; Vallo ; Penamil ; Mosteiro ; Castañedo ; Cabanela ; Muñís ; Folgueiras ; Galegos ; Freixís ; Moia ; Vilarpandín
Poboación
Poboación	997 (2022) (4,12 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Os Ancares
Superficie	242 km²
Altitude	290 m
Comparte fronteira con	Cervantes ; A Fonsagrada ; Ibias ; Baleira ; Becerreá ; Candín
Organización política
• Xefe do goberno	José Fernández Fernández
	Eleccións municipais en Navia de Suarna
Identificador descritivo
Código postal	27650
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	27034

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Navia.

Navia de Suarna é un concello da provincia de Lugo, pertencente á comarca dos Ancares. Segundo o IGE en 2015 tiña 1.211 habitantes (1.615 no 2006, 1.680 no 2005, 1.732 no 2004, 1.807 no 2003). O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «naviego».

Xeografía editar

O concello, de 242 km², está situado ao leste da provincia de Lugo, no norte dos Ancares. Limita ao noroeste coa Fonsagrada, ao nordeste con Ibias (Asturias), ao suroeste con Cervantes e ao leste con Candín (provincia de León).

Está atravesado polo Río Navia, e polos seus afluentes Ser, Rao, Moia e Bullán. O cumio máis alto é o porto de Ancares (1680 m). Nas Penas de Frou existen unhas covas.

Poboación editar

Censo total	1.211 ⁽²⁰¹⁵⁾
Menores de 15 anos	41 (3.38 %)
Entre 15 e 64 anos	598 (49.38 %)
Maiores de 65 anos	572 (47.23 %)

Evolución da poboación de Navia de Suarna Fontes: INE e IGE.

1900

1930

1950

1981

2004

2009

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

6.670

6.633

6.546

3.773

1.732

1.441

{{{13}}}

{{{14}}}

{{{15}}}

{{{16}}}

{{{17}}}

{{{2022}}}

(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Historia editar

Hai restos megalíticos, como as mámoas e dolmens de Ferreirúa e Vilarpandín. Da cultura castrexa hai restos de até 25 castros, como os de Monterrío, O Coedo, Larxentes, Cantón e Cabanela (unidos por un corredor de 300 m), Cruz de Liñares, Casa do Río, Sevane, Vilela ou Galegos. Na parroquia de Rao está o Campamento romano da Recacha. En Moia, Quintá, Muñís e Ribón consérvanse pallozas.

Da idade media son as sepulturas de Abrente e Molmeán. O castelo de Navia ten a súa orixe no século XI. Pasou a mans dos Osorio e da casa de Altamira, e foi destruído durante a Gran Guerra Irmandiña, e rehabilitado posteriormente para vivendas. A ponte da Proba, sobre o río Navia, é de orixe romana. Ten un só arco apuntado, con muros altos e calzada empenada.

Patrimonio editar

A igrexa de san Miguel de Barcia conserva a ábsida románica, do século XIII. O templo de santa María de Rao é de nave rectangular, presbiterio con bóveda redonda sobre catro arcos, retablo maior do século XVIII e un retablo lateral renacentista, do século XVI. A igrexa de san Salvador de Mosteiro conserva a nave románica con armadura de madeira. A ábsida está formado por un tramo recto con bóveda de canón e o testeiro semicircular, con bóveda en cuarto de laranxa. Ten un retablo salomónico de tres fornelos no corpo principal. O templo de santo Estevo de Vilarpandín ten tres naves, con presbiterio na cabeceira e dúas sancristías nos laterais. Conserva tallas dos séculos XV e XVI.

En san Xosé de Muñís hai unha capela con retablo barroco, de tres fornelos e catro columnas salomónicas. outras capelas de importancia son as de Abrente, Marcelín e Molmeán.

Dentro da arquitectura civil, amais das pallozas e piornos, existen diversos muíños, pombais e cortíns, en Pan do Zarco e Vispeiro.

Gastronomía editar

Nesta zona faise o queixo do Cebreiro. Outros produtos da zona son produtos de caza e pesca e as androllas, produto derivado do porco do que o domingo de entroido se celebra a festa da androlla.