A Fonsagrada
Coordenadas: 43°7′58.8″N 7°4′1.2″O / 43.133000, -7.067000
A Fonsagrada é un concello da provincia de Lugo, pertencente á comarca da Fonsagrada, da que é capital. Segundo o IGE en 2018 tiña 3.589 habitantes (4856 no 2006, 4949 no 2005, 5007 no 2004, 4993 no 2003). Cunha superficie de 438,4 km² é o concello máis grande de Galicia. O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «fonsagradino», «buroego» [9] ou «brañego».
A Fonsagrada | |
---|---|
Ruta Liñares de Bidul- Ponte Villabol | |
Situación | |
Xentilicio[1] | fonsagradino - buroego - brañego |
Xeografía | |
Provincia | Provincia de Lugo |
Comarca | Comarca da Fonsagrada |
Poboación | 3.265 hab. (2022)[2][3] |
Área | 438,4 km²[3] |
Densidade | 7,45 hab./km² |
Entidades de poboación | 29 parroquias[4] |
Capital do concello | A Fonsagrada |
Política (2019 [5][6]) | |
Alcalde | Carlos López López (PSdeG-PSOE[7]) |
Concelleiros | BNG: 1 PPdeG: 5 PSdeG-PSOE: 5 |
Eleccións municipais na Fonsagrada | |
Uso do galego[8] (2011) | |
Galegofalantes | 86,59% |
Na rede | |
http://www.afonsagrada.org | |
[ editar datos en Wikidata ] |
XeografíaEditar
DemografíaEditar
Censo total | 3.589 (2018) |
---|---|
Menores de 15 anos | 176 (4,90 %) |
Entre 15 e 64 anos | 1.967 (54,81 %) |
Maiores de 65 anos | 1.446 (40,28 %) |
Evolución da poboación do concello:
Evolución da poboación da Fonsagrada Fontes: INE e IGE. | ||||||||||||||||
1900 | 1930 | 1950 | 1981 | 2004 | 2009 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
17.302 | 15.807 | 13.925 | 9.392 | 5.007 | 4.412 | 4.309 | 4.198 | 4.059 | 3.960 | 3.838 | 3.768 | 3.670 | 3.589 | 3.465 | 3.389 | 3.328 |
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.) |
HistoriaEditar
Segundo algúns autores, a historia da Fonsagrada remóntase a antes do século IV, como estación dun itinerario entre Asturias e Lugo, empregando unha vía romana que precedía a vellos camiños de tempos prehistóricos. Posiblemente xa houbese poboadores hai 30.000 anos.
A súa historia xira en torno ao Camiño Primitivo de Santiago, que entra no concello polo alto do Acebo atravesando a vila da Fonsagrada, centro da devoción e visita obrigada á capela de Santa María, onde existía un albergue e unha fonte, cuxo nome (Fontem Sacra) podería ser a orixe do topónimo de "Fonsagrada". Finalmente, a ruta sae do concello pola aldea de Paradavella.
A súa localización na ruta xacobea fundamentou a construción de varios hospitais de peregrinos, como o da aldea de Montouto, mandado construír por Pedro I o Cruel, a mediados do século XIV: o Real Hospital de Santiago de Montouto foi construído a carón doutro máis antigo, que foi rexentado por hospitaleiros ata mediados do século XX.
O concello da Fonsagrada, xunto co de Negueira de Muñiz, formou parte ata 1835 do Concello de Burón, cuxa capitalidade ostentaba a vila da Pobra de Burón, fundada en torno ao ano 1200.
Cara a mediados do século XIV, estas terras caeron baixo o dominio dos condes de Trastámara, pasando logo a mans do conde de Altamira (cara ao ano 1480). Ao longo da historia, os buroneses libraron unha gran loita contra as cargas e tributos que debían pagar, pero os señores feudais aplacaban as revoltas irmandiñas saíndo vitoriosos.
Durante o século XIX, a historia da Fonsagrada está ligada á guerra da Independencia e as Guerras carlistas de 1833 e 1847. Co triunfo do réxime liberal, as condicións de vida dos fonsagradinos non cambiaron substancialmente. A loita social a favor da redención foral foi unha constante entre as súas xentes.
CulturaEditar
ToponimiaEditar
O nome da Fonsagrada procede do latín fontem sacratam 'fonte sagrada' [10]).
A Fonsagrada na literatura popularEditar
- Adiós, nenas, que nos imos;/ adiós, nenas, que nos vamos;/ a Virgen da Fonsagrada/ mándavos muitos recados [11].
Galería de imaxesEditar
- Artigo principal: Galería de imaxes da Fonsagrada.
Lugares da FonsagradaEditar
Para unha lista completa de todos os lugares do concello da Fonsagrada vexa: Lugares da Fonsagrada.
ParroquiasEditar
NotasEditar
- ↑ Véxase no Galizionario.
- ↑ Instituto Nacional de Estadística, ed. (27 de decembro de 2019). "Cifras oficiales de población resultantes de la revisión del Padrón municipal a 1 de enero". Consultado o 2 de xuño de 2020.(en castelán).
- ↑ 3,0 3,1 Instituto Galego de Estatística. (2022) "A Fonsagrada".Información municipal. Sociedade e poboación. Xunta de Galicia.
- ↑ Nomenclátor de Galicia. Busca directa. Xunta de Galicia
- ↑ Goberno de España, Ministerio del Interior (ed.). "Elecciones 2019". resultados.eleccioneslocaleseuropeas19.es. Arquivado dende o orixinal o 25 de xuño de 2019. Consultado o 27 de maio de 2019.
- ↑ El PSOE recurre a su número dos en A Fonsagrada (Lugo) al mantener el BNG su veto sobre el que fue alcalde 12 años
- ↑ Federación Galega de Municipios e Provincias (ed.). "A Fonsagrada". www.fegamp.gal. Consultado o 14 de setembro de 2019.
- ↑ Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Arquivado dende o orixinal o 5 de decembro de 2019. Consultado o 14 de outubro de 2014.
Fonte: IGE. Datos dispoñibles nas Táboas Dinámicas de Google
- ↑ Costas González, X.-H. (2016): Os xentilicios de Galicia e dos outros territorios de lingua galega, páx. 48. Universidade de Vigo. ISBN 978-84-8158-706-7
- ↑ Cabeza Quiles, F: Toponimia de Galicia. Vigo. Editorial Galaxia. 2008, 703 páxs. Páx 107. ISBN 978-84-9865-892-1
- ↑ Bernardo Acevedo y Huelves e Marcelino Fernández y Fernández (1932): Vocabulario del bable de occidente.
Véxase taménEditar
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: A Fonsagrada |
Ligazóns externasEditar
Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír. |