Guadalupe, Francia

Guadalupe, Francia
	Guadeloupe (fr)
	Bandeira Brasón
Localización
	16°15′34″N 61°33′38″O / 16.2595, -61.5605
Estado	Francia
Capital	Basse-Terre
Contén a división administrativa	Anse-Bertrand ; Baie-Mahault ; Baillif ../... 34+
Poboación
Poboación	383.569 (2022) (235,61 hab./km²)
Lingua usada	lingua francesa ; crioulo de Guadalupe
Xeografía
Superficie	1.628 km²
Punto máis alto	La Grande Soufrière (pt) (1.467 m)
Creación	21 de marzo de 1946
Organización política
• Xefe do goberno	Ary Chalus (pt) (2015–)
Moeda	euro
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC−04:00
Dominio de primeiro nivel	.gp
Prefixo telefónico	+590
Teléfono de emerxencia	112
Código de país	GP
ISO 3166-2	FR-971, FR-GP e FR-GUA
Código NUTS	FRA1
Código de departamento INSEE	971
INSEE region code (en)	01

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Guadalupe.

Guadalupe (en francés Guadeloupe) (palabra derivada do árabe Wad al luben que significa "río escondido") é un pequeno arquipélago das Antillas, no mar Caribe, e que actualmente é un departamento de ultramar de Francia. Atópase a 600 km ao norte das costas de América do Sur e ao sueste da República Dominicana. Antigamente chamábase Karukera, que significaba "a illa das belas augas". Foi descuberta por Cristovo Colón dándolle o seu actual nome en honra da Virxe Santa María de Guadalupe, orixinaria de Estremadura. Popularmente, na cultura crioula chámase Gwada.

Xeografía

Situado a 16°17′ de latitude Norte e 61°29′ de lonxitude Oeste, o Departamento de Guadalupe é un grupo insular das Pequenas Antillas. Como xa se dixo, as illas reciben o seu nome tras a chegada a elas de Cristovo Colón na súa segunda viaxe. Tras a longa viaxe cruzando o océano Atlántico a expedición chegou á Désirade dándolle ese nome debido ao desexo por pisar terra firme dos mariñeiros.

O arquipélago de Guadelupe está formado polas illas seguintes:

A Guadelupe propiamente dita que está composta por dúas illas distintas, separadas por un estreito brazo de mar, chamado a Rivière Salée, pero conectadas entre elas por dúas pontes. Estas dúas illas son a Basse-Terre (848 km²), a máis grande e montañosa das dúas que é de orixe volcánica e cuxo punto máis alto é o volcán en activo a Soufrière (1467 m) e a segunda, a Grande-Terre (588 km²), de substrato calcáreo, composta por unha chaira árida dentada de costas rochosas e salvaxes. É na costa sur da Grande-Terre onde se sitúan a maioría de centros turísticos, con praias de area branca e arrecifes coralinos. Esta zona coñécese como a Riviera.
La Désirade.
Marie-Galante.
Les Saintes: 9 illotes, 2 deles habitados, Terre-de-Haut e Terre-de-Bas.
Petite Terre.

A Illa de San Bartolomeu, ademais da parte norte da illa de Saint-Martin, dependían administrativamente de Guadalupe, a cal sepárase para converterse en Colectividade Territorial en febreiro de 2007. Están situadas máis ao nordés e separadas do resto de Guadalupe por Saint Kitts e Nevis, Montserrat e Antiga e Barbuda.

Historia

Cronoloxía

3000 a.C.: certa presenza humana da que se atoparon vestixios arqueolóxicos.
330: procedentes da baía do Orinoco, Venezuela, os amerindios arauacos colonizan as illas. Os arauacos eran un pobo pacífico que vivía da pesca e da agricultura.
século VIII:, os caribes invaden a illa. Pobo guerreiro, deciman aos arauacos. Eles rebautizaron a illa co nome de Karukera, a illa da belas augas.
1493: o 14 de novembro, Guadalupe é descuberta por Cristovo Colón na súa segunda viaxe a América.
1635: os franceses desembarcan na illa en Pointe Allègre e inician unha guerra contras os indios caribes, tomando posesión da illa o 28 de xuño. Os exploradores foran enviados pola Compañía das Indias, organización mercantil creada polo Cardeal Richelieu. Decimáronse aos indios caribeños despois do fracaso das súas tentativas para explotalos e levaron a escravos africanos introducindo a cana de azucre, principal recurso económico de Guadalupe.
1643 - 1664: Charles Houël é nomeado gobernador de Guadelupe. Funda a vila de Basse-Terre e cómpralle a illa á Compagnie des îles d'Amérique. Lois XIV de Francia concédelle o título de Marqués de Guadelupe. É nesta época cando a economía se orienta cara á cultura da cana de azucre e se traen os primeiros escravos africanos para satisfacer as necesidades de man de obra xa que os indios caribes foron decimados nun intento de escravizalos.
1648: os franceses ocupan as illas de San Martiño e de Saint-Barthélemy.
1674: a Compagnie disólvese e a illa pasa ao poder real e convértese en colonia do reino.
1685: proclámase o Code Noir que rexerá a escravitude nas colonias francesas.
1717: os colonos rebeláronse contra o poder real.
1725: sublevación de escravos.
1759 - 1763: durante a Guerra dos Sete Anos contra Inglaterra, esta ocupou a illa fundando o porto de Pointe-à-Pitre.
1763: asínase un acordo en París por medio do cal púxose fin á guerra. Guadalupe e Martinica son devoltas a Francia.
1775: a illa obtén a súa autonomía xunto con Martinica.
1794: é abolida a escravitude durante a Revolución Francesa.
1802: o xeneral Richepance restableceu a escravitude por orde de Napoleón Bonaparte e reprimiu a sublevación de Delgrès.
1848: o 27 de abril, a proposición de Victor Schoelcher para abolir a escravitude é aceptada e asinada. A partir deste momento tráense ás illas traballadores provenientes da India e doutras rexións de Asia.
1871: Guadelupe comeza a estar representada no Parlamento Francés e Hégésippe Légitimus foi o seu primeiro deputado.
1946: o 19 de marzo, Guadalupe deixa de ser unha colonia e convértese en departamento de ultramar da República Francesa.
2007: o 22 de febreiro, As illas de San Martiño e Saint-Barthélemy segréganse de Guadalupe para converterse en colectividade territorial da República Francesa.

Organización político-administrativa

Guadalupe é ao mesmo tempo unha rexión administrativa e un departamento de ultramar da República Francesa cuxa prefectura é Basse-Terre e cuxas sub-prefecturas son Pointe-à-Pitre, Saint-Martin e Saint-Barthélemy. Como tal, é unha rexión ultraperiférica da Unión Europea. Está representada por catro deputados na Asemblea Nacional de Francia, e tres senadores no Senado.

En 2003 propúxose a fusión das institucións rexionais e departamentais nun novo modo de orgranización. Esta proposición foi rexeitada por referendo. Con todo, as illas de Saint-Barthélemy e de Saint-Martin aceptaron a reforma, que propuña facer de cada unha delas unha colectividade territorial distinta de Guadaloupe. Estas dúas illas non estarán máis unidas a Guadaloupe cando a reforma póñase en funcionamento, a cal fíxose efectiva o 22 de febreiro do 2007.

Existen varios partidos políticos, Guadeloupe Unie Socialisme and Réalités, Federación Guadalupana do Partido Socialista, Federación Guadalupana polo encontro da República, Federación Guadalupana pola Unión pola Democracia Francesa, Partido Comunista Guadalupano, Partido Democrático Guadalupano, Unión Popular pola Liberación da Guadalupe e a Alianza Revolucionaria Caribe, sendo os tres últimos mencionados os que claman pola independencia da illa.

Galería de imaxes

Foto de satélite da illa de Guadeloupe e de Marie-Galante
Praia en Guadalupe
As îles des Saintes vistas desde Guadalupe
Un salto de auga do río Carbet

Demografía

Evolución da poboación de Guadalupe entre 1961 e 2003.

A poboación de Guadalupe, amplamente mestizada, é o produto do encontro dos amerindios, europeos, africanos e hindús, que xuntos elaboraron no curso do tempo unha cultura chamada crioula.

Economía

A economía da Guadalupe depende do turismo e da agricultura principalmente. O seu PIB por habitante equivale á metade do de Francia metropolitana. Por iso Guadalupe benefíciase dos fondos estruturais que outorga a Unión Europea ás zonas económicas menos favorecidas.