George de Hevesy
George de Hevesy, nado o 1 de agosto de 1885 en Budapest (Hungría) e finado o 5 de xullo de 1966 e Friburgo (Alemaña), foi un químico-físico sueco de orixe húngaro galardoado co Premio Nobel de Química do ano 1943.
Traxectoria editar
Naceu na cidade de Budapest, naqueles momentos parte do Imperio Austrohúngaro e que hoxe en día é a capital de Hungría. O seu pai, Louis, foi conselleiro da Corte e a súa nai Eugénie, era a baronesa de Schosberger. Realizou os seus estudos de física e química na Universidade de Budapest e a Universidade Técnica de Berlín, en 1903, obtendo finalmente o seu doutoramento pola Universidade de Friburgo, en 1908. Posteriormente traballou durante dous anos como asistente no instituto de física e química na Universidade Técnica de Suíza, antes de realizar unha estancia co profesor Fritz Haber, atraído polo traballo de Haber e Carl Bosch sobre a síntese de amoníaco. En 1910 comezou unha estancia na Universidade de Manchester onde traballou xunto a Ernest Rutherford, ata que en 1913 interrompeu ditos estudos para efectuar conxuntamente con Frederic Paneth o primeiro experimento sobre trazadores radioactivos na Institución de Viena para a investigación do radio. Durante a súa estancia en Viena obtivo o Venia Legendi pola Universidade de Budapest.
En 1915 foi recrutado polo exército austrohúngaro, e co final da primeira guerra mundial deu clases como profesor na Universidade de Budapest, ata que se trasladou a Copenhaguen (Dinamarca) na primavera de 1919, para planificar as súas futuras responsabilidades no Instituto Niels Bohr. En 1920 estableceuse en Copenhaguen, para seis anos máis tarde volver a Friburgo como profesor de física e química.
George de Hevesy casou con Pia Riis en 1924 e tiveron un fillo e tres fillas. En 1930 foi nomeado conferenciante Baker na Universidade Cornell de Ithaca (Nova York, Estados Unidos), antes de regresar a Copenhaguen en 1934 para retomar o seu traballo no Instituto Bohr de Física Teórica , institución onde permaneceu ata 1952. En 1943 trasladouse a vivir a Estocolmo (Suecia), onde era socio da Institución de investigación en química orgánica. En 1949 foi elixido Franqui Professor na Universidade de Gante, (Bruxelas, Bélxica) e tras a súa xubilación mantívose como socio científico activo da Universidade de Estocolmo.
Investigacións científicas editar
As súas primeiras investigacións centráronse no estudo do comportamento químico dos sales fundidos e a súa introdución á radioquímica práctica produciuse nos laboratorios Rutherford, en Manchester. O seu traballo alí, e logo en Viena e Budapest, dirixiuse principalmente cara á investigación e o uso do radio e outros isótopos pesados. Tamén se dedicou a problemas de bioquímica. Axudado polo físico holandés Dirk Coster, emprendeu en 1922 as investigacións mediante raios X que o habían de conducir, xunto con Coster, ao descubrimento do hafnio nun mineral de circonio. Tamén fixo un estudo completo das propiedades dos compostos do hafnio e interesouse polos elementos das terras raras.
Durante a invasión de Dinamarca pola Alemaña nazi durante a segunda guerra mundial Hevesy disolveu con auga rexia a medalla de ouro dos Premios Nobel Max von Laue e James Franck para evitar que os nazis as roubasén. Gardou a solución obtida nun estante do seu laboratorio do Instituto Niels Bohr e recuperouno tras a guerra, retornando as medallas ao Instituto Nobel, o cal transmitiunas aos seus gañadores.
Foi un dos pioneiros en desenvolver os usos dos indicadores isotópicos tanto nas ciencias orgánicas como nas inorgánicas, e máis tarde, en Friburgo, participou nas primeiras experiencias sobre o uso clínico de isótopos radioactivos. Tras o seu regreso a Copenhaguen, demostrou a posibilidade de formar artificialmente novos isótopos radioactivos e posteriormente introduciu un método de análise de activación baseado no bombardeo neutrónico sobre o elemento investigado. Este método serviu para substituír as análises mediante raios X por raios X fluorescentes, que el mesmo introduciu durante a súa estancia en Friburgo. No ano 1934 comezou as súas numerosas investigacións no campo da fisioloxía animal e das plantas, usando átomos marcados. Estas investigacións foron apoiadas por xenerosos subsidios achegados pola Fundación Carlsberg, a Fundación Rask-Ørsted, a Fundación Rockefeller e outras institucións. O seu traballo en Suecia continuou na mesma liña, e estudou, entre outras cousas, o efecto dos raios X na formación de ácido nucleico en tumores e en órganos sans, e o transporte de ferro en organismos saudables e cancerosos; este traballo foi apoiado polo Consello sueco de investigación e a Fundación Wallenberg.
En 1943 foi galardoado co premio Nobel de Química polos seus traballos sobre os isótopos como trazadores no estudo das propiedades químicas das substancias. En 1958 foi galardoado co de Átomos para a Paz.
Sociedades científicas editar
Foi membro da Royal Society (Londres), da Real Academia das Ciencias de Suecia, da Academia Gothenburg, e doutras once academias científicas. Foi tamén membro honorario da Sociedade Química (Londres), a Royal Institution (Londres), a Institución Británica de Radioloxía, a Sociedade Química Finesa, a Sociedade Bunsen Alemá, a Sociedade de Fisiológica Alemá, a Sociedade Química do Xapón, e a Sociedade estadounidense de Medicina Nuclear.
Recoñecementos editar
Cannizaro Aprecia (Academia de Ciencias, Roma) en 1929.
Medalla Copley (Sociedade Real, Londres) en 1949.
Medalla Faraday en 1950.
Medalla Baily en 1951.
Medalla Silvanus Thompson en 1955.
En 1959 recibiu a Medalla de Átomos para a paz da Fundación Ford.
En 1961 a medalla Niels Bohr e a medalla Rosenberger da Universidade de Chicago.
As titulacións honoríficas conferidas ao profesor de Hevesy inclúen a de Doutor en Filosofía, polas universidades de Uppsala, Friburgo, e Copenhaguen; Doutor en Ciencias, polas universidades de Gante, Lieja, Londres, e Cidade do Cabo; e Doutor en Medicamento polas universidades de São Paulo, Río de Janeiro, Turín, e Friburgo.
| Predecesor: Adolf Friedrich Johann Butenandt e Leopold Ruzicka |
Premio Nobel de Química 1943 |
Sucesor: Otto Hahn |
Obra escrita editar
Véxase tamén editar
Bibliografía editar
- "George de Hevesy Premio Nobel de Química (1943)". Seguridade Nuclear. II Trimestre 2005 (35). p. 32 [1].
Outros artigos editar
Ligazóns externas editar
- Páxina web do Instituto Nobel, Premio Nobel de Química 1943 (en inglés)
- Biografía na páxina do Instituto Nobel (en inglés)
- Perfil de George de Hevesy en NNDB (en inglés)