Ibn

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Ben.

Ibn ou ibne (en árabe, اِبْن), ben ou bin (en árabe, بْن; en hebreo, בן) é un prefixo patronímico común no árabe e o hebreo que significa 'fillo de', ou nun sentido amplo, 'descendente de'. A forma feminina defínese como bint بِنْت‎ ou ibna اِبْنَة‎ ('filla de') en árabe e bat בת en hebreo. Trátase dunha partícula típica da onomástica árabe e xudía, xa que forma parte de moitos nomes de persoa. Por exemplo, Musa ibn Nusair, Ahmed ben Bela ou Úmar ibn ao-Jattab (nótese como se escribe en minúscula). O seu plural é banū (árabe, por exemplo en Banū Qasi, descendentes do conde Casio) e b'nei (hebreo).

Orixe

Podería provir da forma protosemítica *bin-. Entre os semitas e outros pobos tornouse común designar a unha persoa como «fillo de alguén», preferindo o nome do pai ao da nai.^[1] Patronímicos similares atópanse na maioría de linguas (as sociedades patrilineais); por exemplo, -es/-ez/-iz/-is^[2] en galego, portugués, castelán e catalán: Fernandes/Fernández/Ferrandiz ('fillo de Fernando/Fernan/Ferrán); -son en inglés: Johnson ('fillo de John'); en linguas escandinavas -sen: Andersen ('fillo de Ander); Mc/Mac- ou O'- en gaélico escocés e irlandés: O'Brien ('fillo de Brien'), McGuinness (fillo de Guinnes, ou derivado de MacAonghuis 'fillo de Angus') ou MacDonald ('fillo de Donald'); -poulos en grego: Papadópoulos ('fillo do sacerdote [Papado]'); -oğlu en turco: Alioğlu ('fillo de Alí'), -ren/-rena en éuscaro: Perurena ('fillo de Peru'); en ruso son formados engadindo "-ovich" ou "-evich" para os homes e "-ovna" ou "-evna" para as mulleres: Ivanovich/Ivanovna ('fillo/filla de Ivan).... etc.

Equivalencia con outras linguas semíticas

Lingua acadia: 𒉿𒉡 bīnu
Linguas cananeas: 𐤁𐤍‎ bn
Linguas arameas: ܒܪܐ bərā
Lingua maltesa: iben
Lingua ugarítica: 𐎁𐎐 bn
Lingua fenicia: 𐤁𐤉𐤍‎ byn o 𐤁𐤍 bn
Árabe antigo meridional: 𐩨𐩬‎ bn

Descrición

En lingua árabe, ibn ou ben indica a xenealoxía (nasab) da persoa.^[3] Comunmente adóitase referir só ao pai, por exemplo, Omar ben Yussef ('Omar fillo de Xosé'), con todo pódese alongar indefinidamente ao avó, ao bisavó, ao tataravó... (por exemplo, o nome de Mahoma é Muḥammad ibn ‘Abd Allāh ibn ‘Abd ao-Muttalib ibn Hāšim ao-Qurayšī) e remontarse até o nome dun antepasado mítico. En lingua hebrea, de cando en cando úsase para referirse ao pai, senón que se antepón ao nome do suposto fundador da familia.^[1]

Xeralmente si a partícula sitúase ao principio dun antroponímico presérvase a forma orixinal ibn. En cambio, si atópase entre nomes, cae a اِ‎ (i) inicial e queda en bin ou ben. Por esta norma, dicir Osama bin Laden sería correcto, mentres que simplemente Bin Laden non (o correcto sería Ibn Laden).^[4] Moitas persoas famosas ou historicamente recoñecidas, pasan a chamarse directamente pola súa nasab, por exemplo: Ibn Batutta, Ibn Naís, Ibn Yubair ou Ibn Sina (coñecido como Avicena).^[3]

No árabe e hebreo medieval, ibn pronunciábase como aben ou aban, de maneira que moitos nomes de autores da Idade Media ficaron fixados con esa entrada: Aben Ezra (Ibn Ezra), Abén Humeya (Ibn Umayya), Abenkaldún (Ibn Khaldūn), Abenamar (Ibn Ammar) ou Averroes (Ibn Rusd).^[1]

Uso

Este artigo amosa caracteres especiais. Sen o soporte axeitado, o texto pode mostrar símbolos sen sentido, coma caixas, marcas e outros.

O uso de ibn ou bin está fortemente ligado á cultura tribal. Actualmente, os cidadáns árabes das grandes cidades tenden a eliminar esta partícula dos seus nomes.^[4]

Tamén é común que a partícula forme parte do nome en si, como en Benjamin/Benxamín (do hebreo, בִּנְיָמִין Bīnyāmīn, 'fillo de Yamín' ou 'fillo do Sur', logo fillo de Yaʿaqov ou Xacobe, coa variación "Binyamēm" do samaritano ࠁࠪࠍࠬࠉࠣࠌࠜࠉࠌࠬ 'fillo dos días').

Algúns animais inclúen ibn no seu nome, como en ابن عرس ibn 'rs ('donicela') ou ابن آوى ibn aua (chacal). Nestes casos, o seu plural faise con banāt, por exemplo, بنات آوى banat aua (chacales).^[3]

Toponimia

Na Península ibérica existen multitude de nomes de lugar que comezan por Ben-. Aplicouse ás localidades poboadas por mouriscos, especialmente no sur e o levante.^[5] Algúns exemplos son:

Notas

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Toy, Crawford Howell; Schloessinger, Max (2021). "Ibn". jewishencyclopedia.com (en inglés). Consultado o 2020-10-31. Erro no código da cita: Etiqueta <ref> non válida; o nome ":0" está definido varias veces con contidos diferentes
↑ Carballal, L.C. (2019-12-26). "Recuperarmos os nosos apelidos auténticos". Praza Pública. Consultado o 2024-07-03.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Thomas de Antonio, Clara María (1989-1990). Universidad de Granada: Servicio de Publicaciones, ed. "El nombre propio en la lengua árabe". Miscelánea de estudios árabes y hebraicos. Sección Árabe-Islam (en castelán) (Granada) 38 (1): 337–358. ISSN 1696-5868. Consultado o 31 de outubro de 2020.
↑ ^4,0 ^4,1 Engber, Daniel (2006-07-03). "Abu, Ibn, and Bin, Oh My!". slate.com (en inglés). Consultado o 2020-10-31. Erro no código da cita: Etiqueta <ref> non válida; o nome ":1" está definido varias veces con contidos diferentes
↑ Europa Sur (3 de setembro de 2007). "Toponímicos árabes en la provincia de Alicante". Arquivado dende o orixinal o 5 de outubro de 2017. Consultado o 15 de marzo de 2020.

Véxase tamén

Outros artigos

[:0-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Toy, Crawford Howell; Schloessinger, Max (2021). "Ibn". jewishencyclopedia.com (en inglés). Consultado o 2020-10-31. Erro no código da cita: Etiqueta <ref> non válida; o nome ":0" está definido varias veces con contidos diferentes

[2] Carballal, L.C. (2019-12-26). "Recuperarmos os nosos apelidos auténticos". Praza Pública. Consultado o 2024-07-03.

[:2-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Thomas de Antonio, Clara María (1989-1990). Universidad de Granada: Servicio de Publicaciones, ed. "El nombre propio en la lengua árabe". Miscelánea de estudios árabes y hebraicos. Sección Árabe-Islam (en castelán) (Granada) 38 (1): 337–358. ISSN 1696-5868. Consultado o 31 de outubro de 2020.

[:1-4] 4,0 ^4,1 Engber, Daniel (2006-07-03). "Abu, Ibn, and Bin, Oh My!". slate.com (en inglés). Consultado o 2020-10-31. Erro no código da cita: Etiqueta <ref> non válida; o nome ":1" está definido varias veces con contidos diferentes

[5] Europa Sur (3 de setembro de 2007). "Toponímicos árabes en la provincia de Alicante". Arquivado dende o orixinal o 5 de outubro de 2017. Consultado o 15 de marzo de 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]