Éamon de Valera

político irlandés

Éamon de Valera, de nome completo Edward George de Valera, en irlandés Éamonn de Bhailéara, nado o 14 de outubro de 1882 en Nova York e finado o 29 de agosto de 1975, foi un político irlandés, un auténtico líder nacional desde 1916, tempos de loita pola independencia contra o Reino Unido, ata 1973, cando se retirou da política. Foi líder da oposición republicana ao tratado Angloirlandés durante a guerra civil irlandesa.

Infotaula de personaÉamon de Valera

Editar o valor en Wikidata
Biografía
Nacemento14 de outubro de 1882 Editar o valor en Wikidata
Manhattan, Estados Unidos de América Editar o valor en Wikidata
Morte29 de agosto de 1975 Editar o valor en Wikidata (92 anos)
Dublín, Irlanda Editar o valor en Wikidata
Causa da mortepneumonía Editar o valor en Wikidata
Lugar de sepulturaGlasnevin Cemetery (en) Traducir 53°22′20″N 6°16′40″O / 53.37219, -6.27781 Editar o valor en Wikidata
Presidente de Irlanda
25 de xuño de 1959 – 24 de xuño de 1973
← Seán T. O'Kelly (pt) TraducirErskine Hamilton Childers →
Teachta Dála
20 de marzo de 1957 – 23 de xuño de 1959
Lexislatura: 16th Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

Taoiseach
20 de marzo de 1957 – 23 de xuño de 1959
← John A. Costello (en) TraducirSeán Lemass (en) Traducir →
Teachta Dála
2 de xuño de 1954 – 13 de decembro de 1956 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 15th Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

Taoiseach
13 de xuño de 1951 – 2 de xuño de 1954
← John A. Costello (en) TraducirJohn A. Costello (en) Traducir →
Teachta Dála
13 de xuño de 1951 – 23 de abril de 1954 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 14th Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

Representante da Asemblea Parlamentaria do Consello de Europa
Representa: Irlanda

13 de agosto de 1949 – 1 de febreiro de 1951
Teachta Dála
18 de febreiro de 1948 – 2 de maio de 1951 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 13th Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

Teachta Dála
9 de xuño de 1944 – 11 de decembro de 1947 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 12th Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

Teachta Dála
1 de xullo de 1943 – 10 de maio de 1944 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 11th Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

Minister for Housing, Local Government and Heritage (en) Traducir
15 de agosto de 1941 – 18 de agosto de 1941
← P. J. Ruttledge (en) TraducirSeán MacEntee →
Minister for Education (Ireland) (en) Traducir
27 de setembro de 1939 – 18 de xuño de 1940
← Seán T. O'Kelly (pt) TraducirThomas Derrig (en) Traducir →
Teachta Dála
30 de xuño de 1938 – 26 de maio de 1943 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 10th Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

Taoiseach
29 de decembro de 1937 – 18 de febreiro de 1948
← President of the Executive Council of the Irish Free State (en) TraducirJohn A. Costello (en) Traducir →
Teachta Dála
21 de xullo de 1937 – 25 de maio de 1938 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 9th Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

Teachta Dála
8 de febreiro de 1933 – 14 de xuño de 1937 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 8th Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

Minister for Foreign Affairs (Ireland) (en) Traducir
9 de marzo de 1932 – 18 de febreiro de 1948
← Patrick McGilligan (en) TraducirSeán MacBride (pt) Traducir →
President of the Executive Council of the Irish Free State (en) Traducir
9 de marzo de 1932 – 29 de decembro de 1937
← W. T. Cosgrave (pt) TraducirTaoiseach →
Teachta Dála
9 de marzo de 1932 – 22 de decembro de 1932 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 7th Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

Teachta Dála
11 de outubro de 1927 – 17 de decembro de 1931 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 6th Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

Teachta Dála
23 de xuño de 1927 – 16 de agosto de 1927 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 5th Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

Leader of Fianna Fáil (en) Traducir
23 de marzo de 1926 – 23 de xuño de 1959 – Seán Lemass (en) Traducir →
Teachta Dála
19 de setembro de 1923 – 20 de maio de 1927 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 4th Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

Teachta Dála
9 de setembro de 1922 – 9 de agosto de 1923 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 3rd Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

President of the Irish Republic (en) Traducir
26 de agosto de 1921 – 9 de xaneiro de 1922 – Arthur Griffith →
Teachta Dála
16 de agosto de 1921 – 8 de xuño de 1922 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 2nd Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: Clare

Electo en: 1921 Irish elections (en) Traducir
President of Dáil Éireann (en) Traducir
1 de abril de 1919 – 9 de xaneiro de 1922
← Cathal BrughaArthur Griffith →
Teachta Dála
21 de xaneiro de 1919 – 10 de maio de 1921 (disolución do parlamento)
Lexislatura: 1st Dáil (en) Traducir

Circunscrición electoral: East Clare (en) Traducir

Membro do 31º Parlamento do Reino Unido
14 de decembro de 1918 – 26 de outubro de 1922 (disolución do parlamento)

Circunscrición electoral: East Clare (en) Traducir

Membro do 31º Parlamento do Reino Unido
14 de decembro de 1918 – 26 de outubro de 1922 (disolución do parlamento)

Circunscrición electoral: East Mayo (en) Traducir

Membro do 30º Parlamento do Reino Unido
10 de xullo de 1917 – 25 de novembro de 1918 (disolución do parlamento)

Circunscrición electoral: East Clare (en) Traducir

Member of the Parliament of Northern Ireland (en) Traducir
Embaixador
Editar o valor en Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadeIrlanda (1937–1975)
Estado Libre Irlandés (1922–1937)
Estados Unidos de América Editar o valor en Wikidata
RelixiónIgrexa católica Editar o valor en Wikidata
EducaciónRoyal University of Ireland (en) Traducir
C.B.S. Charleville (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Actividade
Lugar de traballo Londres Editar o valor en Wikidata
Ocupaciónmatemático , diplomático , político Editar o valor en Wikidata
Partido políticoFianna Fáil (1926–)
Sinn Féin (–1926) Editar o valor en Wikidata
Membro de
LinguaLingua inglesa e lingua irlandesa Editar o valor en Wikidata
Carreira militar
ConflitoAlzamento de Pascua, Guerra de Independencia irlandesa e Guerra Civil Irlandesa Editar o valor en Wikidata
Familia
CónxuxeSinéad De Valera (1910–)
FillosBrian de Valera (en) Traducir, Éamon de Valera (en) Traducir, Rúaidhrí de Valera (en) Traducir, Máirin de Valéra, Emer de Valera (en) Traducir, Vivion de Valera (en) Traducir, Terry de Valera (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
PaisJuan Vivion de Valera (en) Traducir Editar o valor en Wikidata  e Catherine Coll (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Premios
Sinatura
Editar o valor en Wikidata

Musicbrainz: d079ba1a-a8d2-4611-95fb-5d7a42e416df WikiTree: Valero-23 Find a Grave: 4129 Editar o valor en Wikidata

Matemático, mestre e político, serviu como xefe do goberno irlandés en tres ocasións, como o segundo Presidente do Consello Executivo (nome orixinal para o Primeiro Ministro) e o primeiro Taoiseach (Primeiro Ministro desde 1937). Terminou a súa carreira política como Presidente de Irlanda, cumprindo dous mandatos desde 1959 ata 1973. Foi tamén chanceler da Universidade Nacional de Irlanda desde 1922 a 1975.

Biografía

editar

Bautizado como Edward, naceu no Hospital de Infancia e Enfermería de Nova York en 1882 dunha nai irlandesa, Kate Coll, natural do condado de Limerick e de Juan Vivion de Valera, escultor hispano-cubano con intereses económicos en Cuba. En 1885, ao morrer seu pai, marchou cun tío seu a Irlanda, á casa duns familiares en Knokmore, escolarizouse na escola pública de Bruree e posteriormente na escola da Congregación dos Irmáns Cristiáns de Charleville. Ós dezaseis anos recibiu unha bolsa de estudo para acudir ao Blackrock College en Dublín, destacou como estudante e como xogador de rugby e crícket. Profesor de matemáticas no Rockwell College en 1903 gradouse ao ano seguinte en matemáticas na Universidade Real de Irlanda e deu clases no Belvedere College e no Carysfort College, centro para formación de profesoras de primaria. Tamén ensinou no Seminario de Maynooth.

Actividade pública

editar

Entusiasta da lingua irlandesa inscribiuse en 1908 no Ardchraobh da Liga Gaélica e alí coñeceu a Sinéad Flanagan con quen casou en 1910, partidario da autonomía uniuse aos Óglaigh na hÉireann cando esta organización se formou en novembro de 1913, capitán da compañía de Donnybrook (distrito de Dublín) mentres se preparaba un levantamento armado foi nomeado comandante do terceiro batallón e axudante da brigada de Dublín e entrou na organización secreta Irmandade Irlandesa Republicana.

O 24 de abril de 1916 produciuse o levantamento de Pascua, De Valera mandaba a gornición de Boland's Mill e resistiu durante sete días ata que Pádraig Pearse ordenou renderse. Xulgado por un tribunal militar, foi condenado a morte, inda que indultado o 9 de maio de 1916, quizais a causa de ser el cidadán norteamericano. Liberado en xuño de 1917 nunha amnistía, volveu para Irlanda e uniuse ao Sinn Féin. Foi elixido membro da Cámara dos Comúns en 1917 e presidente do Sinn Féin, que obtivo 73 dos 104 parlamentarios irlandeses nas eleccións xerais de 1918. En maio de 1918 volveu para o cárcere pola campaña do Sinn Féin contra a ampliación a Irlanda do servizo militar obrigatoria e non puido asistir á xuntanza na que os parlamentarios do Sinn Féin se constituían en Parlamento de Irlanda (Dáil Éireann), elixindo un goberno. En febreiro de 1919 fuxiu do cárcere e en marzo foi nomeado Príomh Aire, equivalente a primeiro ministro. En xuño de 1919 entrou nos Estados Unidos para realizar unha campaña de propaganda para recadar fondos, conseguindo 6 millóns de dólares, entrementres en Irlanda o Parlamento irlandés foi declarado ilegal en decembro de 1919 polas autoridades británicas e aumentaba a escalada da coñecida como Guerra de Independencia Irlandesa. Michael Collins, o seu ministro de facenda exercía como primeiro ministro de facto, en decembro de 1920 de Valera volta para Irlanda e en agosto un cambio na constitución permítelle asumir o posto de Presidente da República de Irlanda. Polo Tratado Anglo-Irlandés de decembro de 1920, o Reino Unido recoñecía a independencia de 26 dos 32 condados irlandeses como Estado Libre de Irlanda pero que mantiña vincallos coa monarquía británica. De Valera mostrouse contrario ao tratado propoñendo como solución de compromiso unha asociación externa ao Imperio Británico que mantivera o carácter republicano de Irlanda e unha política exterior propia, despois da aprobado polo Parlamento por 64 votos contra 57 de Valera dimitía como presidente e cunha ampla minoría de deputados do Sinn Féin retirouse do Parlamento. Ao estoupar a Guerra Civil Irlandesa entre partidarios e contrarios ao tratado, de Valera incorporouse nominalmente á súa antiga unidade, o terceiro batallón de Dublín e, inda que líder dos antitratado na práctica non tiña poder real de decisión, este quedaba nas mans da dirección militar de Liam Lynch. O 25 de outubro de 1922 de Valera e os parlamentarios antitratado formaron un goberno republicano que non tivo autoridade real. Tras o cesamento das hostilidades, de Valera foi arrestado ata 1924. Logo de perder unha votación no Sinn Féin para que este aceptase a constitución do Estado Libre, de Valera dimitiu como presidente do partido e formou en 1926 un novo partido, o Fianna Fáil. Nas eleccións xerais de 1932 o Fianna Fáil converteuse no partido máis votado e de Valera formou goberno, retendo tamén a carteira de exteriores. Na Guerra Civil española mantivo unha política de non intervención fronte ás dúas ás nas que se dividiu o seu partido, unha favorable aos republicanos e outra aos franquistas.

Un dos grandes éxitos de Valera foi a aprobación da Constitución de 1937, que converteu a Irlanda nunha república e de Valera foi o seu primeiro presidente, posto que mantivo ata 1948. A situación da lingua gaélica foi para de Valera unha fonte de amargura ao non conseguir que rexurdise como lingua popular dos irlandeses. Foi Taoiseach en 1951-1954 e 1957 e 1959 e de novo presidente da república de 1959 a 1973.


Predecesor:
Cathal Brugha
 Presidente da Dáil Éireann 
1919 - 1921
Sucesor:
Remplazado por Presidente da República Irlandesa
Predecesor:
Presidente da Dáil Éireann
 Presidente da República Irlandesa 
1921 - 1922
Sucesor:
Arthur Griffith
Predecesor:
William T. Cosgrave
 Presidente do Consello Executivo 
1932 - 1937
Sucesor:
Remplazado por Taoiseach
Predecesor:
Ninguén
  
Taoiseach da República de Irlanda
 
1937 - 1948
Sucesor:
John Aloysius Costello
Predecesor:
John Aloysius Costello
  
Taoiseach da República de Irlanda
 
1951 - 1954
Sucesor:
John Aloysius Costello
Predecesor:
John Aloysius Costello
  
Taoiseach da República de Irlanda
 
1957 - 1959
Sucesor:
Seán Francis Lemass
Predecesor:
Seán T. O'Kelly
 Presidente de Irlanda 
1959 - 1973
Sucesor:
Erskine Hamilton Childers

Véxase tamén

editar

Ligazóns externas

editar