Zambia

República de Zambia
	Republic of Zambia
Bandeira	Escudo
	Lema: “One Zambia, One Nation” ; (inglés: «Unha Zambia, Unha Nación»)
	Stand and Sing of Zambia, Proud and Free Himno nacional de Zambia
Capital; • Poboación	Lusaka; 1 640 000 (2000)
Cidade máis poboada	Lusaka
Linguas oficiais	Inglés1
Forma de goberno	República presidencialista
Presidente; Vicepresidenta	Hakainde Hichilema; Mutale Nalumango
Independencia do Reino Unido	24 de outubro de 1964
Superficie	Posto 38º
• Total	752 614 km²
• % auga	1
Fronteiras	5 664 km
Costas	0 km
Poboación	Posto 81º
• Total (2003)	9 582 418 hab.
• Densidade	13 hab./km²
	PIB (nominal)
• Total	n/d
• per cápita	n/d
PIB (PPA)	Posto 136º
• Total (2005)	10 568 mill. US$
• per cápita	911 US$
Moeda	Kwacha zambiano (ZMK)
IDH	n/d
Xentilicio	Zambiano, zambiana
Fuso horario	UTC+2
• Horario de verán	Non aplica
Dominio de Internet	.zm
Prefixo telefónico	+260
Prefixo radiofónico	9IA-9JZ
Código ISO	894 / ZMB / ZM
	Membro de: Commonwealth, ONU, UA
	1 Lingua rexionais recoñecidas: Chewa, bemba, lunda, tonga, lozi, luvale, kaonde;
	v; c; e;

Coordenadas: 15°S 30°L / -15, -30

Zambia^[1]^[2] é un país interior de África, limitado ao norte coa República Democrática do Congo e Tanzania; ao leste co Malaui; ao sur co Mozambique, Cimbabue, Namibia e Botswana; e ao oeste con Angola.

HistoriaEditar

Visitada polos portugueses no século XVIII, a actual Zambia foi explorada polo británico David Livingstone. A penetración colonial iniciouse no ano 1890, por medio da British South Africa Company.

Antigamente chamada Rodesia do Norte, en 1953 o Reino Unido intentou unila á Cimbabue e Malaui, pero os intereses dos colonos brancos de Cimbabue fixeron que en 1964 se separase, formando o novo estado de Zambia. O nome de Zambia débese ó río Zambeze.

Goberno e PolíticaEditar

Zambia é unha república, na que o poder executivo reside no presidente -que é tamén o xefe de estado- e o primeiro ministro, elixido por un período de cinco anos por voto popular, xunto co vicepresidente xeral, designados ambos polo presidente. O goberno está composto por un gabinete elixido polo presidente entre os membros da Asemblea Nacional. O poder lexislativo é unicameral; o país non acepta a xurisdición da Corte Internacional de Xustiza. O poder xudicial reside na corte suprema, aínda que os xuíces son designados polo presidente.

EconomíaEditar

Artigo principal: Economía de Zambia.

A economía depende, en gran medida, do cobre, mineral do que Zambia é un dos primeiros produtores mundiais e que representa o 90% do valor das exportacións. Este país pertence ao chamado "cinto de cobre", prolongación dos xacementos de Katanga. O petróleo é importado e chega desde o porto de Dar es Salaam (Tanzania). Dentro do sector industrial destaca o tratamento de minerais (sobre todo o refino do cobre). Tamén é importante a produción de cemento e as industrias derivadas da agricultura: aceites vexetais, manufacturas do algodón, azucre, xabón etc.

A agricultura atópase pouco desenvolta, centrándose basicamente nos cultivos de subsistencia: batata, cacahuetes, millo e mandioca. Tamén presenta cultivos de carácter comercial (algodón, café, cana de azucre, tabaco). Nos lagos e cursos fluviais practícase a pesca.

O turismo internacional, buscando os espazos naturais do país, constitúe unha importante fonte de ingresos.

Organización político-administrativaEditar

Zambia divídese en nove provincias
Provincias de Zambia	Provincia Central (Kabwe). Provincia de Copperbelt (Ndola). Provincia Oriental (Chipata). Provincia de Luapula (Mansa). Provincia de Lusaka (Lusaka). Provincia do Norte (Kasama). Provincia do Noroeste (Solwezi). Provincia do Sur (Livingstone). Provincia Occidental (Mongu).	Mapa de Zambia

XeografíaEditar

Zambia é un país interior sen saída ao mar. O seu territorio é fundamentalmente montañoso e presenta numerosas depresións e afundimentos tectónicos. O punto máis alto atópase nas montañas Mafinga a 2.301 m, e o máis baixo a 329 m no río Zambeze, que dá nome ó país. A altitude media non supera os 1.500 m, e as depresións son frecuentemente de carácter pantanoso, e están ocupadas por ríos coma o Kafue, afluente do Zambeze, ou por lagos, coma o Bangüelo (Bangweulu), Moero (Mweru), e Kariba. No leste do país, e en dirección nordeste-suroeste, esténdense os montes Muchinga, que se elevan ata os 2.164 m.

Cataratas Victoria

Os cursos fluviais principais son o río Zambeze, o Kafue e o Luangwa. Ao sur do país, no río Zambeze, facendo fronteira con Cimbabue, atópanse as cataratas Victoria. As cataratas constitúen un dos principais focos turísticos da África austral en Cimbabue e tamén da rexión de Livingstone en Zambia.

O clima é tropical, suavizado pola altura. As oscilacións térmicas estacionais varían entre os 15 °C (xullo) e os 20 °C (xaneiro).

DemografíaEditar

Evolución da poboación de Zambia

A poboación zambiana concéntrase no alto Zambeze e ao longo do corredor da vía férrea norte-sur, onde se emprazan as cidades deste país, un dos máis urbanizados da África negra. Agás na capital, Lusaka, o resto de principais urbes están na rexión mineira próxima á R.D. do Congo.

No ano 2006, Zambia tiña unha poboación de 11.500.000 habitantes. O 99% é de raza negra e o restante é de raza branca (europeos ou descendentes). O idioma oficial é o inglés. A esperanza de vida é de 40 anos. A media de fillos por muller é de 5.39. O 80% da poboación está alfabetizada. Calcúlase que o 16.5% da poboación está infectada có virus do VIH.

NotasEditar

↑ ^1,0 ^1,1 Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para zambiano.
↑ Anaír Rodríguez Rodríguez, Montserrat Davila Ventura. Lingua galega: dúbidas lingüísticas (PDF). Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo. p. 119. ISBN 84-8158-266-2.

Véxase taménEditar

[RAG-1] 1,0 ^1,1 Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para zambiano.

[2] Anaír Rodríguez Rodríguez, Montserrat Davila Ventura. Lingua galega: dúbidas lingüísticas (PDF). Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo. p. 119. ISBN 84-8158-266-2.

[1]

[2]