Rodrigo Álvarez

Nobre galego

Rodrigo Álvarez (latín: Rudericus Aluari) (morto en 1187) foi un conde e cruzado galego. Fundou a Orde de Santa María do Monte Gaudio en 1174 e afiliouna á Orde do Císter, que levaba patrocinando durante moito tempo.

Rodrigo Álvarez
Nacementoséculo XI
Falecemento1187
PaiÁlvaro Rodríguez
editar datos en Wikidata ]

Traxectoria editar

Rodrigo era fillo de Álvaro Rodríguez e Sancha Fernández. É mencionado por primeira vez nunha carta real do 13 de xuño de 1161. Unha mostra da súa riqueza en terras dano as propiedades que posuía en Buxán, Fafián, Goon e Levasser, que nalgún momento hipotecaba por 200 marabedíes. El e o seu irmán Vermudo tamén chegaron a posuír terras no río Esla, na provincia de León, probablemente polo segundo matrimonio da súa nai co conde leonés Pedro Afonso.[1] Recibiu cedo a tenencia de Allariz, onde consta o 18 de setembro de 1162. En 1165 tamén ocupaba a comarca de Lemos da coroa, e en 1168 tamén Monterroso.[Nota 1] Tras a morte do seu pai o 20 de xaneiro de 1167, recibiu o título de conde, o rango máis alto do reino, e recibiu a tenencia de Sarria, que mantivo ata 1171.[Nota 2][2] Durante eses catro anos (1168–71) foi un asistente habitual da corte do rei Fernando II. En data descoñecida, Rodrigo casou con María, filla de Ponce de Minerva e Estefanía Ramírez. Polo seu matrimonio, Rodrigo entregoulle a igrexa de San Paio de Villamuriel, que ela concedeu á súa vez a San Marcos de León o 3 de xuño de 1172.

Ingreso na orde editar

 
Suposta cruz da Orde do Monte Gaudio.

Nunha data descoñecida Rodrigo -segundo as súas propias palabras, "apoderado dunha rabia diabólica"- queimou a igrexa de Santa María de Mal.[1] O 20 de febreiro de 1171, en penitencia deste pecado, doa á Catedral de Lugo a igrexa de San Salvador de Sarria. Máis tarde ese ano, quizais por culpa, renunciou ás súas tenencias e ingresou na Orde de Santiago.[1] Dous documentos de setembro de 1172/3 sitúan a Rodrigo, como cabaleiro da Orde, na corte de Afonso I de Portugal en Coímbra.[2]

Fundación da orde editar

En 1172 Rodrigo estaba insatisfeito coas prácticas laxas da Orde de Santiago, especialmente a asignación para que os membros casasen, e recibiu o permiso do legado papal Xacinto para fundar unha nova confraría de acordo coa regra do Císter (instituta Cisterciensis ordinis).[2] Isto foi aprobado polo papa Alexandre III o ano seguinte. Alexandre prohibiu á nova orde aceptar a antigos membros de Santiago ou adquirir calquera propiedade que puidese ser disputada por Santiago.[3] O uso da regra cisterciense causou certa controversia na abadía de Císter, onde o capítulo se opuxo á "inconstancia" de Rodrigo, pero o abade finalmente aprobouno sen o consentimento do capítulo, que foi obtido máis tarde (en decembro de 1175). A finais de 1173 ou principios de 1174 Rodrigo e algúns compañeiros fundaron a Orde do Monte Gaudio. Pouco despois a súa muller separou del e ingresou máis tarde no convento da súa nai en Carrizo (fundado en 1176), onde sería abadesa entre 1184 e 1191.[Nota 3] O 28 de novembro de 1190 doou a San Marcos de León e á Orde de Santiago. Probablemente morreu en 1192.

Últimos anos editar

 
Ruínas do complexo do monte Gaudio en Nabi Samwil, sede da orde militar fundada por Rodrigo. Comezou a construír unha capela no lugar nalgún momento entre 1176 e 1180.

O resto da súa vida Rodrigo dedicouse a facer crecer a súa nova orde. Segundo unha bula de Inocencio III escolleu para a súa Orde unha cruz metade vermella, metade branca.[2] Recibiu o apoio de Afonso II de Aragón, quen doou á orde varios castelos,[1] como os de Orrios e Fuentes de Alfambra, aos que o mestre concedeu cartas forais. Tamén puido adquirir propiedades no Reino de Xerusalén, incluíndo o monte Gaudio, despois de que a orde tomara o seu nome. En 117677 peregrinou a Terra Santa. Recibiu terras de Reinaldo de Châtillon que o rei Balduino IV só confirmou a condición de que Rodrigo e os seus cabaleiros loitasen continuamente contra os musulmáns na Terra Santa.[2] En 1186 realizouse un intento de fusión cos Cabaleiros Templarios, é posible que Rodrigo xa estivese morrendo nesa etapa.[1] Morrera case con toda seguridade no outono de 1187. Foi enterrado no convento de Alfambra. Fora patrón dos cistercienses. Ademais de fundar unha orde militar baixo os seus auspicios, dotou as súas fundacións en Gradefes (29 de setembro de 1173) e Meira (1182).

Notas editar

  1. Aparece nunha carta do 13 de xullo de 1165 como titular de Lemos e o 13 de xuño de 1168 como titular de Monterroso.
  2. Foi citado como conde nun documento do 18 de xuño e en Sarria noutro do 15 de xullo. A súa última citación como gobernante de Sarria data do 21 de abril de 1171. De xaneiro a febreiro de 1167 rexeu Sarria a súa nai Sancha.
  3. Durante o seu goberno da abadía concedeu agasallos ao mosteiro que o seu pai fundara en Sandoval o 19 de decembro de 1185, e o 26 de febreiro de 1189 repartiu a herdanza coa súa irmá Sancha.
Referencias
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Barton (1997)
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Forey (1971), pp. 250–66
  3. O'Callaghan (1969), pp. 609–18

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

  • Barton, Simon (1997). The Aristocracy in Twelfth-Century León and Castile (en inglés). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780511585128. 
  • Blázquez, A. (1917). Real Academia de la Historia, ed. "Bosquejo histórico de la Orden de Monte Gaudio". Boletín de la Real Academia de la Historia (en castelán) (Madrid) 71: 138–172. 
  • Canal Sánchez-Pagín, José María (xullo-decembro 1983). Centro de Estudios Jacobeos, ed. "El conde don Rodrigo Álvarez de Sarria, fundador de la orden militar de Monte Gaudio". Compostellanum: revista de la Archidiócesis de Santiago de Compostela (Santiago de compostela) 28 (3-4): 373–398. ISSN 0573-2018. 
  • Canal Sánchez-Pagín, José María (1995). Consejo Superior de Investigaciones Científicas, CSIC: Institución Milá y Fontanals. Departamento de Estudios Medievales, ed. "La Casa de Haro en León y Castilla durante el siglo XII. Nuevas conclusiones". Anuario de estudios medievales (Madrid) 25 (1): 3–38. ISSN 0066-5061. 
  • Delaville Le Roulx, J. (1893). "L'Ordre de Monjoye". Revue de l'Orient Latin, 1:42–57.
  • Forey, (1971). . . pp. ., Alan J. (abril 1971). The University of Chicago Press, ed. "The Order of Mountjoy". Speculum: A Journal of Medieval Studies (en inglés) (Chicago) 46 (2): 250–66. ISSN 0038-7134. JSTOR 2854854. doi:10.2307/2854854. 
  • O'Callaghan, Joseph F. (outubro de 1969). The University of Chicago Press, ed. "Hermandades between the Military Orders of Calatrava and Santiago during the Castilian Reconquest, 1158–1252". Speculum: A Journal of Medieval Studies (Chicago) 44 (4): 609–618. ISSN 0038-7134. JSTOR 2850387. doi:10.2307/2854854. 
  • Salazar Acha, Jaime de (1985). "Una familia de la alta Edad Media: Los Velas y su realidad histórica". Estudios Genealógicos y Heráldicos, 1:19–64.