Nikolái Zelinski

Nikolái Dmítrievich Zelinski (en ruso: Никола́й Дми́триевич Зели́нский, nado o 25 de xaneiro (calendario xuliano), 6 de febreiro (calendario gregoriano) de 1861 en Tiráspol, Transnistria, Imperio Ruso, e falecido o 31 de xullo de 1953 en Moscova, foi un destacado químico orgánico ruso, membro da Academia de Ciencias da Unión Soviética (desde 1929).

Nikolái Zelinski

Nikolái Zelinski en 1942
Nome orixinal	Nikolái Dmítrievich Zelinski Никола́й Дми́триевич Зели́нский
Biografía
Nacemento	25 de xaneiro (Cal. xul.), 6 de febreiro (Cal, greg.) de 1861 Tiráspol, Transnistria, Imperio Ruso
Morte	31 de xullo de 1953 Moscova
Lugar de sepultura	cemiterio Novodevichii
Datos persoais
País de nacionalidade	rusa
Formación profesional	Doutor en Química
Educación	Universidade de Novorossiisk Universidade de Leipzig Universidade de Gotinga
Director de tese	Aleksandr Andreevich Verigo (en)
Actividade
Campo de traballo	Química orgánica, Petroquímica e catálise
Ocupación	Profesor na Universidade Estatal de Moscova
Empregador	Universidade Estatal de Moscova Imperial Moscow University (en) Universidade Nacional de Odessa (pt) Imperial Novorossiia University (en)
Membro de	Academia de Ciencias de Rusia Academia de Ciencias da URSS
Alumnos	Antoni Doroszewski (en) e Nikolaĭ Leonidovich Glinka (en)
Lingua	Lingua rusa
Obra
Doutorando	Antoni Doroszewski (en) , Nikolaĭ Leonidovich Glinka (en) e Boris Aleksandrovich Kazanskiĭ (en)
Familia
Fillos	Q114887611
Premios
Véxase o texto
Lista  Premio Stalin  Bandeira Vermella do Traballo  Medalla polo Traballo Valente na Gran Guerra Patria 1941-1945  Heroe do Traballo Socialista  Orde de Lenin  Medalla Conmemorativa do 800º Aniversario de Moscova

Treaxectoria

Zelinski realizou os seus primeiros estudos en Tiráspol e en Odesa, e os superiores na Universidade de Novorossiisk. Despois ampliou estudos en Alemaña, nas Universidades de Leipzig e de Gotinga, con Viktor Meyer. Conseguiu a súa especialización en 1888, e o doutoramento en 1891 na Universidade de Novorossisk. Foi profesor da Universidade Estatal de Moscova a partir de 1893 até o final da súa carreira, excepto no período 1911-1917.

Obra

Zelinski foi un dos fundadores da teoría da catálise en química orgánica. Especializouse na química dos hidrocarburos cíclicos. Inventou a primeira máscara antigás efectiva cun filtro de carbón activo en 1915.

É coñecido pola reacción de haloxenación de Hell-Volhard-Zelinski, un proceso de substitución no que os átomos de hidróxeno unidos ao carbono α dun ácido carboxílico son substituídos por átomos de halóxeno.

Honores

Premios e condecoracións

• Membro da Academia de Ciencias da Unión Soviética (desde 1929)
• Heroe do Traballo Socialista (1945)
• Orde de Lenin
• Premio Lenin (1934)
• Premio Stalin (1942, 1946, 1948)

Eponimia

• O cráter lunar Zelinskiy leva este nome na súa memoria.
• O Instituto de Química orgánica da Academia de Ciencias de Rusia tamén leva seu nome.

Véxase tamén

Bibliografía

• Birch, S.F. «Obituary notices: ... [1] Nicholas Dimitrivich Zelinsky, 1861–1952». Journal of the Chemical Society, 2, 5, 1954, p. 4059–4064. doi:10.1039/JR9540004059.
• A. N. Nesmeyanov, A. V. Tophiev, B. A. Kazansky and N. I. Shuikin (1953). "To the memory of academician Nikolai Dmitrievich Zelinsky". Russian Chemical Bulletin 2 (5): 683–690. 
• S. F. Birch; Delaby, R.; Birch, S. F. (1954). "Obituary notices: ... Nicholas Dimitrivich Zelinsky, 1861–1952". Journal of the Chemical Society 2 (5): 4059–4064. 

Outros artigos

• Haloxenación de Hell-Volhard-Zelinsky