Idade de Bronce en Galicia
Os primeiros metais e a cerámica campaniforme chegaron a Galiza procedentes de Portugal hai uns 4 000 anos, durante o Calcolítico ou Idade do Cobre.
Na Idade de Bronce (1800-700 a.C.), a metalurxia comezou a evidenciar cambios tanto na forma coma na técnica coa aparición do bronce. A base económica foi a agricultura e a gandería e mailo aproveitamento dos recursos mariños; aínda que a metalurxia do bronce debeu xogar un importante papel, mesmo no crecemento dos intercambios destes bens coa Europa atlántica e co Mediterráneo peninsular.
Son numerosas as pezas de ourivaría que conservamos: pulseiras, diademas, brazaletes,etc., o que evidencia a xerarquización desta sociedade. Pola súa cantidade e calidade destaca o tesouro de Caldas de Reis (Caldas de Reis), hoxe no Museo Provincial de Pontevedra, así como o casco de Leiro (Leiro, Rianxo), no Museo Arqueolóxico do Castelo de Santo Antón, na Coruña.
A importancia da guerra para esta sociedade vén marcada polo numeroso armamento metálico atopado: puñais, machadas, punta de lanza ou espadas. Os lugares nos que apareceron os restos de maior importancia son Leiro, O Hío (Cangas) e Roufeiro (Nocelo da Pena, Sarreaus).
Da Idade de Bronce consérvase unha gran cantidade de gravados en penedos ao aire libre, denominados petróglifos. Aparece a finais desta época a Cultura castrexa.
Etapas editar
Bronce inicial editar
Etapa que vai do 1800 ó 1500 a.C., na que predomina o cobre de tradición campaniforme sobre o bronce. Aparecen novas armas como o puñal de lingüeta e as puntas tipo Palmela.
Bronce medio editar
Esta etapa esténdese do ano 1500 até o 1200 a.C., e presenta continuidade co Bronce inicial, aínda que con mudanzas importantes, coma a mudanza do ritual funerario (como mostra o feito de desapareceren os vestixios de enterramentos). É nesta etapa cando se xeneraliza a aliaxe cobre/estaño, cunha proporción de estaño do 10 %, sendo este un carácter de gran constancia.
Bronce final editar
Vai do 1200 até o 700 a.C. Nesta etapa prodúcense significativos trocos na produción metalúrxica. A área galaica inicia unha nova xeira de intensificación económica, empregando unha tecnoloxía máis avanzada. Acontece a engalaxe definitiva da metalurxia do bronce, e prodúcese a introdución do chumbo nas aliaxes e o desenvolvemento de relacións entre os distintos focos atlánticos, ligados comercial e culturalmente (koiné atlántica). Aínda así, a meirande parte dos obxectos de metal son de produción local, aínda que inspirados en modelos foráneos, debido ás relacións culturais e comerciais xa nomeadas.
O avance económico non se debeu só á produción metalúrxica, senón que tamén a agricultura exerceu un notable papel coa introdución de novos tipos de cultivo e unha intensificación da actividade no agro.
Socialmente albíscase unha xerarquización, unha meirande especialización e un incremento da importancia da relación co mundo bélico e de prestixio.
A maioría de achados do Bronce final de Galiza sitúanse ao norte e oeste do río Miño e, aínda que en menor proporción, nas cuncas do Limia, do Támega e do Sil. Desta época son a espada de Mouruás e a espada de Forcas.
Véxase tamén editar
Outros artigos editar
Bibliografía editar
- Caamaño Gesto, José Manuel. A gran historia de Galicia. Prehistoria de Galicia. Volume 2: O Calcolítico e a Idade de Bronce.
- Fábregas Valcarce, Ramón (edición) (1998). A Idade de Bronce en Galicia: novas perspectivas. Sada. Ediciós do Castro. ISBN 84-7492-878-8.