Francisco Porrúa
Francisco Porrúa, nado en Corcubión o 7 de novembro de 1922 e finado en Buenos Aires o 18 de decembro de 2014[1], foi un editor e tradutor galego emigrado na Arxentina. Foi o tradutor ao español da triloxía de J. R. R. Tolkien O Señor dos Aneis, así como editor de Cien años de soledad ou Rayuela entre outras destacadas[2]. Porrúa foi o fundador de Ediciones Minotauro a maior editorial dedicada á ciencia ficción en lingua castelá[3].
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | (es) Francisco Porrúa Fernández  7 de novembro de 1922 Corcubión, España |
| Morte | 18 de decembro de 2014 (92 anos) Barcelona, España |
| Causa da morte | Pneumonía |
| Datos persoais | |
| Outros nomes | Luis Domènech F. A. Ricardo Gosseyn Francisco Abelenda |
| País de nacionalidade | España Arxentina |
| Educación | Universidade de Buenos Aires |
| Actividade | |
| Ocupación | editor literario , tradutor |
| Empregador | Ediciones Minotauro (en)  (1955–2001) |
| Lingua | Lingua castelá |
Traxectoria editar
Francisco Porrúa chegou con dous anos coa súa familia á Patagonia, á cidade costeira de Comodoro Rivadavia, asentamento petroleiro co nome na honra de Martín Rivadavia, de ascendencia galega. Pero nove anos despois a súa nai enferma e volve con ela a Galicia, á cidade de Ferrol, onde traballaba o seu avó Francisco Fernández Abelenda como notario. Alí reside tres anos pasando os veráns en Corcubión e algúns períodos máis curtos en Oza dos Ríos. Emigrou de novo, pasando primeiro por Comodoro Rivadavia, ata que rematados os estudos secundarios se trasladou a Buenos Aires para comezar estudos en Filosofía e Letras. En Buenos Aires estuda e traballa en cuestións de imprenta, traducindo e corrixindo artigos para enciclopedias.[4][5]
Obra editar
Inmerso na lectura de ciencia ficción, Porruá declara que inspirado por un artigo publicado en “Les temps modernes” escrito por Boris Vian e Stéphane Spriel “Un nouveau genre littéraire: la science-fiction”, en 1954 fundou Ediciones Minotauro, referente do xénero en idioma castelán.[6] Segundo a Universidade de Guadalajara un ano despois da creación do proxecto publícase o seu primeiro título: Crónicas marcianas, de Ray Bradbury, con prólogo de Jorge Luis Borges.En 1957, Francisco Porrúa foi nomeado asesor da Editorial Sudamericana, fundada por arxentinos e españois radicados en Buenos Aires. En 1962, convértese en director literario da compañía, até 1972. Actualmente a editorial é un selo do grupo Penguin Random House. Durante o período que estivo á fronte publicáronse as primeiras edicións de Las armas secretas (1959) e Los premios (1960) de Julio Cortázar. No seu traballo como editor publica textos antigos do poeta arxentino Leopoldo Marechal (1900-1970) e do novelista Adán Buenosayres (1900-1970), así como de Sergio Pitol, Álvaro Mutis, Alejandra Pizarnik, Antonio Cisneros, Alberto Girri, Hector Bianciotti, Juan José Saer, Severo Sarduy, Clarice Lispector, Antonio Skármeta e Manuel Puig.
Na área académica editou volumes de filosofía como obras de profesores latinoamericanos e da escola de Frankfurt.
En 1963 editou Rayuela de Julio Cortázar. No ano 1965 Porrúa contactou con Gabriel García Márquez para publicar as súas primeiras catro obras, pero o autor informouno de que os dereitos pertencían a editoriais mexicanas: a editora Era e á Universidade Veracruzana. Tras a proposta de Porrúa, García Márquez ofertoulle por carta a publicación da súa quinta obra, Cien años de soledad. Porrúa aceptou inmediatamente e en 1967 apareceu no catálogo de Sudamericana.
Traballou como tradutor, en ocasións con pseudónimos como Francisco Abelenda, Ricardo Gosseyn, José Valdivieso ou Manuel Figueroa.
Entre 1957 e 1964 redactou numerosos artigos para revistas e xornais arxentinos sobre ciencia, música e literatura. En 1973 deixa a Editorial Sudamericana e catro anos despois instalouse en España como director literario de Edhasa e cabeza de Minotauro.
É neste período cando presenta en castelán O Señor dos Aneis (1977), de J. R. R. Tolkien, e obras de J. G. Ballard, Philip K. Dick, Angela Carter, Doris Lessing, Gore Vidal, William Burroughs, Kurt Vonnegut, William Gibson, Anthony Burgess, William Golding ou Arno Schmidt entre outros.
Baixo o selo de Edhasa introduce en España a novela histórica con pezas de John Steinbeck, Robert Graves e Marguerite Yourcenar, e edita os Aforismos de G. Lichtenberg. En 1992 fundou a editorial Interzona, que en 2004 anuncia a publicación dunha antoloxía temática de Julio Cortázar.[7] En 2001 vendeu Minotauro á editorial Planeta e catro anos máis tarde funda a editorial Porrúa, de escasa actividade.[8]
Notas editar
- ↑ "Francisco Porrúa, leyenda editorial, a dos años de su muerte". La Unión (en castelán). 18 de decembro de 2016.
- ↑ Alfonso Pato (30 de outubro de 2022). "El centenario olvidado de Francisco Porrúa, el editor gallego que impulsó a Cortázar y García Márquez". elDiario.es.
- ↑ Pérez Mondelo, Xosé (Novembro de 2022). "As raíces galegas dun editor universal". Luzes (109): 78–84.
- ↑ "Falece Francisco Porrúa, o galego que publicou «Cien años de soledad»". Galicia Aberta. 20 de decembro de 2014.
- ↑ Villar, M. (23 de xaneiro de 2015). "Unha semblanza biográfica do editor corcubionés Francisco Porrúa (1922-2014), da man de Francisco Fernández Naval". Crebas.
- ↑ Castagnet, M. F. (2014): "Francisco Porrúa, editor de Minotauro: Fundación,consolidación y venta de un punto de vista", en III Congreso Internacional de Literatura y Cultura Españolas Contemporáneas. La Plata. (en castelán)
- ↑ "Francisco Porrúa Pérez", na Enciclopedia de la literatura en México (en castelán)
- ↑ Libros de Editorial Porrúa,na páxina web de Marcial Pons (en castelán)