Thomas Paine

Thomas Paine, nado en Thetford (Norfolk) o 29 de xaneiro de 1737 e finado en Nova York, 8 de xullo de 1809, foi un político, escritor, filósofo, intelectual radical e revolucionario estadounidense de orixe inglesa. Promotor do liberalismo e da democracia. Está considerado un dos Pais fundadores dos Estados Unidos.

Thomas Paine

Biografía
Nacemento	29 de xaneiro de 1737 (Xuliano) Thetford (pt)
Morte	8 de xuño de 1809 (72 anos) Greenwich Village, Estados Unidos de América
Lugar de sepultura	New Rochelle (pt)
Deputado da Asemblea Nacional
6 de setembro de 1792 – 26 de outubro de 1795 Circunscrición electoral: Pas-de-Calais
Datos persoais
País de nacionalidade	Estados Unidos de América (1802–) Francia (1792–1802) Reino de Francia (1791–1792) Reino de Francia (1790–1791) Reino de Gran Bretaña (1787–1790) Estados Unidos de América (1776–1787) Reino de Gran Bretaña (–1776)
Relixión	sen valor e Deísmo
Educación	Thetford Grammar School (en)
Actividade
Lugar de traballo	París
Ocupación	filósofo , xornalista , prosista , emprendedor , político , escritor , xornalista de opinión
Membro de	Sociedade Filosófica Estadounidense Pennsylvania Abolition Society (en)
Lingua	Lingua francesa e lingua inglesa
Obra
Obras destacables (1776) Common Sense (panfleto) (pt) (1791) Rights of Man (pt) (1794) The Age of Reason: Being an Investigation of True and Fabulous Theology (pt)
Familia
Cónxuxe	Mary Lambert (en) Elizabeth Ollive (en)
Sinatura

Paine emigrou ás colonias británicas en América en 1774 para participar na revolución americana. As súas contribucións principais foron o ensaio Common Sense (1776), onde avogaba pola independencia das colonias e The American Crisis (1776-1783) unha serie de escritos a favor da revolución.

En 1789 visitou Francia e alí viviu durante case toda a década seguinte. Viuse involucrado profundamente nos primeiros anos da Revolución Francesa. Escribiu Rights of Man (1791), en parte unha defensa da Revolución Francesa contra os seus críticos, en particular o estadista británico Edmund Burke. En Gran Bretaña foi xulgado e declarado culpable en ausencia polo crime de libelo sedicioso. A pesar de non falar francés, foi elixido para a Convención Nacional en 1792. Os xirondinos vírono como un aliado polo que os montañeses, en especial Robespierre, considerárono o seu inimigo. En decembro de 1793, foi arrestado e encarcerado en París e liberado en 1794. Fíxose célebre por The Age of Reason (1793-94), libro que avoga polo deísmo, promove a razón e o librepensamento, argumenta en contra da relixión institucionalizada e das doutrinas cristiás. Tamén escribiu Agrarian Justice (1795), discutindo as orixes da propiedade e introducindo o concepto de renda mínima garantida.

Traxectoria

De orixe humilde, fillo dun cuáquero e dunha anglicana, recibiu unha educación moi elemental que se limitaba a saber ler, escribir e as catro operacións aritméticas básicas, polo que se formou de maneira autodidacta. Chegou a ser un moi importante revolucionario norteamericano, con ideas en conflito permanente coas elites e os grupos reaccionarios do seu tempo, como foron a súa loita contra o sexismo, a escravitude, o racismo e a monarquía, á que se opuxo propondo no seu lugar a república. Como outros ilustrados, tamén abominou da superstición, a relixión organizada (igrexas) e o clero, sendo un impulsor do laicismo, a educación popular e a ciencia.

Sempre en loita con todo tipo de apuros económicos, traballou como oficial de impostos perseguindo contrabandistas de licores e tabaco e conseguiu ilustrarse comprando libros. A súa sorte cambiou ao coñecer a Benjamin Franklin, quen o animou a buscar fortuna en América dándolle cartas de presentación. Chegou a Filadelfia en 1774 e alí dirixiu a Pennsylvania Magazine and American Museum.

Ao xeneralizarse o descontento das colonias, Paine fomentou as ideas racionais, chamadas por el do "sentido común", criticando os excesivos impostos decretados polo goberno británico como inxustos e economicamente erróneos, favorecedores do contrabando e a corrupción, a prohibición de comerciar con outras nacións, causante da perda de fortunas materiais, e a falta de representantes continentais no parlamento británico. Sostivo que a solución a todos eses problemas era a independencia, postura que divulgou no máis famoso dos folletos impresos, Common Sense (1776), que alcanzou a tirada de medio millón de exemplares.

Estatua de Thomas Paine en Norfolk, Inglaterra.

A doutrina do common sense marcou un fito na historia, ao non fundamentar as decisións políticas en doutrinas baseadas na historia, a relixión, a nación, a honra ou en nocións apriorísticas, senón en criterios avalados pola experiencia dos seres humanos e na razón. Common Sense preparou o camiño á Declaración de Independencia dos Estados Unidos, ratificada o 4 de xullo do mesmo ano.

Cando as tropas de Washington estaban a piques de desunirse, publicou o panfleto The American Crisis, que levantou os ánimos insurxentes e que por orde de George Washington foi lido a todos os seus soldados.

Tras acabar con éxito a guerra, volveu aos seus apuros económicos, pois nunca consentiu en pedir dereitos de autor polos seus panfletos. Viaxou a Europa e para evitar que William Pitt declarase a guerra a Francia divulgou a idea entre os británicos de que as guerras só carrexaban máis impostos. En Francia atopouse co escritor e teórico radical William Godwin e un grupo de amigos seus, a quen frecuentaba.

Logo dedicouse a refutar as ideas de Edmund Burke sobre a Revolución Francesa na súa obra mestra, Rights of Men, impresa en dúas partes, a primeira en 1791 e pola cal foi expulsado de Inglaterra. Refuxiado en Francia, Paine foi encarcerado por Robespierre por declararse abertamente contra o réxime do Terror.

En prisión empezou a escribir The Age of Reason (1794) un clásico do librepensamento con carácter anticlerical, onde rexeitaba a brutalidade e crueldade. Proclamaba contradicións da Biblia a imitación de Voltaire. Tres anos máis tarde publicou o seu panfleto Agrarian Justice.

O seu seguidor Bertrand Russell afirmou del:

Para os nosos tataravós era unha especie de Satán terreal, un infiel subversivo, rebelde contra o seu Deus e contra o seu rei. Gañouse a hostilidade de tres homes a quen non adoita relacionarse: Pitt, Robespierre e Washington. Destes, os dous primeiros trataron de matalo, mentres que o terceiro se abstivo coidadosamente de salvar a súa vida. Pitt e Washington odiábano porque era demócrata, Robespierre, porque se opuxo ao seu réximo do Terror. O seu destino foi sempre ser honrado polos pobos e odiado polos gobernos.

Ideas

Selo coa efixie de Thomas Paine 1969.

Pensamento social

Por influencia do xacobinismo e do movemento dos sans-culottes reivindicou, como outros radicais británicos, non só a democracia política senón tamén a democracia social, centrándose especialmente na cuestión da propiedade da terra. Por esta razón foi incluído no grupo dos socialistas agrarios, xunto con Thomas Spence e William Ogilvie de Pittensear. Con todo, Paine mostrouse máis moderado que estes dous últimos pois non cuestionou o dereito de propiedade, aínda que foi un dos precursores do laborismo e do estado do benestar ao propor a redistribución da renda por medio dun imposto sobre as grandes facendas e a implantación dun sistema público de pensións, entre outras medidas.

Expuxo o seu pensamento social en Rights of Man (1791-1792) e, sobre todo, en Agrarian Justice (1795-1796). Nestas obras defendía que para acadar a democracia plena había que abandonar as "miserias" da civilización, sobre todo en Europa, e volver á organización económica da comunidade primitiva propia do estado de natureza ou, cando non fose posible, establecer un imposto progresivo que limitase os bens que cada membro da sociedade podía posuír e que dotase o Estado dos recursos necesarios para que proporcionase aos máis desfavorecidos os medios que lles permitisen levar unha vida digna. Paine non cuestionaba o dereito de propiedade pero subordinábao á satisfacción das necesidades sociais e para iso propugnaba un Estado democrático que interviñese na vida económica. Así, en Agrarian Justice, escribiu o seguinte sobre a súa forma "social" de entender a propiedade:

A propiedade persoal é un efecto da sociedade; é tan imposible que un individuo adquira propiedades persoais sen axuda da sociedade, como o é que cree as terras. Separade un individuo da sociedade, dádelle a posesión dunha illa ou dun continente, e non poderá adquirir propiedades persoais, non poderá facerse rico.

Escravitude

Atribúeselle a obra "African Slavery in America", o primeiro artigo que propuña a emancipación dos escravos africanos e a abolición da escravitude. Foi publicado o 8 de marzo de 1775 na postila ao Pennsylvania Journal and Weekly Advertiser (tamén coñecido como The Pennsylvania Magazine and American Museum). Tendo en conta que non puido demostrarse que Paine fose o autor deste ensaio publicado anonimamente, algúns académicos como Eric Foner e Alfred Owen Aldridge non consideran este escrito como parte da súa obra. Pola contra, John Nichols considera que a súa "fervente oposición á escravitude" levouno a ser excluído do poder durante os primeiros anos da república.

Relixión

Sobre a relixión afirma en The Age of Reason:

Non creo no credo profesado pola igrexa xudía, pola igrexa romana, pola igrexa grega, pola igrexa turca, pola igrexa protestante, nin por calquera outra igrexa que coñeza. A miña mente é a miña igrexa. Todas as institucións eclesiásticas nacionais, xa sexan xudías, cristiás ou turcas, parécenme nada menos que invencións humanas creadas para horrorizar e escravizar a humanidade, e monopolizar o poder e o lucro.

Aínda que non existe ningunha evidencia de que fose masón, Paine tamén escribiu "An Essay on the Origin of Free-Masonry" (1803-1805), sobre a Biblia como un mito alegórico que describe a astroloxía:

A relixión cristiá é unha parodia da adoración do sol, na cal se puxo un home ao que chamaron Cristo en lugar do sol, e ofrecéronlle a adoración que orixinalmente se ofrecía ao sol.

Describiuse a si mesmo como deísta, dicindo:

Que diferente é isto á simple e pura profesión do deísmo! O verdadeiro deísta ten unha soa deidade; e a súa relixión consiste en contemplar o poder, a sabedoría e a benignidade da Deidade nas súas obras, e no seu esforzo por imitalo en toda cuestión moral, científica e mecánica.

e de novo, en The Age of Reason:

Eu creo nun Deus e non máis; e teño a esperanza da felicidade despois desta vida. Creo na igualdade do home, e creo que os deberes relixiosos consisten en facer xustiza, amara a misericordia e esforzarse por facer feliz o noso próximo.

Legado

Os escritos de Paine tiveron grande influencia nos revolucionarios estadounidenses. Os seus libros supuxeron un rexurdimento do deísmo en Norteamérica e, a longo prazo, inspiraron tanto filósofos radicais como pensadores da clase obreira. Moitos liberais, libertarios, feministas, socialdemócratas, anarquistas, librepensadores e progresistas considerárono o seu antecedente intelectual. A crítica de Paine á relixión institucionalizada e a súa defensa do pensamento libre influíu en moitos librepensadores británicos dos séculos XIX e XX, tales como William Cobbett, George Holyoake, Charles Bradlaugh, Christopher Hitchens e Bertrand Russell.

En 2002, Paine foi incluído na lista dos cen británicos máis importantes de todos os tempos nunha enquisa levada a cabo pola BBC.

Véxase tamén

Bibliografía

• Aldridge, A. Owen (1959). Man of Reason: The Life of Thomas Paine. Lippincott. 
• Aldridge, A. Owen (1984). Thomas Paine's American Ideology. University of Delaware Press. ISBN 9780874132601. 
• Ayer, A. J. (1988). Thomas Paine. University of Chicago Press. 
• Bailyn, Bernard (1990). Bailyn, ed. Common Sense. Faces of Revolution: Personalities and Themes in the Struggle for American Independence (Alfred A. Knopf). 
• Bedarida, François (1984) [1976]. "El socialismo en Gran Bretaña hasta 1848". En Droz, Jacques. Historia general del socialismo. De los orígenes a 1875. Barcelona: Destino. pp. 351ss. ISBN 84-233-1305-0. 
• Bernstein, R. B. (1994). "Review Essay: Rediscovering Thomas Paine". New York Law School Law Review. 
• Bravo, Gian Mario (1976) [1971]. Historia del socialismo 1789-1848. El pensamiento socialista antes de Marx [Storia del socialismo, 1789-1848. Il pensiero socialista prima di Marx]. Barcelona: Ariel. ISBN 84-344-6508-6. 
• Butler, Marilyn (1984). Burke Paine and Godwin and the Revolution Controversy. 
• Claeys, Gregory (1989). Thomas Paine, Social and Political Thought. Londres: Unwin Hyman. ISBN 9780203193204. 
• Conway, Moncure Daniel (1892). The Life of Thomas Paine. G.P. Putnam's Sons. 
• Ferguson, Robert A. (xullo de 2000). "The Commonalities of Common Sense". William and Mary Quarterly 57#3 (3): 465–504. JSTOR 2674263. 
• Foner, Eric (1976). Tom Paine and Revolutionary America. Oxford University Press. 
• Foner, Eric (2000). Thomas Paine. American National Biography Online. 
• Griffiths, Trevor (2005). These Are the Times: A Life of Thomas Paine. Spokesman Books. 
• Hawke, David Freeman (1974). Paine. Philadelphia. 
• Hitchens, Christopher (2007). Thomas Paine's "Rights of Man": A Biography. Londres: Atlantic Books. ISBN 978-1843546283. 
• Kates, Gary (1989). "From Liberalism to Radicalism: Tom Paine's Rights of Man". Journal of the History of Ideas. 
• Kaye, Harvey J. (2005). Thomas Paine and the Promise of America. Hill and Wang. 
• Keane, John (1995). Tom Paine: A Political Life. Londres: Bloomsbury. 
• Lamb, Robert (2010). "Liberty, Equality, and the Boundaries of Ownership: Thomas Paine's Theory of Property Rights". Review of Politics 72 (3). 
• Larkin, Edward (2005). Thomas Paine and the Literature of Revolution. Cambridge University Press. 
• Lessay, Jean (1987). L'américain de la Convention, Thomas Paine: Professeur de révolutions [The National Convention's American, Thomas Paine, professor of revolution] (en francés). París: Éditions Perrin. p. 241. 
• Levin, Yuval (2013). The Great Debate: Edmund Burke, Thomas Paine, and the Birth of Right and Left. Basic Books. ISBN 978-0465062980. 
• Lewis, Joseph L. (1947). Thomas Paine: The Author of the Declaration of Independence. Nova York: Freethought Press Association. 
• Nelson, Craig (2006). Thomas Paine: Enlightenment, Revolution, and the Birth of Modern Nations. Viking. ISBN 978-0-670-03788-9. 
• Powell, David (1985). Tom Paine, The Greatest Exile. Hutchinson. 
• Russell, Bertrand (1934). "The Fate of Thomas Paine". 
• Solinger, Jason D. (novembro de 2010). "Thomas Paine's Continental Mind". Early American Literature 45 (3). 
• Vincent, Bernard (2005). The Transatlantic Republican: Thomas Paine and the age of revolutions. ISBN 978-9042016149. 
• Wilensky, Mark (2008). The Elementary Common Sense of Thomas Paine. An Interactive Adaptation for All Ages. Casemate. ISBN 978-1-932714-36-4. 
• Washburne, E. B. (maio de 1880). "Thomas Paine and the French Revolution". Scribner's Monthly XX. 

Ligazóns externas

• Tras los huesos de Thomas Paine (Polvo eres/Rne)
• Biografía de Thomas Paine
• De los gobiernos viejos de nuestros días, por Thomas Paine
• Calling Tom Paine
• Thomas Paine Society (UK) Arquivado 24 de agosto de 2012 en Wayback Machine.
• Thomas Paine Society (US)
• Office location while in Alford Arquivado 07 de maio de 2019 en Wayback Machine.