Calabria
Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde outubro de 2015.) |
Calabria[1][2] (en calabrés Calàbbria, en grecánico (o dialecto grego falado na Calabria) Calavrìa e en grego Καλαβρία) é unha rexión da Italia meridional de dous millóns de habitantes, con capital en Catanzaro. Limita ao norte coa Basilicata. É a rexión máis ao sur da península itálica, ao suroeste un brazo de mar sepáraa de Sicilia. A rexión forma a punta da "bota" que forma a península. Está bañada ao oeste polo mar Tirreno, ao leste polo mar Xónico, ao nordeste polo golfo de Taranto e ao suroeste está separada de Sicilia polo estreito de Messina. A distancia entre o cabo Peloro en Sicilia e punta Pezzo en Calabria é só de 3,2 km.
| Calabria | |||
|---|---|---|---|
| |||
| |||
 | |||
| Estado |  Italia | ||
| Capital | Catanzaro | ||
| • Poboación | 93.471 (2008) | ||
| Lingua oficial | Italiano | ||
| Forma de goberno | Rexión | ||
Presidente | Agazio Loiero (PD) | ||
| Superficie | Posto 10º | ||
| • Total | 15.082 km² | ||
| Poboación | Posto 10º | ||
| • Total | 2 009 301 hab. | ||
| • Densidade | 133 hab./km² | ||
| Xentilicio | calabrés[1] | ||
| Fuso horario | UTC+1 | ||
| • Horario de verán | UTC+2 | ||
| Dominio de Internet | .it | ||
| Código ISO | IT-78 | ||
OrografíaEditar
Na superficie calabresa dominan os outeiros, que se estenden polo 49,2% do seu territorio. Tamén ten amplas zonas montañosas que cobren o 41,7% da rexión. No norte está a parte meridional do macizo do Pollino na fronteira coa Basilicata. No nordeste a cadea costeira que se estende entre a costa tirrénica e os profundos vales dos ríos Crati e Savuto que a separan do altiplano da Sila. No centro-norte está a Sila, un amplo altiplano boscoso que se estende cara o sur até a Marcellinara. Baixo o istmo de Marcellinara, comezan as serras calabresas, que se estenden cun duplo aliñamento montañoso até xuntarse directamente co Astromonte. O cumio máis elevado destas serras, o Monte Pecorar chega aos 1420 m. Entre as chairas de Santa Eufemia de Gioia Tauro érguese o monte Poro (710 m). Ao sur érguese o Aspromonte, cuxo cumio máis elevado, o Montalto acada os 1955 m. As chairas cobren o 9% do seu territorio e son todas de escasa extensión.
_-_la_chjanal%C3%A8a_e_il_castello.jpg)
Os golfos calabreses son:
- Golfo de Corigliano, que fai parte do máis amplo golfo de Taranto.
- Golfo de Gioia Tauro, situado na costa tirrénica.
- Golfo de Policastro, na costa tirrénica, tamén baña as rexións de Campania e Basilicata.
- Golfo de Santa Eufemia, na costa tirrénica.
- Golfo de Squillace, na costa xónica.
En Calabria hai dúas illas, ámbalas dúas ao longo da Riviera dei Cedri, na costa tirrénica:
- Illa de Dino, fronte á cidade de Praia a Mare.
- Illa de Cirella, fronte a Cirella, no concello de Diamante.
ClimaEditar
O clima calabrés é xeralmente de tipo mediterráneo. O litoral xónico é máis seco e árido que o tirrénico, que presenta un tempo máis temperado. As temperaturas en xeral non baixan dos 10 °C na costa e non superan os 40 °C. Ao longo dos Apeninos o clima é case de tipo alpino. Os invernos son fríos e neva, sendo os veráns frescos.
División administrativaEditar
A rexión divídese en cinco provincias:
| Provincia | Poboación (hab.) |
|---|---|
| Cosenza | 727.694 |
| Reggio Calabria | 563.912 |
| Catanzaro | 366.647 |
| Crotone | 172.171 |
| Vibo Valentia | 167.628 |
As cidades máis poboadas da Calabria son:
| Cidade | Poboación (hab.) |
|---|---|
| Reggio Calabria | 184.179 |
| Catanzaro | 94.381 |
| Lamezia Terme | 70.188 |
| Cosenza | 69.868 |
| Crotone | 60.673 |
LinguaEditar
A poboación calabresa fala o dialecto calabrés, pero carece de oficialidade, sendo unicamente oficial o italiano. Por causa das variadas raíces históricas da rexión, existen zonas da Calabria onde aínda se falan dialectos doutros idiomas. No norte fálase un dialecto do napolitano, mentres que no sur da rexión hai numerosas semellanzas do dialecto local co siciliano. Até o século XVI o grecánico era falado en toda a Calabria meridional, pero hoxe só perdura nos concellos de Bova, Roghudi e Gallicianò (na provincia de Reggio Calabria) e nalgúns barrios de Reggio, histórico bastión do grego en Italia. As estradas das cidades da área grecánica aínda teñen a dobre nomenclatura en italiano e grecánico. Noutras zonas, máis restrinxidas, tamén se falan dialectos do albanés e no concello de Guardia Piemontese fálase o occitano.
Notas e referenciasEditar
- ↑ 1,0 1,1 Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para calabrés.
- ↑ Anaír Rodríguez Rodríguez, Montserrat Davila Ventura. Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo, ed. Lingua galega: dúbidas lingüísticas (PDF). p. 112. ISBN 84-8158-266-2.