Bratislava

capital de Eslovaquia

Bratislava[1][2] (ata 1919: Prešporok en eslovaco, Pressburg en alemán, Pozsony en húngaro, Požun en croata) é a capital e maior cidade de Eslovaquia. Ten 432.864 habitantes (2018) e queda á beira do Danubio, preto das fronteiras con Austria e Hungría. Áchase a uns 60 km de Viena, o que converte a estas cidades nas capitais de país máis próximas do mundo.

Modelo:Xeografía políticaBratislava
Bratislava (sk)
Pozsony (hu)
Pressburg (de)
Prešporok (sk)
Bratislava (cs) Editar o valor em Wikidata
Imaxe

Localización
Mapa
 48°08′41″N 17°06′46″L / 48.1447, 17.1128Coordenadas: 48°08′41″N 17°06′46″L / 48.1447, 17.1128
EstadoEslovaquia
Regiões da Eslováquia (pt) TraducirBratislava (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Capital de
Contén a división administrativa
Poboación
Poboación475.503 (2021) Editar o valor em Wikidata (1.293,53 hab./km²)
Xeografía
Superficie367,6 km² Editar o valor em Wikidata
Bañado porRío Danubio Editar o valor em Wikidata
Altitude152 m Editar o valor em Wikidata
Creación907 Editar o valor em Wikidata
Organización política
• Xefe do gobernoMatúš Vallo (pt) Traducir (2018–) Editar o valor em Wikidata
Identificador descritivo
Código postal8XX XX Editar o valor em Wikidata
Fuso horario
Prefixo telefónico2 Editar o valor em Wikidata
Outro
Irmandado con
Kíiv (1969–) Editar o valor em Wikidata

Sitio webbratislava.sk Editar o valor em Wikidata

A cidade ten a maior densidade de poboación de Europa central. Os montes Cárpatos comezan no territorio ocupado pola cidade (Malé Karpaty, "Pequenos Cárpatos"). Bratislava é a sede do parlamento e goberno eslovacos e conta cunha grande oferta artística, cultural e educativa. Nos últimos anos está sufrindo unha gran transformación, tanto a un nivel de recuperación de edificios emblemáticos, como é a mellora das deterioradas infraestruturas herdadas do antigo réxime comunista. A zona máis interesante dende o punto de vista monumental e artístico é a cidade vella, colorista e acolledora, onde se pode gozar dunha gran variedade de comercios e servizos, aínda que os prezos son sensiblemente superiores a outras zonas da cidade, e por suposto duplican ou triplican os do interior do país. Mención especial merece tamén o porto fluvial, onde se poden ver barcos mercantes e unha grande actividade.

O Castelo de Bratislava foi erixido no século XV durante o reino de Sexismundo de Luxemburgo. En 1811, un incendio destruíu o castelo, así como gran parte do casarío contiguo, logo do cal se realizou unha reconstrución gradual. Actualmente, o castelo alberga o Museo Nacional Eslovaco, que abrangue exhibicións arqueolóxicas, históricas e artísticas.

Tradicionalmente, a cidade foi influída por varias nacións e como é común en antigas cidades do Imperio Austrohúngaro, tivo o nome Pozsony (Presburgo ) ata a fin da primeira guerra mundial. (Pressburg en alemán e Prešporok en eslovaco son aínda nomes oficiais recoñecidos)

Historia editar

 
Castelo de Bratislava

Fundada antes do século X, antigamente era coñecida como Posonium. No século XII foi fortificada, co que gañou importancia estratéxica, e entre 1541 e 1784 converteuse na capital de Hungría.

En 1805, no transcurso das Guerras Napoleónicas, despois do triunfo na batalla de Austerlitz, Napoleón obrigou ó emperador austríaco Francisco II a asina-lo Tratado de Presburgo, polo que Venecia pasaba a mans francesas. O Congreso de Veña, en 1815, deixaba a cidade dentro do Imperio Austríaco. Tralo compromiso de 1867, Bratislava, xunto ó resto de Eslovaquia, formaría parte do Reino de Hungría, dentro do Imperio Austrohúngaro ata 1918.

Coa creación de Checoslovaquia en 1919, ó termo de primeira guerra mundial, pasou a chamarse Bratislava e converteuse na capital da provincia de Eslovaquia. Dita provincia, xunto coas restantes de Checoslovaquia, foron suprimidas en xaneiro de 1949, polo que a cidade pasou a ser unicamente a capital da recentemente creada rexión de Bratislava.

Eliminada tamén esta rexión en 1960, o 1 de xaneiro de 1993 converteuse na capital da independente República de Eslovaquia.

A cidade aínda hoxe conserva o seu espírito multicultural e nela teñen lugar numerosos festivais e mercadiños , tamén e coñecida pola súa vida nocturna. Andrej Ďurkovský é o seu alcalde.

 
Panorámica de Bratislava

Xeografía editar

 
Imaxe do cumio máis alto de Bratislava, Devínska Kobyla

Bratislava atópase situada ó suroeste da Eslovaquia, na fronteira con Austria e Hungría, sendo a única capital do mundo que fai fronteira con dous países. A cidade atópase a media hora da República Checa e a 62 km de Viena, a capital austríaca.

A cidade ten unha área de 367.58 km², sendo a segunda cidade en superficie no país (despois de Vysoké Tatry). Bratislava esténdese arredor das dúas beiras do Danubio, o cal atravesa a cidade dende o oeste ata o sueste. Outros ríos importantes que pasan pola cidade ou preto dela son o río Morava, ó cal forma a fronteira noroeste da cidade e constitúe un dos afluentes do Danubio. Algunhas partes da cidade corren risco de sufrires inundacións.[3] New flood protection is being built on both banks.[4]

Os montes Cárpatos nacen preto dos "Pequenos Cárpatos" (Malé Karpaty) moi preto da cidade. O punto máis baixo da cidade atópase a 126 m sobre o nivel do mar. O punto máis alto é Devínska Kobyla a 514 m de altura. A altura media da cidade é ós 140 m.[5]

AS cidades e vilas que se atopan máis preto da cidade son: Stupava, Marianka, Borinka e Svätý Jur polo norte; Ivanka pri Dunaji e Most pri Bratislave polo leste; Rovinka, Hamuliakovo, Dunajská Lužná e Šamorín polo sueste; Rajka (Hungría) polo sur; e Kittsee (Austria), Hainburg an der Donau (Austria) e Marchegg (Austria) polo oeste.

Economía editar

 
Edificios de oficinas en Nivy, o distrito financeiro da cidade.

A rexión de Bratislava é a máis rica e economicamente máis próspera de Eslovaquia, a pesar de ser a menor canto a territorio e de ter a segunda menor poboación das oito rexións eslovacas.

Bratislava posúe arredor do 26 % do produto interior bruto de Eslovaquia. O PIB per cápita, valorado en 28702 , está ó 129,3 da media europea, sendo o segundo maior de tódalas rexións dos novos países membros da Unión Europea tralo de Praga. A taxa de desemprego da cidade é do 2.13%. Moitas institucións do goberno e empresas privadas teñen as súas sedes na cidade.

Máis do 75% da poboación de Bratislava traballa no sector servizos, principalmente composto polo comercio, a banca, a industria das telecomunicacións, o turismo entre outros.

División territorial editar

 
Distritos de Bratislava

Bratislava divídese en:

  • 5 distritos:
  • 17 barrios, e
  • 20 "áreas catastrais", que coinciden cos barrios, agás:
    • Novei Mesto, que se subdivide en Novei Mesto + Vinohrady, e
    • Ružinov, que se subdivide en Ružinov + Nivy + Trnávka.

Cultura editar

 
Edificio vello do Teatro Nacional Eslovaco na Praza Hviezdoslav

Bratislava é o centro histórico cultural de Eslovaquia. Debido a este carácter multicultural, a cultura local está influenciada por varios grupos étnicos, incluíndo alemáns, eslovacos, húngaros, e xudeus[6][7] Bratislava posúe moitos teatros, museos, galerías, salas de concertos, cines, clubs de cine e institucións culturais[8]

Artes escénicas editar

Bratislava é a sede do Teatro Nacional Eslovaco, situado en dous edificios. O primeiro é un edificio neorrenacentista situado na zona antiga ao final da Praza Hviezdoslav. O novo edificio, aberto ao público dende 2007, atópase na ribeira. O edificio ten tres conxuntos: a ópera, o ballet e o teatro. Teatros máis pequenos inclúen o Teatro de Marionetas de Bratislava, a Astorka Korzo'90 teatro, o Teatro de Area, L S Studio, e o Teatro de Radošina Inxenuo.

A música en Bratislava floreceu no século XVIII e está estreitamente vencellada á vida musical vienesa. Mozart visitou a cidade con seis anos. Entre outros notables compositores que visitaron a cidade foron Haydn, Liszt, Bartók e Beethoven, que interpretou a súa Missa solemnis por primeira vez en Bratislava[9] A cidade tamén é o lugar de nacemento do compositor Johann Nepomuk Hummel. Bratislava é a sede da Orquestra Filharmónica Eslovaca. A capital eslovaca alberga varios festivais anuais, como o Festival de Música de Bratislava e Bratislava Jazz Days[6] O Festival Wilsonic celébrase cada ano desde 2000, leva cada ano decenas de actos musicais internacionais á cidade[10] Durante o verán, varios eventos musicais teñen lugar como parte do Verán Cultural de Bratislava. Á parte dos festivais de música, pódese escoitar dende músicos que clandestinos ata estrelas do pop internacionais[11]

Museos e galerías editar

 
A "Casa do Bo Pastor", de estilo rococó, alberga o Museo de Reloxos

O Museo Nacional Eslovaco (Slovenské národné múzeum), fundado en 1961, ten a súa sede en Bratislava, na ribeira na zona antiga, xunto co Museo de Historia Natural, que é unha das súas subdivisións. É o museo máis grande e a institución cultural en Eslovaquia. O museo xestiona 16 museos especializados en Bratislava[12] O Museo da Cidade de Bratislava (Múzeum mesta Bratislavy), establecida en 1868, é o museo máis antigo en operación continua en Eslovaquia[13] O seu principal obxectivo é a crónica da historia de Bratislava en diversas formas desde os primeiros períodos de uso das coleccións históricas e arqueolóxicas. Ofrece exposicións permanentes en oito museos especializados.

A Galería Nacional Eslovaca, fundada en 1948, ofrece a máis ampla rede de galerías en Eslovaquia. Dúas pantallas en Bratislava están unha xunto á outra no Palacio de Esterházy (Esterházyho palác) e o Cuartel de Auga (Vodné kasárne) no Danubio na ribeira da cidade antiga. A galería da cidade de Bratislava, fundada en 1961, é a segunda maior galería de Eslovaquia do seu tipo. A galería ofrece exposicións permanentes no Palacio de Pálffy (Pálffyho palác) e Palacio Mirbach (Mirbachov palác), na Cidade Vella.[14] Museo de Arte Danubiana, un dos museos de arte máis nova en Europa, está preto de Čunovo de auga.[15]

Medios de comunicación editar

 
Edificio sede da Radio Eslovaca
 
Estadio Tehelné pole en Nové Mesto, fogar do club de fútbol Slovan Bratislava

Como capital nacional, Bratislava é o fogar de moitos medios de comunicación nacionais e locais. Notables as estacións de televisión con sede na cidade inclúen a Televisión Eslovaca (televízia Eslovaca), Markíza, JOJ e TA3. A Radio Eslovaca (Slovenský rozhlas) ten a súa sede no centro, e moitas estacións de radio comerciais eslovacas baséanse na cidade. Xornais nacionais con sede en Bratislava inclúen PEME, Pravda, Nový hora, Hospodárske noviny e o diario en inglés e eslovaco O Espectador. Dous son as axencias de noticias con sede alí: a Axencia de Noticias da República Eslovaca (TASR) e a Axencia de Noticias Eslovaca (SITA).

Deporte editar

Artigo principal: Deporte de Bratislava.

O fútbol está representado actualmente por dous clubs que xogan na Superliga de fútbol, a Corgoň Liga. O Slovan Bratislava, fundado en 1919, ten a súa sede no estadio Tehelné pole, é o club máis laureado do país (8 títulos) e é o único club da antiga Checoslovaquia e da actual Eslovaquia que posúe un título europeo nas súas vitrinas, a Recopa de Europa en 1969[16][17]. O FC Artmedia Bratislava fundado en 1898 é o club máis antigo de Bratislava e ten a súa sede en Štadión Petržalka en Petržalka. Outro coñecido club da cidade é o FK Inter Bratislava, fundado en 1945, ten a súa sede no terreo Štadión Pasienky e na actualidade desempeña na Segunda División eslovaca.

Bratislava é a sede de tres foros de deportes de inverno: Ondrej Nepela Deportes de Inverno Stadium, V. Dzurilla Deportes de Inverno Stadium, e Dúbravka Deportes de Inverno Estadio. O HC Slovan Bratislava equipo de hóckey sobre xeo representa Bratislava en Eslovaquia top liga de hóckey sobre xeo, o eslovaco Extraliga. Samsung Area, unha parte de Ondrej Nepela Deportes de Inverno Stadium, é o fogar de HC Slovan. Os Campionatos do Mundo de Hóckey sobre xeo en 1959 e 1992 desempeñouse en Bratislava, e o de 2011 da modalidade masculina celebrarase tamén en Bratislava, Košice e, dun novo escenario que se está planificando[18]

O Centro de Deportes Acuáticos Čunovo é un slálom brancas e rafting, nas inmediacións da represa Gabčíkovo. O Centro acolle varios concursos anuais nacionais e internacionais de canoa e kaiak.

O Centro Nacional de Tenis, que inclúe Sibamac Area, acolle diversas actividades culturais, deportivas e eventos sociais. Varios partidos da Copa Davis que se xogaron alí, incluída a final da Copa Davis 2005. A cidade está representada na parte superior de Eslovaquia nas ligas masculinas e femininas de baloncesto, feminina de balonmán e voleibol, e masculina de wáter-polo. O Devín de Bratislava correr Nacional é o evento deportivo máis antigo de Eslovaquia[19], o de Bratislava e o maratón celébrase anualmente desde o ano 2006. Unha pista atópase en Petržalka, onde se celebran regularmente carreiras de cabalos e de cans.

Transporte editar

A posición xeográfica de Bratislava na Europa central fixo da cidade unha encrucillada para o comercio internacional[6][20] Antigas rutas comerciais, como a Ruta do ámbar e a vía fluvial do Danubio cruzaron o territorio da actual Bratislava. Hoxe en día Bratislava é un centro de estradas, ferrocarrís, e vías aéreas fluviais[6]

 
Tranvía en Bratislava
 
Autoestrada D1-Petržalka en Bratislava

Estradas editar

A cidade é un gran cruzamento da autoestrada internacional: A autoestrada D1 Bratislava conecta a Trnava, Nitra, Trenčín, Žilina e fóra dela, mentres que a autoestrada D2, indo na dirección norte-sur, que conecta Praga, Brno e Budapest no dirección norte-sur. Estase planificando a construción da autoestrada D4 (circunvalación exterior), o que aliviaría a presión sobre a rede de estradas da cidade.

A autoestrada A6 a Viena conecta Eslovaquia directamente ao sistema de autoestrada de Austria e foi inaugurado o 19 de novembro de 2007[21]

Actualmente, hai cinco pontes sobre o Danubio (ordenados pola corrente do río): Ponte Lafranconi, Nový Most, Starý Most, Most Apollo e Prístavný Most.

A cidade do interior da rede de estradas fanse sobre a radial de forma circular. Hoxe en día, Bratislava experimenta un forte aumento no tráfico por estrada, o aumento da presión sobre a rede de estradas. Hai ao redor de 200.000 automóbiles rexistrados en Bratislava, o que é aproximadamente de 2 habitantes por un automóbil.

Ferrocarril editar

En 1840 construíuse o primeiro ferrocarril tirado por cabalos de todo o Reino de Hungría, que comunicaba a cidade con Svätý Jur, estendéndose logo a Trnava e a Sereď en 1846 (a pista foi convertida polos trens de vapor na década de 1870)[22] A tracción a vapor introduciuse en 1848, cun enlace a Viena e en 1850 cun enlace a Budapest.

Hoxe, Bratislava é un eixo ferroviario, con 6 direcciones de ferrocarril (a Břeclav, Trnava, Galanta, Komárno, Hegyeshalom e Parndorf) vilas situadas preto á cidade. A principal estación de tren atópase no bordo da zona antigao, con liñas que conectan a través de Košice o norte de Eslovaquia, a República Checa, Austria, Hungría e o sur de Eslovaquia. Outra notable é a estación de tren de Bratislava-Petržalka, que conecta Bratislava con Austria. Tamén hai moitas estacións suburbanas: Devínske Jazero, Devínska Nová Ves, Lamač, Železná studienka, Vinohrady, Rača, Východ, Vajnory, Predmestie, Rusovce, Nové Mesto, Podunajské Biskupice, ÚNS e as estancións canceladas: Devínska Nová Ves zastávka, Filiálka, Slovany, Nivy, Vrakuňa, Kopčany, Jarovce, Čunovo e Petržalka-Most.

Aire editar

 
Aeroporto de Bratislava
 
Duobus (un trolebus combinado cun autobús)

O Aeroporto Milan Rastislav Štefánik, ten o nome do Xeneral Milan Rastislav Štefánik, tamén é chamado o aeroporto de Bratislava (Bratislava Letisko), é o principal aeroporto internacional de Eslovaquia. Atópase a 9 quilómetros ao nordeste da cidade. Ten voos nacionais e mais internacionais. Na actualidade o aeroporto está vivindo un gran crecemento, o tráfico nos últimos anos pasou de 279.028 pasaxeiros no 2000, a 1 937 642 no ano 2006 e 2 024 142 no ano 2007.[23].

Río editar

O Porto de Bratislava é un dos dous portos fluviais internacionais en Eslovaquia. O porto conecta Bratislava ao tráfico de barcos internacional, en especial a interconexión dende o Mar do Norte ao Mar Negro a través da Canle Rin-Main-Danubio. Ademais, as liñas turísticas que operan no porto de Bratislava, inclúen rutas a Devín, Viena e outros lugares.

Transporte público editar

O transporte público en Bratislava é administrado por Dopravný podnik Bratislava, a empresa de transporte público da cidade. O sistema de transporte coñécese como Mestská hromadná doprava (MHD, a "Tránsito Municipal Masivo). A historia do transporte público en Bratislava iniciouse en 1895, coa apertura da primeira ruta de tranvía[24].

O sistema emprega tres tipos principais de vehículos. Os autobuses cobren case toda a cidade e poden ir aos lugares máis remotos, distritos e zonas, con 60 rutas diarias. Os tranvías cobren en gran medida as liñas, agás Petržalka. Os trolebuses serven como complemento doutros medios de transporte, con 13 rutas[25][26] Un servizo adicional, é o Transporte Integrado de Bratislava (Bratislavská integrovaná doprava), enlaces das rutas de tren e autobuses na cidade con outros puntos afastados da cidade.

Cidades irmás editar

As cidades irmás de Bratislava son:

Notas editar

  1. Goretti Sanmartín Rei et al. Servizo de Normalización Lingüística, Universidade da Coruña, ed. Criterios para o uso da lingua (PDF). p. 124. ISBN 84-9749-199-8. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 26 de setembro de 2013. Consultado o 14 de abril de 2014. 
  2. Benigno Fernández Salgado (edición) (2004). Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega. Editorial Galaxia. p. 1304. ISBN 9788482887524. 
  3. "Defences hold fast in Bratislava". Nick Thorpe, BBC. August 16, 2002. Consultado o 27 de abril de 2007. 
  4. "Začne sa budovať protipovodňový systém mesta (Construction starts for city's flood protection)" (en Slovak). Juraj Handzo, Bratislavské Noviny. January 24, 2007. Consultado o 28 de abril de 2007. 
  5. "Basic Information - Position". City of Bratislava. February 14, 2005. Arquivado dende o orixinal o 31 de xullo de 2007. Consultado o 1 de maio de 2007. 
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 "Bratislava - The City where you find real life". Visit Bratislava (en inglés). Consultado o 2020-01-15. 
  7. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 16 de marzo de 2008. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  8. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 23 de setembro de 2015. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  9. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 31 de xullo de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  10. "Wilsonic ako bratislavský hudobný festival". www.bratislavskenoviny.sk (en eslovaco). Consultado o 2020-01-15. 
  11. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 16 de marzo de 2008. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  12. "Slovenské národné múzeum". www.snm.sk. Consultado o 2020-01-15. 
  13. "PROFILE OF THE MUSEUM: BASIC INFORMATION: Múzeum mesta Bratislavy". www.muzeum.bratislava.sk. Arquivado dende o orixinal o 20 de setembro de 2007. Consultado o 2020-01-15. 
  14. "Bratislava City Gallery. Allowance organisation of the City of Bratislava, capital of the Slovak Republic". www.gmb.sk. Consultado o 2020-01-15. 
  15. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 08 de decembro de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  16. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 08 de xaneiro de 2008. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  17. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 24 de outubro de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  18. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 27 de setembro de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  19. "Copia arquivada" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 14 de xuño de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  20. "Bratislava". Encyclopedia Britannica (en inglés). Consultado o 2021-02-07. 
  21. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 05 de febreiro de 2008. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  22. "Technological Monuments - The Bratislava-Trnava Horse-drawn Railway". www.mindop.sk. Consultado o 2020-01-15. 
  23. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 03 de setembro de 2011. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  24. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  25. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 06 de maio de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  26. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 04 de agosto de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 

Véxase tamén editar

Ligazóns externas editar