Santiago Tafall Abad

Santiago Tafall Abad, nado en Santiago de Compostela en 1858 e finado na mesma cidade o 11 de outubro de 1930, foi un organista, mestre de capela e musicólogo galego.

Santiago Tafall Abad

Biografía
Nacemento	1858 Santiago de Compostela, España
Morte	11 de outubro de 1930 (71/72 anos) Santiago de Compostela, España
Actividade
Ocupación	musicólogo, mestre de capela, organista
Membro de	Real Academia Galega (membro correspondente)
Instrumento	Órgano

Traxectoria

Era fillo do organista leridano Mariano Tafall i Miquel (1817-1874), que se trasladou a Santiago coa súa familia en 1855. Foi irmán de Esperanza, pianista, e de Rafael Tafall Abad, organista nas catedrais de Mondoñedo e de Santiago de Compostela.

Non consta que sexa neno de coro da catedral de Santiago de Compostela pero no seu discurso de ingreso na Real Academia Galega -da que foi membro correspondente- dixo que fora educado musicalmente desde a infancia á sombra da catedral compostelá. En 1874 matriculouse na facultade de Dereito da Universidade de Santiago de Compostela; despois de cursar un só ano abandonou a carreira para ingresar no seminario. Durante a súa mocidade formou parte da vida musical da cidade. O 21 de decembro de 1873 deu un concerto de violín acompañado ao piano da súa irmá Esperanza, que entón tiña 18 anos. O 8 de outubro de 1874 fixo a súa representación oficial do cuarteto de corda que fundara o violinista primeiro da catedral Hilario Courtier, no Teatro Principal; Tafall tocaba o violoncelo. Ademais das habituais composción de moda, interpretaron un cuarteto de Haydn, ao que o reporteiro do Diario de Santiago (12-09-1874) chamou "un músico case descoñecido en Santiago". Os mesmos artistas inauguraron no café Español (2-7-1875) unha serie de sesións de "café-concerto" que tiveron gran repercusión en Santiago.

A primeira noticia que se coñece das súas actividades na catedral corresponde ao momento en que pediu ao cabido (12-8-1873) que se lle considerase e pagáseselle como membro da capela de música. O cabido acordou que só gañaría a metade do haber "como lle corresponde aos outros individuos da capela", o que indicaba que levaba pouco tempo de membro da capela, xa fóra de interino ou de suplente. Cobrar só a metade debíase ás dificultades económicas polas que atravesaba a catedral naqueles tempos. A praza que tiña Tafall era de "violín segundo meritorio" que o 30 de outubro conseguiu en propiedade. En pouco tempo pasou a ser o primeiro violín, por enfermidade do titular, e cando este morreu o cabido acordou "que Don Santiago Tafall seguise ocupando na capela de música o lugar que ten na actualidade, o máis inmediato ao do primeiro violín Hilario Courtier, co soldo que hoxe está sinalado "(13-04-1878). Ao quedar vacante o beneficio de organista, para promoción do seu irmán Rafael a beneficiado de graza, e despois dun período en que non se puido cubrir a praza, convocáronse oposicións, ás que se presentaron tres aspirantes, un deles era el; na votación (16-2-1881), obtivo vinte votos e o segundo, Manuel Fernández Alonso, catro. Tafall tomou posesión o 22 de febreiro de 1881.

Mestre de capela

Sempre destacou entre os outros músicos, de tal forma que, en 1892, por estar enfermo o beneficiario tenor e non haber mestre de capela, acordou o cabido que dirixise a capela. Igualmente, encargoulle algunha vez a procura de nenos do coro, mesmo fóra de Santiago. En 1895 fixo oposición ao cargo de mestre de capela da catedral, cargo que, dada a súa boa reputación musical, foille dado por "aclamación" (3-9-1895). Só estivo tres anos como mestre de capela; o 27 de setembro de 1898 deuse conta ao cabido dunha comunicación que chegada ao señor arcebispo que comunicaba o nomeamento de Santiago Tafall capelán da capela Real de Granada, pero poucos meses despois volve a Santiago como cóengo, onde permanece até os seus últimos días. Faleceu o 10-10-193, e o cabido expresou "o sentimento da Corporación pola perda de tan distinguido membro da mesma, que, ademais da súa brillante actuación como mestre de capela, revelou en todo momento o seu amor á nosa capela con cuantiosos donativos e ultimamente a entrega do seu valioso arquivo de música ". Os numerosos escritos seus que publicou demostran os seus amplos coñecementos, o seu depurado estilo literario e un equilibrio de xuízo moi notable.

Estilo e influencia

Como compositor, Tafall debateuse na mesma incerteza en que se viron envolvidos outros mestres da súa época: entre a tradición catedralicia española, que consideraba orquéstraa elemento esencial das solemnidades litúrxicas, e as ideas purificadoras que habían ido tomando corpo na segunda metade do s. XIX e culminaron co motu proprio do papa Pío X en 1903. Case todas as súas composicións incluían a orquestra pero tamén o novo espírito litúrxico de pureza e austeridade, derivados da polifonía clásica e o canto gregoriano. Ten tamén unha serie completa de lamentacións e responsorios da Semana Santa (xoves e venres) para capela, segundo o novo espírito litúrxico, á parte das composicións do Códice Calixtino, entón recentemente descuberto. A influencia musical de Tafall en Santiago propiciou que, en 1897, o capítulo acordase, con ocasión do Ano Santo, crear un premio de composición para unha misa a 4 voces con instrumentos, pero que tamén "debía adaptarse ao xénero de música e condicións prescritas pola Sacra Congregación de Ritos, no seu regulamento de música relixiosa".

En 1917 foi o primeiro musicólogo que fixo un estudo musical e transcrición das Cantigas de Martín Codax, que se atopan no pergamiño Vindel, descuberto en 1914.

Véxase tamén

Bibliografía

• Cancela Montes, Beatriz (2010). Santiago Tafall. Un músico compostelano en los albores del galleguismo. Alvarellos Editora - Consorcio de Santiago. ISBN 978-84-89323-40-7. 

Ligazóns externas

• Artigos de Santiago Tafall Abad Arquivado 14 de febreiro de 2023 en Wayback Machine. no Boletín da Real Academia Galega.