Quintela de Leirado

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Quintela e Leirado.

Quintela de Leirado é un concello da provincia de Ourense, pertencente á comarca da Terra de Celanova. Segundo o Padrón Municipal, no ano 2014 tiña 651 habitantes. O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é quintelán.

Quintela de Leirado
Casa do Concello de Quintela de Leirado.
Situación
Xentilicio	quintelán
Xeografía
Provincia	Provincia de Ourense
Comarca	Comarca da Terra de Celanova
Poboación	626 hab. (2022)
Área	31,3 km²
Densidade	20 hab./km²
Entidades de poboación	5 parroquias
Capital do concello	Leirado
Política (2019)
Alcalde	José Antonio Pérez Cortés (PPdeG)
Concelleiros	PPdeG: 7
Eleccións municipais en Quintela de Leirado
Uso do galego (2011)
Galegofalantes	66,67%
Na rede
http://www.quinteladeleirado.es/
[ editar datos en Wikidata ]

Poboación

Censo total	651 (2014)
Menores de 15 anos	31 (4.76%)
Entre 15 e 64 anos	303 (46.54%)
Maiores de 65 anos	317 (48.69%)

Evolución da poboación de Quintela de Leirado   Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021
2.351	2.242	1.987	1.463	831	751							{{{13}}}	{{{14}}}	{{{15}}}	{{{16}}}	{{{17}}}
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Conta con cinco parroquias e 30 entidades de poboación. Atópase a 50 km da capital provincial.

Xeografía

Atópase no val do río Deva. Ten unha orografía accidentada, cunha elevada altitude media. Ó sur ten alturas superiores ós 1.000 metros nos contrafortes da serra de Leboreiro en cumios como o Penagache (1.213 metros), os Aguillóns, ou Castelo, de aspecto agreste e fortes pendentes. Ó noroeste localízanse cotos e cerros de cumios e chás de entre 700 e 900 metros de altitude, como o coto de Silva Escura ou o coto da Moura.

O río Deva, afluente do Miño, nace ó pé da serra de Penagache, en Arrotea, a 1.000 metros de altura. Posúe un trazo sinuoso con fortes pendentes, regando toda a zona.

Historia

Os primeiros poboadores foron os Coelernos, supostos habitantes do castro de Redemuíños, castro que foi romanizado.

Na idade Media a parroquia de Leirado estivo supeditada á xurisdición eclesiástica do mosteiro de San Pedro de Ramirás, mentres que as de Santa María de Leirado e Redemuíños pertencían ó señorío do marqués de Malpica.

A proclamación da Constitución de 1812 supuxo a abolición do réxime señorial e a súa substitución por unha administración municipal do territorio. Daquela creouse o concello de Redemuíños.

Este concello pertencía ó partido xudicial de Celanova, e que figura nos repartimentos que a deputación de Galicia, entón única, fai para distribuírlle entre os concellos, a quinta ou as contribucións. O concello de Riomuiños, aparece no repartimento de quintas que fai a dita deputación de Galicia o 7 de xullo de 1821 coa obriga de entregar 2 homes e cuarto. No repartimento da contribución territorial do 13 de setembro de 1821, coa cota de 15.408 rs. 23 ms; e no da contribución de consumos que fai a mesma deputación de Galicia o 2 de outubro de 1821, coa de 11.030 rs. 17ms.

A derrogación da Constitución por Fernando VII en 1823 supuxo a supresión destes municipios e a restauración do réxime señorial. A configuración parroquial modificouse en 1836 ó crearse a parroquia de Quintela de Leirado, completándose en 1893 coa de Xacebáns.

Patrimonio artístico

O concello conta cun amplo número de igrexas parroquiais e pequenas capelas, que se localizan ó longo de todo o territorio. A igrexa de San Pedro de Leirado é de estilo barroco, construída entre 1600 e 1701, e que formou parte dos mosteiros de Celanova e de Ramirás. Tamén en Leirado está a capela da Virxe dos Remedios, unha igrexa rural pertencente ó século XVII, que ten no interior un retablo renacentista de tipo mariano. En Redemuíños localízase o templo de San Salvador, cun retablo barroco.

Entre a arquitectura civil destaca o Pazo de Pedra en Leirado.

Comunicacións

A vía de comunicación máis importante é a estrada OU-531, que une as vilas de Celanova e Cortegada, que inda que non atravesa o concello, serve de enlace cunha local que cruza o concello pola súa parte central.

Festas e tradicións

Quintela de Leirado conserva as festas patronais de cada parroquia, entre elas a do Santo Cristo en Redemuíños o primeiro domingo de maio; a de Santa Isabel en Mociños o primeiro domingo de xullo; a do Apóstolo Santiago en Xacebáns o 25 de xullo; a de San Pedro de Leirado o 29 de xullo; a da Virxe do Carme en Quintela de Leirado o primeiro domingo de setembro e a dos Remedios en Leirado o 8 de setembro.

Quintela na literatura popular

• Os probes non o ten/ i os ricos non o dan;/ quen queira sentar plaza/ saia ao Cruceiro de Erbán .

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes de Quintela de Leirado.

• 

  Monte Laboreiro dende Redemuíños.

• 

  Igrexa de San Pedro de Leirado.

• 

  Centro de saúde.

• 

  Vista de Xacebáns.

Lugares de Quintela de Leirado

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Quintela de Leirado vexa lugares de Quintela de Leirado.