Illa de Jersey
Coordenadas: 49°11′24″N 2°6′36″O / 49.19000, -2.11000
A Illa de Jersey forma parte do arquipélago das Illas da Canle, é unha bailía (bailiwick en inglés) ou pequeno territorio británico na Canle da Mancha. Ten unha poboación de 84.082 persoas e a capital é Saint Helier. No ano 933, a illa foi tomada polo Ducado de Normandía no norte de Francia. Cando en 1066 os normandos invadiron Inglaterra, Normandía e Inglaterra foron unidas baixo unha monarquía. Durante a idade media, Inglaterra perdeu moitas das súas posesións feudais no continente europeo pero conservou os seus illas na Canle da Mancha, incluíndo Jersey.
| Bailiwick of Jersei Bailliage de Jersei | |||
|---|---|---|---|
| |||
| |||
 | |||
| Himno: Ma Normandie | |||
| Capital • Poboación | Saint Helier 28.310 | ||
| Cidade máis poboada | Saint Helier | ||
| Lingua oficial | Inglés, francés (o jèrriais recoñecido como idioma rexional) | ||
Xefe de Estado
Primeiro Ministro | Isabel II
Tte.Xene. Andrew Ridgway Sir Philip Bailhache Senador Frank Walker | ||
| Superficie | Posto 219º | ||
| • Total | 119 km² | ||
| • % auga | 0 | ||
| • Total | 103,267 (2021) hab. | ||
| • Densidade | n/d | ||
PIB (nominal) | |||
| • Total | n/d | ||
| • per cápita | n/d | ||
| PIB (PPA) | Posto 167º | ||
| • Total (2003) | 3.600 millóns de USD | ||
| • per cápita | 40.000 USD (estimación de 2003) | ||
| Moeda | Libra esterlina (?, GBP)1 | ||
| IDH | n/d | ||
| Xentilicio | n/d | ||
| Fuso horario | GMT | ||
| • Horario de verán | UTC 1 | ||
| Dominio de Internet | .je | ||
| Prefixo telefónico | +44-1534 | ||
| Prefixo radiofónico | n/d | ||
| Código ISO | n/d | ||
1Os Estados de Jersey emiten os seus propios billetes e moedas. Véxase libra de Jersey. | |||
Como a Guernsey e as outras illas da Canle da Mancha, a economía de Jersey baséase nos servizos financeiros, o turismo e a agricultura. Nos Estados Unidos de América, o estado de Nova Jersey tomou o seu nome da illa de Jersey.
Como nas demais illas da Canle da Mancha a poboación nativa ten como lingua nai o francés, máis exactamente un subdialecto do dialecto normando; deste xeito a poboación nativa adoita chamar á súa illa: Jèrriais (pronuncia aproximada: "yerié").
HistoriaEditar
Política e goberno de JerseyEditar
A lexislatura elixida da illa chámase Os Estados de Jersey. Hai dous partidos organizados, a Alianza Democrática de Jersey (Jersey Democratic Alliance) e o Partido do Centro (Jersey) (Centre Party of Jersey); pero agora todos os deputados dos Estados de Jersey son independentes.
O xefe de goberno é un administrador electo chamado Bailiff, e o xefe de estado é o Tenente Gobernador, que é designado por a Raíña. O actual Tenente Gobernador é tenente xeneral Andrew Ridgway. Tamén hai un Xefe Ministro (Chief Minister), agora Frank Harrison Walker. Legalmente Jersey non forma parte integral do Reino Unido. Tradicionalmente a Raíña utiliza o titulo de Duque de Normandía en Jersey.
Jersey está dividido en "parishes" (parroquias); cada parish ten un condestable (inglés constable, francés connétable), elixido polos habitantes.
XeografíaEditar
- Artigo principal: Xeografía de Jersei.
Jersey é unha illa que mide 119´6 km²(ou 66.436 vergées), incluíndo as Terras gañadas ao mar e a zona intermareal. Atópase na Canle inglesa, a uns 22 km. da Península de Cotentin en Normandía, Francia, e preto de 161 km. ao sur de Gran Bretaña.[a] É a maior e máis meridional das illas da Canle e parte das illas británicas, cunha elevación terrestre máxima de 143 m por riba. nivel do mar.[1]
Cerca do 24% da illa está construída. O 52% da superficie está dedicada ao cultivo e ao redor do 18% é medio natural..[2]Atópase dentro do -2° O de lonxitude e a latitude 49° N. Ten un litoral de 70 km. de lonxitude e unha superficie total de 119.6 km². Mide aproximadamente 9 miles (14 km) de oeste a leste e 5 miles (8,0 km) de norte a sur, o que lle dá o nome cariñoso entre os veciños de "nove por cinco".[3]
A illa está dividida en doce parroquias; o máis grande é St Ouen e a máis pequena é St Clement. A illa caracterízase por unha serie de vales que xeralmente corren de norte a sur, como Waterworks Valley, Grands Vaux, Mont les Vaux, aínda que algúns discorren noutras direccións, como Le Mourier Valley. O punto máis alto da illa é Les Platons con 136 m..[4]
Hai varios grupos de illas máis pequenos que forman parte da Bailía de Jersey, como Les Minquiers e Les Écrehous, pero a diferenza das illas máis pequenas da Bailía de Guernsey, ningunha destas está habitada permanentemente.[5]
EconomíaEditar
- Artigo principal: Economía de Jersey.
NotasEditar
- ↑ Xeograficamente non forma parte das Illas Británicas. A partir do 15 de outubro de 2006, os Estados de Jersey indica que a illa está situada "só 22 km da costa noroeste de Francia e a 140 km ao sur de Inglaterra".
- Referencias
- ↑ "Ascent of Jersey High Point on 2009-09-12" Peakbagger.com. Sources vary on the elevation of Les Platons. Its height is often listed at 143 m, as well as 136 m. Retrieved 2012-06-23.
- ↑ Jersey. "Size and land cover of Jersey". Government of Jersey (en inglés). Consultado o 2020-12-10.
- ↑ "About Nine by Five Media". Medium. Consultado o 2022-03-18.
- ↑ "Les Platons (Jersey) | Channel Islands". UK mountain Guide (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 1 de febreiro de 2021. Consultado o 2020-12-10.
- ↑ "The Minquiers and Écréhous in spatial context: Contemporary issues and cross perspectives on border islands, reefs and rocks". ResearchGate (en inglés). Consultado o 2022-03-18.
Véxase taménEditar
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Illa de Jersey  |
BibliografíaEditar
- Balleine's History of Jersey, Marguerite Syvret and Joan Stevens (1998) ISBN 1-86077-065-7
- Jersey Through the Centuries, Leslie Sinel, Jersey 1984, ISBN 0-86120-003-9
- A Biographical Dictionary of Jersey, G.R. Balleine
ArqueoloxíaEditar
- The Archaeology of the Channel Islands. Vol. 2: The Bailiwick of Jersey by Jacquetta Hawkes (1939)
- The Prehistoric Foundations of Europe to the Mycenean Age, 1940, C. F. C. Hawkes
- Jersey in Prehistory, Mark Patton, 1987
- The Archaeology and Early History of the Channel Islands, Heather Sebire, 2005.
- Dolmens of Jersey: A Guide, James Hibbs (1988).
- A Guide to The Dolmens of Jersey, Peter Hunt, Société Jersiaise, 1998.
- Statements in Stone: Monuments and Society in Neolithic Brittany, Mark Patton, 1993
- Hougue Bie, Mark Patton, Warwick Rodwell, Olga Finch, 1999
- The Channel Islands, An Archaeological Guide, David Johnston, 1981
- The Archaeology of the Channel Islands, Peter Johnston, 1986
GandoEditar
- One Hundred Years of the Royal Jersey Agricultural and Horticultural Society 1833–1933. Compiled from the Society's Records, by H.G. Shepard, Secretary. Eric J. Boston. Jersey Cattle, 1954
RelixiónEditar
- The Channel Islands under Tudor Government, A.J. Eagleston
- Reformation and Society in Guernsey, D.M. Ogier
- International Politics and the Establishment of Presbyterianism in the Channel Islands: The Coutances Connection, C.S.L. Davies
- Religion, History and G.R. Balleine: The Reformation in Jersey, by J. St John Nicolle, The Pilot Magazine
- The Reformation in Jersey: The Process of Change over Two centuries, J. St John Nicolle
- The Chroniques de Jersey in the light of contemporary documents, BSJ, AJ Eagleston
- The Portrait of Richard Mabon, BSJ, Joan Stevens
Outros artigosEditar
Ligazóns externasEditar
- gov.je Páxina oficial do goberno de Jersey
- Visit Jersey Government owned tourism website
- Jerripedia Online history and family history encyclopedia
- Vote.je Elections in Jersey
- Jersey. The World Factbook. Central Intelligence Agency.
- Locate Jersey
- Jersey, from the BBC News
- Jersey Evening Post
- Prehistoric Jersey
- JerseyShops.co.uk Arquivado 3 June 2019 en Wayback Machine. – local retailers