Beltrán de la Cueva

Beltrán de la Cueva, nado en Úbeda (Xaén) en 1443 e finado en Cuéllar o 1 de novembro de 1492, foi un nobre castelán.

Beltrán de la Cueva

Biografía
Nacemento	1443 (Gregoriano) Úbeda (Coroa de Castela)
Morte	1 de novembro de 1492 (48/49 anos) Cuéllar (Coroa de Castela)
42º Gran Mestre da Orde de Santiago
1462 – 1463
Datos persoais
Residencia	Castelo de Cuéllar
Actividade
Ocupación	político, militar
Carreira militar
Rango militar	Xeneral
Outro
Título	Duke of Alburquerque (en) (1464–1492) Señor de Cuéllar
Familia	House of de la Cueva (en)
Cónxuxe	Mencía de Mendoza y Luna Mencía Enríquez de Toledo María de Velasco y Mendoza
Fillos	Íñigo de la Cueva y Mendoza Juan de la Cueva y Santiago  () Pedro de la Cueva and Velasco  () María de Velasco y Mendoza Xoana a Beltranexa (disputado)  () Henrique IV de CastelaXoana de Portugal Francisco Fernández de la Cueva, 2nd Duke of Alburquerque  () Mencía de Mendoza y Luna
Pais	Diego Fernández de la Cueva   e Mayor Alfonso de Mercado
Irmáns	Juan II de la Cueva Gutierre de la Cueva

Traxectoria

En 1456, o rei Henrique IV hospedouse na casa do seu pai, Diego Fernández de la Cueva, que era rexedor e cabeza da súa liñaxe en Úbeda. Como agradecemento ás atencións recibidas, o monarca ofreceu ao fillo máis vello de Diego un posto na Corte, pero Diego rogoulle que ocupase o seu lugar Beltrán, por ter o outro que atender o morgado familiar, e así chegou como paxe Beltrán de la Cueva a corte castelá.

Unha vez no seu novo destino, Beltrán de la Cueva ascendeu rapidamente grazas ás súas excelentes relacións co rei. En 1458 foi nomeado mordomo de palacio e señor de Xaén, e en 1461 entrou no Consello Real, desprazando a Juan Pacheco, Marqués de Villena, como home de confianza (valido) de Henrique IV. Paralelamente, o seu irmán Gutierre foi nomeado bispo de Palencia. En 1462 concedéronselle os cargos de Conde de Ledesma e Mestre da Orde de Santiago. Tamén posuía por entón a cidade de Huelma, concedida en 1460 como dote pola súa voda con Mencia de Mendoza y Luna, sobriña do poderoso cardeal andaluz Pedro González de Mendoza. Diego Fernández de la Cueva foi obsequiado co Vizcondado de Huelma, que, á morte deste, pasou a Beltrán de la Cueva, sendo elevado o título a Condado, chamándose primeiro Conde de Huelma.

Esta fulgurante carreira desatou as envexas e rancores de numerosos cortesáns e nobres, en especial o Marqués de Villena. Co fin de desacreditalo politicamente, comezaron a difundirse rumores sobre supostas aventuras de Beltrán de la Cueva coa raíña, Xoana de Portugal, e ata chegou a asegurarse que a princesa Xoana non era filla do rei (ao que se xulgaba impotente), senón do propio Beltrán. Por esta razón, no futuro comezaríase a alcuñar á herdeira ao trono como Xoana a Beltranexa. As críticas chegaron ao seu nivel máis alto tralo seu nomeamento como Maestre de Santiago, ata o punto de que Henrique IV viuse obrigado por primeira vez a tomar medidas contra De la Cueva co fin de calalas. En 1463 foille retirado o cargo de Mestre e ordenóuselle que se afastase da Corte, pese a que foi recompensado coa concesión do título de Duque de Alburquerque (creado especificamente para el) así como a entrega do castelo de Anguix e o goberno das poboacións de Roa, Aranda, Molina de Aragón, Cuéllar e Atienza.

En 1465 púxose ao lado do rei na chamada Farsa de Ávila, conxura na que destacados nobres (entre eles o Marqués de Villena e o Arcebispo de Toledo, Alfonso Carrillo) pretendían derrocar ao rei, e participou na Segunda Batalla de Olmedo (1467) que puxo fin á intentouna. Como premio engadiu ás súas posesións as vilas de Mijares, A Adrada e Colmenar, que sería rebautizada posteriormente como Mombeltrán na súa honra.

Contra o que se puidera imaxinar, Beltrán de la Cueva nunca tomou partido pola súa suposta filla durante a Guerra Civil Castelá que enfrontou a Xoana coa súa tía Isabel entre 1474 e 1479, logo da morte de Henrique. Ao contrario, combateu nas filas isabelinas durante varios anos, tanto na guerra sucesoria como no asedio de Granada de 1491. Morreu o día de Todos os Santos de 1492 no seu castelo de Cuéllar.

Beltrán de la Cueva dedicou parte do seu tempo a glosar o Libro de cetreríade Xoán de Sahagún, cetrero do rei Xoán II de Castela. Desta obra coñécense catro copias: dous consérvanse na Biblioteca Nacional de España, outra na Universidade de Yale e recentemente descubriuse unha cuarta na Biblioteca Statale de Montevergine (Italia), aínda que esta versión omite as glosas de D. Beltrán.

Véxase tamén

Bibliografía

• Carceller Cerviño, María del Pilar, Realidad y representación de la nobleza castellana del siglo XV: el linaje de la Cueva y la casa ducal de Alburquerque, Madrid, 2007.

Ligazóns externas

• Realidad y representación de la nobleza castellana del siglo XV: el linaje de la Cueva y la casa ducal de Alburquerque, edición dixital da obra (en castelán)
• Recensión en Castelos de España (en castelán)
• Torre de Don Beltrán de la Cueva en Santillana del Mar (Cantabria) (en castelán)