Manuel Bueno Bengoechea

Manuel Bueno Bengoechea, nado en Pau, Francia, o 14 de xuño de 1874 e finado en Barcelona o 11 de agosto de 1936, foi un escritor e xornalista español. Coetáneo das figuras máis representativas da xeración do 98, morreu asasinado ás poucas semanas de iniciada a Guerra Civil.

Manuel Bueno Bengoechea
Nacemento2 de xaneiro de 1874
Lugar de nacementoPau
Falecemento11 de agosto de 1936
Lugar de falecementoBarcelona
NacionalidadeEspaña e Francia
Ocupaciónescritor, xornalista e político
editar datos en Wikidata ]

Traxectoria editar

A súa nai era vasca, de Lekeitio, e o seu pai da Arxentina.[1] A familia trasladouse a Sevilla e logo a Bilbao, onde se criou. Pasou un tempo no convento bilbaíno de San Francisco, onde adquiriu, ao parecer, o hábito da lectura.[2] Aos trece anos emigrou á Arxentina, onde se empregou no comercio, mais regresou frustrado. Tempo despois cruzou de novo o Atlántico, esta vez á Habana, e volveu coa mesma sensación de fracaso.[3] De volta en Bilbao, militou na Unión Xeral de Traballadores[4] e iniciouse no xornalismo; traballou como reporteiro no diario El Porvenir Vascongado. Na capital vasca colaborou tamén no Diario de Bilbao e Las Noticias; onde publicou os seus primeiros ensaios titulados Acuarelas.[5]

En 1897 estableceuse en Madrid. Escribiu baixo o pseudónimo «Lorena» crónicas en El Globo, do conde de Romanones.[6][5] Desde 1899 exerceu a crítica teatral no Heraldo de Madrid. En xullo dese mesmo ano, nunha discusión con Valle-Inclán feriu co bastón a cabeza e o brazo deste no Café de la Montaña, feito presenciado polo debuxante portugués Tomás Leal da Câmara; a ferida infectouse e gangrenouse, e o escritor galego terminou co brazo amputado.[7] Segundo o biógrafo de Valle-Inclán Manuel Alberca, Bueno deulle unha auténtica malleira que o levou ao hospital.[8]

Política editar

Ademais de en El Mundo e La Esfera, colaborou en La Nación, diario autodenominado "monárquico independente».[9] Dirixiu a revista Madrid e o diario La Mañana. A partir dos anos vinte foi colaborador fixo do diario ABC e da revista Blanco y Negro.

Foi elixido deputado a Cortes nas eleccións de 1910, 1914 e 1916 polos distritos de Huelva, Xaén e Almansa, respectivamente.[10][11][12]

«A obra literaria de Manuel Bo —escribe Sainz de Robles— ten catro vertentes moi acusadas: o xornalismo, o teatro, a crítica e a novela».[13] A actividade xornalística foi reflectindo a súa evolución ideolóxica, desde posicións na esquerda, de marcado contido anticlerical, até o crecente conservadorismo, chegando a mostrarse entusiasmado polos «novos movementos totalitarios», como o fascismo italiano e o nazismo.[14][15]

Apoiou a ditadura de Miguel Primo de Rivera, que o enviou en 1924 a París para establecer o «Bureau deas Grands Journals Ibero-Américains». Desde alí escribiu crónicas de actualidade para rotativos como La Nación de Bos Aires e La Razón da Habana e realizaba subornos a xornais como Le Temps por publicar información favorábel ao réxime español segundo denunciou L'Action Française.[16][17]

A principios do ano 1936 estableceuse en Barcelona, «para estar en contacto coa barcelonesa Editorial Araluce, que lle asinara un saboroso contrato como exclusiva das súas novelas».[18] É cuestión debatida a súa posíbel militancia en Falanxe Española; hai fontes que a afirman[4]; Sainz de Robles, pola súa banda, ve fóra de dúbida a súa colaboración na publicación falanxista No Importa, que propugnaba un levantamento violento contra a República.[18] Ao fracasar a sublevación en Barcelona encerrouse no seu domicilio, no barrio de Sant Gervasi, de onde foi sacado por unha patrulla de milicianos o 11 de agosto de 1936. O seu cadáver apareceu á mañá seguinte no Depósito do Hospital Clínico; recollérano detrás da igrexa santuario da Nosa Señora de Bonanova.[19]

Obras destacadas editar

 
Guillermo o Apaixonado, n.º 14 do Conto Semanal (5 de abril de 1907). Portada de Tovar.

Escribiu novelas como Corazón adentro (1906), El sabor del pecado (1935) e Los nietos de Dantón (1936). Foi tamén produtor teatral, con montaxes como Fuente Ovejuna, de Lope de Vega, en colaboración con Valle-Inclán (a quen deixaría manco), entre outras producións, e traduciu obras do francés e do italiano.

Notas editar

  1. Sainz de Robles (1975): páx. 5.
  2. Sainz de Robles (1975): páx. 6.
  3. Declaracións de Manuel Bueno a «El Caballero Audaz», publicadas en La Esfera en 1915; recollidas por Sainz de Robles (1975): páxs. 6-8.
  4. 4,0 4,1 "Bueno Bengoechea, Manuel". Diccionario Biográfico del Socialismo Español. Fundación Pablo Iglesias. 
  5. 5,0 5,1 Enciclopedia Universal Ilustrada Europeo-Americana, tomo IX, páx. 1254.
  6. Seoane y Saiz (1996): páx. 93.
  7. Cruz Casado 2000, p. 150.
  8. Manuel Alberca Serrano. La espada y la palabra: vida de Valle-Inclán, Barcelona : Tusquets, 2015.
  9. Seoane y Saiz (1996): páxs. 95-96, 97 y 309.
  10. "Bueno Bengoechea, Manuel. 46. Elecciones 8.5.1910". Archivo histórico de diputados (1810-1977). Congreso dos Deputados. 
  11. "Bueno Bengoechea, Manuel. 47. Elecciones 8.3.1914". Archivo histórico de diputados (1810-1977). Congreso dos Deputados. 
  12. "Bueno Bengoechea, Manuel. 48. Elecciones 9.4.1916". Archivo histórico de diputados (1810-1977). Congreso dos Deputados. 
  13. Sainz de Robles (1975): páx. 21.
  14. Seoane y Saiz (1996): páx. 113.
  15. Seoane y Saiz (1996): páxs. 342 y 450.
  16. Sainz de Robles (1975): páx. 9.
  17. "Comment la presse française est vendue à l'étranger.". L'Action Française (Año XXIII. N.º 28) (BNF Gallica). 28/01/1930. p. 1. 
  18. 18,0 18,1 Sainz de Robles (1975): páx. 12.
  19. Sainz de Robles (1975): páxs. 13-14.

Bibliografía editar