Máximo o Confesor

Máximo o Confesor (nado en 580 en Constantinopla ou en Palestina) foi un importante teólogo e pensador cristián que defendeu a plena humanidade de Xesús de Nazaret fronte ao monotelismo sostido inicialmente polo patriarca de Constantinopla, polo papa e polo emperador de Bizancio. Del fican 90 obras sobre o home, a divindade e o cosmos.

Máximo o Confesor

Nome orixinal	(el) Μάξιμος ο Ομολογητής
Biografía
Nacemento	579 Constantinopla, Turquía
Morte	13 de agosto de 662 (82/83 anos) Egrisi (pt)
Monxe
Datos persoais
Relixión	Cristianismo calcedonio
Actividade
Ocupación	teólogo, filósofo
Profesores	Sofrónio de Jerusalém (pt)
Alumnos	Anastácio Sinaíta (pt)
Enaltecemento
santo Confessor (pt)
Día de festividade relixiosa	13 de agosto 21 de xaneiro
Descrito pola fonte	Biblioteca dixital BEIC Obálky knih, Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron

Traxectoria

Comezou sendo secretario do emperador Heraclio, chegando a ser unha das figuras máis salientables da burocracia imperial. Con todo, deixou a súa carreira pola vida monacal no ano 613. En efecto, repartiu os seus bens entre os marxinados e desfavorecidos e ingresou nun mosteiro preto de Chrisópolis, en Bitinia. Coa invasión persa na guerra de Bizancio contra o Imperio Sasánida, a persecución relixiosa deste Estado de fe zoroástrica, lévao a fuxir a Cartago no ano 626.

Nese momento, o emperador de Bizancio busca recuperar a fidelidade dos monofisitas co fin de manter a moi feble cohesión social do ameazado Imperio. Secundou esa posición o patriarcado de Constantinopla con patriarcas como Serxio e Pirro que formulan unha única vontade en Cristo, a divina. Máximo entende que isto é poñer en cuestión a redención e a encarnación subordinando a fe do pobo a estratexias políticas. Para el, resulta irrenunciable que, en Xesús home, Deus se une plenamente á humanidade, sen amputala nin desnaturalizala. Por amor, o Logos divino baléirase (kenose) no home Xesús onde se encontran, sen alteración, a natureza humana e a natureza divina. Aquí radica a esencia da redención da humanidade.

O papa Honorio defendera o monotelismo. Pero o papa daquela, Martiño I, convocou a Máximo a un sínodo onde a posición deste, defendendo as dúas vontades en Cristo, saíu triunfante. Isto provocou a carraxe do emperador Constantino II que mandou arrestar ao papa que foi torturado, vexado publicamente e desterrado. Máximo foi tamén capturado e levado a Constantinopla onde o torturaron co fin de que aceptase a posición imperial monotelita. A súa resistencia mantívoo en prisión dende o ano 653 a 655. Alí foi obxecto de constantes torturas e finalmente exiliado. Como queira que Máximo era venerado por gran parte do pobo cristián pola súa bondade, elocuencia e senso da xustiza, buscouse incesantemente a súa retractación. No ano 661 foi traído de novo a Constantinopla onde foi, unha vez máis, violentamente presionado. Ante a afouteza que amosaba, determinouse que se lle arrincara a lingua para non poder predicar endexamais. Asemade cortóuselle a man dereita co fin de que non volvera xa nunca a escribir. Novamente exiliado no mar Negro, Máximo faleceu debilitado polas torturas, as vexacións e as amputacións.

Haberá que esperar ao ano 681 para que a súa doutrina fose recoñecida como verdadeira no Concilio de III de Constantinopla e o papa Honorio considerado un herexe.

Pensamento

Influído polo pensamento neoplatónico, particularmente por Plotino. Máximo expón con categorías filosóficas helénicas a fe experimentada e transmitida, dende as primeiras testemuñas que viron e apalparon ao home Xesús de Nazaret ata os pais da Igrexa que formularon esa experiencia con conceptos gregos.

Para el, a integridade do ser humano ten unha dignidade infinita porque o Logos divino fíxose home divinizando todas as súas potencias, incluída a vontade humana.

No home unifícase todo o cosmos por iso a divinización do home na súa totalidade supón o rescate da Creación enteira das gadoupas do Mal e, polo tanto, redimíndoa da corrupción e da morte. Máximo defende a apocatástase ao igual que Oríxenes e Gregorio de Nisa. Todos os seres creados, o home e os mesmos demos serán finalmente redimidos e salvados. Porén existen textos non concluíntes:

Deus ama ao pecador porque así corresponde ao seu ser, El ten misericordia e simpatía coma se fose parvo ou un cego que camiña na escuridade...Coida de non afastarte porque é o amante e o amado...é esencialmente amor e así é nomeado

Epístola 1

Deus é o Ser en si, inconcibible e inefable, podemos albiscalo a través da natureza e as cousas creadas. O intelecto humano non pode abranguer a insondable e descoñecida profundidade da esencia divina:

Deus permanece agochado na súa mesma manifestación

Epístola 3

O coñecemento de Deus supón a superación das paixóns e transcender a razón sen negala. Dende a humildade, a graza eleva e perfecciona a capacidade do home que soamente así, dende unha "absoluta simplicidade" pode acadar a revelación de Deus inmediatamente atinxindo "o cume supremo da felicidade".

Isto non "ven a nós mediante a privación do noso poder intelectivo, nin como un complemento do noso intelecto, nin baixo forma dun agregado substancial ao noso intelecto. Non. O Logos fai brillar o poder do noso intelecto na súa propia cualidade e no seu propio acto".

Segundo Wolfhart Pannenberg, Máximo o Confesor, apoiándose na tradición platónica e nos escritos de Dionisio o Aeropaxita, puido interpretar o eros cósmico que actúa na autotrascendencia extática da vida e, sobre todo, do modo en que o home vive, como expresión do amor do Deus da Biblia, que introduciu no corazón das súas criaturas o eros para atraer a si pola natureza deste aos que conmove coa súa chamada

O eros divino e o eros humano culminan no Cristo histórico onde Deus e o home óllanse como nun espello e recoñécense, pois

O amor de Deus e o amor dos homes son dous aspectos dun só amor total

Epístola 3

A verdade que se lle regala ao home gratuitamente ha de ser afirmada e defendida fronte aos poderes políticos e militares, incluso fronte ao propio emperador cristián.

Máximo foi tamén un referente ético. Nos Capítulos sobre o amor defende a necesidade de repartir o diñeiro entre os marxinados. E isto hai que facelo, "a imitación de Deus, no que atinxe ás necesidades corporais, sen discriminación algunha entre bos e malos, xustos e inxustos, senón que reparte a todos por igual...". O froito do amor consiste na beneficencia, na liberalidade e a paciencia. Sen isto a especulación teolóxica é cousa de Satán.

Pensadores cristiáns occidentais inicialmente perseguidos, como Hans Urs von Balthasar ou Henri de Lubac, reivindicaron o legado de Máximo o Confesor. A Igrexa ortodoxa tívoo sempre na maior consideración e estima como columna fundamental da teoloxía bizantina.

Obra

• Opúscula teologica et polemica
• Ambigua
• Scholia
• Capítulos sobre o amor
• Centuria

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Obra selecta (en inglés)