La borra del café

La borra del café é unha novela en lingua castelá do escritor uruguaio Mario Benedetti, publicada en 1992 pola editorial Suma de Letras. A novela está ambientada na cidade de Montevideo durante a mocidade do autor, narrada baixo a perspectiva dun alter ego.

La borra del café
Autor/aMario Benedetti
OrixeUruguai
LinguaCastelán
Xénero(s)Novela
EditorialSuma de letras
Data de pub.1992
ISBN978-987-580-462-3
Precedido porPrimavera con una esquina rota (1982)
Seguido porAndamios (1996)
editar datos en Wikidata ]

Ten 48 capítulos, e conta cunha dedicatoria (aos tradutores de Benedetti a outras linguas) e tres citas de Julio Cortázar, Louis Jouvet e Milton Schinca. Amais, ao inicio dos capítulos conta con citas de Rosario Castellanos, Fernando Pessoa

Trama editar

 
Parque Capurro, onde discorre a infancia do personaxe principal.
 
Punta Carretas.

Claudio o personaxe principal, fala da súa infancia no barrio de Capurro, onde vive co seu pai, a súa nai (que morre moi nova) e a súa irmá máis nova. No barrio coñece os seus primeiros amigos: o seu curmán Daniel, o seu curmán Fernando e o seu veciño Norberto. Con eles vive experiencias como a morte de El Dandy, un vagabundo (bichicome), de quen descobren o cadáver no parque de Capurro mentres os adultos contemplan o voo do Graf Zeppelin. Manteñen o descubrimento en segredo e non logran saber a que se debeu a morte do home. Historicamente, este evento tivo lugar o 29 de xuño de 1934[1].

Pouco despois o seu pai dille que a súa nai está doente e que lle quedan poucos meses de vida. Entón, coñece a Rita, unha rapaza que entra na súa habitación a través dunha figueira e o consola.

Trala morte da súa nai, Claudio múdase a Punta Carretas coa súa familia e con Juliska, unha rapaza de Montenegro que fai os labores domésticos. Alugan unha habitación baleira a Natalia, unha estudante que ten un mozo chamado Quique. Un día en que quedan sós na casa Claudio e Natalia, esta incítao a teren relacións sexuais para que el perda a virxindade. Tempo despois, o pai casa con Sonia, a súa nova moza.

Tras rematar a escola Claudio desexa ser pintor, e comeza a traballar nunha empresa de publicidade copiando deseños alleos, se ben o que a el lle gusta pintar son reloxos. Unha tarde atópase con Rita nunha cafetería. Concertan unha cita para o día seguinte, mais é enganado e ela non aparece.

Claudio comeza unha relación con Mariana, unha estudante de veterinaria á que coñece bailando tango. Logo dun tempo xuntos, fan plans de matrimonio e de mercaren unha vivenda xuntos, coa condición de que se decida ao azar: se el ten boa sorte na ruleta e gaña cartos, dan o paso adiante. Claudio consegue moitos cartos e deciden mercar unha casa.

Esa mesma semana marcha a Quito a un seminario de deseño gráfico. Logo de saudar aos seus avós en Buenos Aires, Claudio queda durmido no avión, e soña que Rita, traballando como azafata, o bica. A obra remata cun final aberto acerca do eterno retorno na vida e na morte.

Narración editar

A obra alterna a primeira e a terceira persoa. En ocasións hai un narrador omnisciente, que coñece os pensamentos dos personaxes.

Hai dous aspectos clave no relato: por unha parte a borra do café, que dá título á obra. A "lectura" ou interpretación do residuo do café na cunca é unha tradición procedente do oriente, que permite coñecer o pasado, presente e futuro da persoa que tomou o café.

Por outra banda, as 15:10 é unha hora clave nesta novela: nese momento atopa o cadáver de El Dandy, morre a súa nai, atópase con Rita e perde a virxindade con Natalia.

Espazo editar

A novela está ambientada en varios barrios de Montevideo, como Capurro e Punta Carretas, no departamento de Montevideo.

Tempo editar

 
Afundimento do Admiral Graf Spee.

Hai varios eventos que sitúan cronoloxicamente o tempo histórico, como o paso por Montevideo do cepelín ou o afundimento do barco de guerra Admiral Graf Spee durante a Batalla do Río de la Plata, no marco da Segunda guerra mundial, o 13 de decembro de 1939.

O tempo narrativo dura varios anos, desde a infancia do protagonista até a súa mocidade.

Notas editar

  1. "Hace setenta años, por el cielo de Montevideo cruzó el Graf Zeppelin", artigo de Rubén Borrazás en La Red 21, 29 de xuño de 2004 (en castelán).