Ghana

República de Ghana
	Republic of Ghana
Bandeira	Escudo
	Lema: Freedom and Justice ; Liberdade e Xustiza
	Himno: God Bless Our Homeland Ghana
Capital; • Poboación	Accra; 1 970 400 (2005)
Cidade máis poboada	Accra
Lingua oficial	Inglés
Forma de goberno	República presidencialista
Presidente ; Vicepresidente	Nana Akufo-Addo; Mahamudu Bawumia
Independencia do Reino Unido	6 de marzo de 1957
Superficie	Posto 79º
• Total	239 460 km²
• % auga	3,5
Fronteiras	2 093 km
Poboación	Posto 50º
• Total	21 946 247 hab.
• Densidade	87 hab./km²
	PIB (nominal)
• Total	n/d
• per cápita	n/d
PIB (PPA)	Posto 74º
• Total (2005)	54 330 000 US$
• per cápita	2 601 US$
Moeda	Cedi (GHC)
IDH	0,553
Xentilicio	Ghanés, ghanesa
Fuso horario	UTC
• Horario de verán	Non aplica
Dominio de Internet	.gh
Prefixo telefónico	+233
Prefixo radiofónico	9GA-9GZ
Código ISO	288 / GHA / GH
	Membro de: ONU, UA, Commonwealth
	v; c; e;

Coordenadas: 7°49′N 1°03′O / 7.817, -1.050

Ghana,^[1]^[2]^[3] e oficialmente República de Ghana (en inglés: Republic of Ghana), é un país da África occidental, limitado a norte polo Burkina Faso, a leste polo Togo, a sur polo Golfo da Guinea e a oeste pola Costa do Marfil. A súa capital é Accra.

HistoriaEditar

A historia de Ghana previamente ao último cuarto do século XV deriva basicamente da tradición oral, que refere ás migracións dos reinos antigos de Sahel — actualmente a Mauritania e Malí. Antes designada de Costa do Ouro, e renomeada para Ghana na secuencia da súa independencia en 1957 debido ás indicacións que os actuais habitantes descenden de emigrantes que se moveron para o Sur do Imperio Ghana. Unha das partes interesantes da historia de Ghana é o retorno de libertos afro-brasileiros, formando unha comunidade chamada Tabón.

Ghana foi a primeira colonia da África negra en obter a independencia, en 1957, a partir da colonia británica de Costa do Ouro e do territorio de Togoland. Desde 1992 é unha democracia.

PolíticaEditar

Artigo principal: Política de Ghana.

SubdivisiónsEditar

Artigo principal: Subdivisións de Ghana.

Mapa político de Ghana

Ghana debúllase en 10 rexións, as cales á súa vez se dividen en 130 distritos.

A maior en superficie é a Setentrional, cunha área de 70.388 km², e a menor é a do Gran Accra, con 2.593 km². As menos poboadas son as dúas rexións fronteirizas do norte, Ghana Occidental e Oriental, as cales tamén son as máis secas, pois encóntranse no límite meridional do Sahel. A zona suroeste de todo o territorio é a máis chuviosa, fértil e densamente poboada.

A rexión-reino dos Ashanti ten unha forte identidade que inclúe o mantemento dunha monarquía con fortes poderes simbólicos, culturais e representativos. É a máis poboada, por encima incluso do Gran Accra, onde se atopa a capital.

As rexións de Ghana son as seguintes:

XeografíaEditar

Artigo principal: Xeografía de Ghana.

Ghana situase no golfo da Guinea, na África occidental, algúns graos apenas a norte do Ecuador. A metade do país fica a menos de 152 metros por riba do nivel do mar, e o seu punto máis elevado ten 883 m. Os 537 quilómetros de costa son principalmente litorais baixos e areosos, tras dos cales se estenden chairas cubertas por vexetación de pequeno porte, interseitada por varios ríos e ribeiras, a maioría dos cales só son navegábeis en canoas. Ao norte, preto da fronteira coa Costa do Marfil, esténdese unha faixa de foresta húmida tropical interrompida por outeiros densamente forestados e moitos ríos. Esta área, coñecida como Ashanti, produce moito do cacao, minerais e madeira do país. Ao norte desta faixa, a altitude varía entre 91 e 396 metros acima do nivel do mar e o territorio está coberto por arbustos baixos, sabana e chairas cobertas de herba.

O clima é tropical. A faixa costeira oriental é morna e comparativamente seca; o canto suroeste é quente e húmido; o norte é quente e seco. Existen dúas estacións das chuvias no sur: maio-xuño e agosto-setembro; no norte, as estacións das choivas tenden a fundirse. Un vento quente de nordeste, o harmadón, sopra en xaneiro e febreiro. A precipitación media anual na zona costeira é de preto de 83 centímetros.

O lago Volta, o maior lago feito polo ser humano, esténdese desde a barraxe de Akosombo no sueste do Ghana ata á cidade de Yapei, 520 quilómetros para norte. O lago xera electricidade, prové dunha vía de transporte no interior e é un recurso potencialmente valioso para a irrigación e mais para a acuicultura.

EconomíaEditar

Artigo principal: Economía de Ghana.

DemografíaEditar

Artigo principal: Demografía de Ghana.

CulturaEditar

Artigo principal: Cultura de Ghana.

Literatura: Ama Ata Aidoo, Kofi Anyidoho, Kofi Awoonor.

NotasEditar

↑ ^1,0 ^1,1 Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para ghanés.
↑ "Listaxe de países participantes en Rio2016, ordenados por continente" (PDF). Portal das Palabras. Consultado o 16 de agosto de 2016.
↑ Malia o DRAG establecer que ganés, e xa que logo Gana, é incorrecto ás veces tamén se emprega:Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para ganés. Goretti Sanmartín Rei et al. Servizo de Normalización Lingüística, Universidade da Coruña, ed. Criterios para o uso da lingua (PDF). p. 126. ISBN 84-9749-199-8. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 26 de setembro de 2013. Consultado o 05 de abril de 2014. Anaír Rodríguez Rodríguez, Montserrat Davila Ventura. Lingua galega: dúbidas lingüísticas (PDF). Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo. p. 103. ISBN 84-8158-266-2. Benigno Fernández Salgado, ed. (2004). Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega. Editorial Galaxia. p. 1303. ISBN 9788482887524. Acra (Gana)

Este artigo sobre xeografía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

[RAG-1] 1,0 ^1,1 Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para ghanés.

[2] "Listaxe de países participantes en Rio2016, ordenados por continente" (PDF). Portal das Palabras. Consultado o 16 de agosto de 2016.

[3] Malia o DRAG establecer que ganés, e xa que logo Gana, é incorrecto ás veces tamén se emprega:Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para ganés. Goretti Sanmartín Rei et al. Servizo de Normalización Lingüística, Universidade da Coruña, ed. Criterios para o uso da lingua (PDF). p. 126. ISBN 84-9749-199-8. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 26 de setembro de 2013. Consultado o 05 de abril de 2014. Anaír Rodríguez Rodríguez, Montserrat Davila Ventura. Lingua galega: dúbidas lingüísticas (PDF). Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo. p. 103. ISBN 84-8158-266-2. Benigno Fernández Salgado, ed. (2004). Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega. Editorial Galaxia. p. 1303. ISBN 9788482887524. Acra (Gana)

[1]

[2]

[3]