Ghana

Ghana
	Ghana (ak); Gana (dag); G (tw)
	Bandeira Brasón
	(2006)
Himno	God Bless Our Homeland Ghana
Lema	«Freedom and Justice» ; «Rhyddid a Chyfiawnder»
Nomeado en referencia a	Imperio de Ghana
Localización
	8°02′N 1°05′O / 8.03, -1.08Coordenadas: 8°02′N 1°05′O / 8.03, -1.08
Capital	Accra
Contén a división administrativa	Ashanti (pt) ; Brong-Ahafo (pt) ; Central (pt) ; Grande Acra (pt) ; Ocidental (pt) ; Região Norte (pt) ; Região do Volta (pt) ; Rexión Alta Occidental ; Rexión Oriental ; rexión Superior Oriental
Poboación
Poboación	32.833.031 (2021) (137,64 hab./km²)
Lingua oficial	lingua inglesa
Xeografía
Parte de	África Occidental ; África ; Comunidade Económica dos Estados da África Ocidental
Superficie	238.535 km²
Bañado por	Océano Atlántico
Punto máis alto	Monte Afadja (pt) (885 m)
Punto máis baixo	Golfo da Guinea (0 m)
Comparte fronteira con	Burkina Faso ; Costa do Marfil ; Togo
Datos históricos
Precedido por	Dominion of Ghana (en) e Costa do Ouro (pt)
Creación	1957
Organización política
Forma de goberno	democracia
Órgano executivo	Governo do Gana (pt)
• Presidente (pt)	Nana Akufo-Addo (2017–)
Órgano lexislativo	Parlamento do Gana (pt) , (Escano: 275)
Membro de	Grupo de Estados de África, Caribe e Pacífico ; Grupo para as observacións da Terra ; Comunidade Económica dos Estados da África Ocidental ../... 23+
PIB nominal	79.156.409.410 $ (2021)
Moeda	Cedi
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC±00:00; Africa/Accra (en)
Dominio de primeiro nivel	.gh
Prefixo telefónico	+233
Teléfono de emerxencia	999, 191 (pt) , 192 (pt) e 193
Código de país	GH
Páxina web	ghana.gov.gh

Ghana,^[1]^[2]^[3] e oficialmente República de Ghana (en inglés: Republic of Ghana), é un país da África occidental, limitado a norte polo Burkina Faso, a leste polo Togo, a sur polo Golfo da Guinea e a oeste pola Costa do Marfil. A súa capital é Accra.

Historia editar

A historia de Ghana previamente ao último cuarto do século XV deriva basicamente da tradición oral, que refere ás migracións dos reinos antigos de Sahel — actualmente a Mauritania e Malí. Antes designada de Costa do Ouro, e renomeada para Ghana na secuencia da súa independencia en 1957 debido ás indicacións que os actuais habitantes descenden de emigrantes que se moveron para o Sur do Imperio Ghana. Unha das partes interesantes da historia de Ghana é o retorno de libertos afro-brasileiros, formando unha comunidade chamada Tabón.

Ghana foi a primeira colonia da África negra en obter a independencia, o 6 de marzo de 1957, a partir da colonia británica de Costa do Ouro e do territorio de Togoland. A Lei de Independencia de Ghana de 1957 foi aprobada no Parlamento do Reino Unido, recibindo o consentimento real o 7 de febreiro de 1957. Desde 1992 é unha democracia.

Política editar

Artigo principal: Política de Ghana.

Subdivisións editar

Artigo principal: Subdivisións de Ghana.

Mapa político de Ghana

Ghana debúllase en 10 rexións, as cales á súa vez se dividen en 130 distritos.

A maior en superficie é a Setentrional, cunha área de 70.388 km², e a menor é a do Gran Accra, con 2.593 km². As menos poboadas son as dúas rexións fronteirizas do norte, Ghana Occidental e Oriental, as cales tamén son as máis secas, pois encóntranse no límite meridional do Sahel. A zona suroeste de todo o territorio é a máis chuviosa, fértil e densamente poboada.

A rexión-reino dos Ashanti ten unha forte identidade que inclúe o mantemento dunha monarquía con fortes poderes simbólicos, culturais e representativos. É a máis poboada, por encima incluso do Gran Accra, onde se atopa a capital.

As rexións de Ghana son as seguintes:

Xeografía editar

Artigo principal: Xeografía de Ghana.

Ghana sitúase no golfo da Guinea, na África occidental, algúns graos apenas ao norte do Ecuador. A metade do país fica a menos de 152 metros por riba do nivel do mar, e o seu punto máis elevado ten 883 m. Os 537 quilómetros de costa son principalmente litorais baixos e areosos, tras dos cales se estenden chairas cubertas por vexetación de pequeno porte, interseitada por varios ríos e ribeiras, a maioría dos cales só son navegábeis en canoas. Ao norte, preto da fronteira coa Costa do Marfil, esténdese unha faixa de foresta húmida tropical interrompida por outeiros densamente forestados e moitos ríos. Esta área, coñecida como Ashanti, produce moito do cacao, minerais e madeira do país. Ao norte desta faixa, a altitude varía entre 91 e 396 metros acima do nivel do mar e o territorio está coberto por arbustos baixos, sabana e chairas cobertas de herba.

O clima é tropical. A faixa costeira oriental é morna e comparativamente seca; o canto suroeste é quente e húmido; o norte é quente e seco. Existen dúas estacións das chuvias no sur: maio-xuño e agosto-setembro; no norte, as estacións das choivas tenden a fundirse. Un vento quente de nordeste, o harmadón, sopra en xaneiro e febreiro. A precipitación media anual na zona costeira é de preto de 83 centímetros.

O lago Volta, o maior lago feito polo ser humano, esténdese desde a barraxe de Akosombo no sueste do Ghana ata á cidade de Yapei, 520 quilómetros para norte. O lago xera electricidade, prové dunha vía de transporte no interior e é un recurso potencialmente valioso para a irrigación e mais para a acuicultura.

Economía editar

Artigo principal: Economía de Ghana.

Demografía editar

Artigo principal: Demografía de Ghana.

Cultura editar

Artigo principal: Cultura de Ghana.

Literatura: Ama Ata Aidoo, Kofi Anyidoho, Kofi Awoonor.

Notas editar

↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para ghanés.
↑ "Listaxe de países participantes en Rio2016, ordenados por continente" (PDF). Portal das Palabras. Consultado o 16 de agosto de 2016.
↑ Malia o DRAG establecer que ganés, e xa que logo Gana, é incorrecto ás veces tamén se emprega:Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para ganés. Goretti Sanmartín Rei et al. Servizo de Normalización Lingüística, Universidade da Coruña, ed. Criterios para o uso da lingua (PDF). p. 126. ISBN 84-9749-199-8. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 26 de setembro de 2013. Consultado o 05 de abril de 2014. Anaír Rodríguez Rodríguez, Montserrat Davila Ventura. Lingua galega: dúbidas lingüísticas (PDF). Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo. p. 103. ISBN 84-8158-266-2. Benigno Fernández Salgado, ed. (2004). Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega. Editorial Galaxia. p. 1303. ISBN 9788482887524. Acra (Gana)

Este artigo sobre xeografía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

[RAG-1] Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para ghanés.

[2] "Listaxe de países participantes en Rio2016, ordenados por continente" (PDF). Portal das Palabras. Consultado o 16 de agosto de 2016.

[3] Malia o DRAG establecer que ganés, e xa que logo Gana, é incorrecto ás veces tamén se emprega:Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para ganés. Goretti Sanmartín Rei et al. Servizo de Normalización Lingüística, Universidade da Coruña, ed. Criterios para o uso da lingua (PDF). p. 126. ISBN 84-9749-199-8. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 26 de setembro de 2013. Consultado o 05 de abril de 2014. Anaír Rodríguez Rodríguez, Montserrat Davila Ventura. Lingua galega: dúbidas lingüísticas (PDF). Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo. p. 103. ISBN 84-8158-266-2. Benigno Fernández Salgado, ed. (2004). Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega. Editorial Galaxia. p. 1303. ISBN 9788482887524. Acra (Gana)

[1]

[2]

[3]