Estérnidos

familia de aves acuáticas
Estérnidos
Sternidae

Carrán ártico (Sterna paradisaea)
Clasificación científica
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Subfilo: Vertebrata
Superclase: Tetrapoda
Clase: Aves
Orde: Charadriiformes
Suborde: Lari
Familia: Sternidae
Bonaparte, 1838
Xéneros
Véxase o texto

A dos estérnidos,[1] (Sternidae) é unha familia de aves mariñas da orde dos caradriformes e suborde dos laros, que comprede numerosas especies coñecidas vulgarmente en galego como carráns,[1][2] e outras semellantes.

Taxonomía

editar

Descrición

editar

A familia foi descrita en 1838 polo naturalista francés Charles Lucien Bonaparte.

Etimoloxía

editar

O nome científico Sternidae está formado, como é a norma, sobre a base do nome do se xénero tipo, Sterna, engadíndolle o sufixo do latín científico -idae, propio dos nomes das familias de animais.

Nota taxonómica

editar

Diversos autores consideran actualmente (2019) á familia como unha subfamilia, a dos esterninos (Sterninae), da familia dos láridos.[3][4][5]

A orde dos caradriformes contén 18 familias de aves mariñas e limícolas. Dentro desta orde, os estérnidos forman unha liñaxe coas gaivotas e, de forma menos achegada, cos merdeiros ou papamerdas e os araos.[6][7] Os primeiros autores, como Conrad Gessner, Francis Willughby e William Turner, non separaron claramente aos carráns das gaivotas,[8] pero Linneo recoñeceu a súa distinción na 10ª edición do seu Systema Naturae (1758), colocando ás gaivotas no xénero Larus e aos carráns en Sterna. Deu para Sterna a descrición de rostrum subulatum, "bico de punzón", refiríndose aos bicos longos e afiados deste grupo de aves, característica que o distingue das gaivotas, que eñen o bico máis groso.[9][10][11] A morfoloxía e conduta dos carráns suxire que estes están relacionados máis cercanamente coas gaviotas que cos papamerdas e, aínda que Charles Lucien Bonaparte creara a familia Sternidae para os carráns en 1838, durante moitos aos consideráronse unha subfamilia, Sterninae, da familia das gaivotas, Laridae. As relacions entre varias das especies de carráns e outros caradriformes adoitaban ser difíciles de esclarecer, debido a un rexistro fósil pobre e á incorrecta identificación dalgúns descubrimentos.[12][13]

Despois dunha nova investigación xenética realizada a principios do século XXI, os carráns comezaron a tratarse como unha familia separada: Sternidae.[14][15] A maioría dos carráns tratábanse como un gran xénero, Sterna, con soamente algunhas especies colocadas noutros xéneros; xa en 1959, unicamente as especies de Anous e Larosterna inca excluíanse de Sterna.[16][17] Unha análise recente de secuencias de ADN deu base á división de Sterna en varios xéneros máis pequenos.[17][18] Un estudo de partes do citocromo b demostrou unha relación achegada entre os carráns e un grupo de aves limícolas dea suborde Thinocori.[19] Estes resultados opónense a outros estudos moleculares e morfolóxicos que poden ser interpretados como mostra dun alto grao de converxencia evolutiva entre os carráns e estas aves limícolas ou a retención dun xenotipo antigo.[14]

A palabra "stearn" era utilizada para estas aves en idioma anglosaxón desde o século VIII e aparece no poema O navegante, escrito no século IX ou antes. Variantes como "tearn" apareceron ao redor do século XIs.[8] Actualmente o vocábulo utiliízase tanto para o carrán común como para as especies mariñas.[20][21] Algunhas autoridades consideran que "tearn" e formas similares son variantes de "stearn",[8] mentraes que otraos establecen que as palabras derivan de voces inglesas para equivalentes escandinavos como terne do danés, tärna do sueco ou terna do noruegués e, finalmente, do nórdico antigo þerna.[22][23] Linneo adoptou "stearn" ou "sterna" (voces que foran utilizadas polo naturalista William Turner en 1544 como unha latinización dunha palabra inglesa, posibemente "stern"),[22][24] ou un equivalente do xermánico do norte para o nome do seu xénero Sterna.[25]

Xéneros

editar
 
Larosterna inca
 
Thalasseus bergii

Segundo o ornitólogo e taxónomo Alan P. Peterson, a familia dos estérnidos (ou, máis espcificamente, a subfamilia dos esterninos) comprende os 12 xéneros seguintes:[3]

Nota: moitos autores propuxeron que Anous e Procelsterna se fusiionases nun só xñenero, Anous, e que Procelsterna se considere como un sinónimo junior.[26]

Filoxenia

editar

O seguinte cladograma mostra as relacións filoxenéticas entre os xéneros dos estérnidos. Baséase en estudos do ADN mitocondrial efectuados por Bridge et al. en 2005.[27]

Sternidae
 

Anous

 
 

Gygis

 
 

Onychoprion

 
 

Sternula

 
 

Phaetusa

 
 

Phaetusa

 
 

Gelochelidon

 
 

Hydroprogne

 
 

Chlidonias

 
 

Thalasseus

 
 

Sterna

Nel pódese ver que está excluído o xénero Procelsterna

  1. 1,0 1,1 Termo carrán en Digalego
  2. carrán no Dicionario da RAG.
  3. 3,0 3,1 Alan P. Peterson. "Birds of the World -- current valid scientific avian names." (en inglés). Consultado o 11 de decembro de 2019. 
  4. Sterninae. Terns and noddys. Clasificación na ADW.
  5. Charranes. Subfamilia Sterninae en naturalista.
  6. Paton, Tara A; Baker, Allan J.; Groth, Jeffrey G.; Barrowclough, George F. (2003). "RAG-1 sequences resolve phylogenetic relationships within charadriiform birds". Molecular Phylogenetics and Evolution 29 (2): 268–278. PMID 13678682. doi:10.1016/S1055-7903(03)00098-8. 
  7. van Tuinen, Marcel; Waterhouse, David M.; Dyke, Gareth J. (2004). "Avian molecular systematics on the rebound: a fresh look at modern shorebird phylogenetic relationships". Journal of Avian Biology 35 (3): 191–194. doi:10.1111/j.0908-8857.2004.03362.x. 
  8. 8,0 8,1 8,2 Hume (1993) pp. 12–13.
  9. Linnaeus, C. 1758, p. 84.
  10. Jobling, James A. 2010, p. 338.
  11. Brookes, Ian 2006, p. 1510.
  12. Gochfeld & Burger 1996, pp. 624–645.
  13. de Pietri, Vanesa L.; Costeur, Loïc; Güntert, Marcel; Mayr, Gerald (2011). "A revision of the Lari (Aves, Charadriiformes) from the early Miocene of Saint-Gérand-le-Puy (Allier, France)". Journal of Vertebrate Paleontology 31 (4): 812–828. doi:10.1080/02724634.2011.586663. 
  14. 14,0 14,1 Paton, Tara A.; Baker, Allan J. (2006). "Sequences from 14 mitochondrial genes provide a well-supported phylogeny of the Charadriiform birds congruent with the nuclear RAG-1 tree". Molecular Phylogenetics and Evolution 39 (3): 657–667. PMID 16531074. doi:10.1016/j.ympev.2006.01.011. 
  15. Thomas, Gavin H.; Wills, Matthew A.; Székely, Tamás (2004). "A supertree approach to shorebird phylogeny". BMC Evolutionary Biology 4: 28. PMC 515296. PMID 15329156. doi:10.1186/1471-2148-4-28. 
  16. Moynihan, M. (1959). "A revision of the family Laridae". American Museum Novitates 1928: 1–42. 
  17. 17,0 17,1 Collinson, M. (2006). "Splitting headaches? Recent taxonomic changes affecting the British and Western Palaearctic lists". British Birds 99 (6): 306–323. 
  18. Bridge, Eli S.; Jones, Andrew W.; Baker, Allan J. (2005). "A phylogenetic framework for the terns (Sternini) inferred from mtDNA sequences: implications for taxonomy and plumage evolution" (PDF). Molecular Phylogenetics and Evolution 35: 459–469. PMID 15804415. doi:10.1016/j.ympev.2004.12.010. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 12 de abril de 2016. Consultado o 11 de decembro de 2019. 
  19. Thomas, Gavin H.; Wills, Matthew A.; Székely, Tamás (2004). "Phylogeny of shorebirds, gulls, and alcids (Aves: Charadrii) from the cytochrome-b gene: parsimony, Bayesian inference, minimum evolution, and quartet puzzling". Molecular Phylogenetics and Evolution 30 (3): 521–526. doi:10.1016/S1055-7903(03)00222-7. 
  20. Jobling, James A. 2010, p. 365.
  21. Lockwood, W. B. 1984, pp. 147-153.
  22. 22,0 22,1 Oxford English Dictionary online (2002) "Tern"
  23. Merriam-Webster (2014)
  24. Turner 1544, p. 78.
  25. Linnaeus, C 1758, p. 155.
  26. Cibois, A.; Thibault, J.-C.; Rocamora, G.; Pasquet, E. (2016). "Molecular phylogeny and systematics of Blue and Grey Noddies (Procelsterna)". Ibis 158: 433–438. doi:10.1111/ibi.12363. 
  27. Bridge, Eli S.; Jones, Andrew W. & Baker, Allan J. (2005): "A phylogenetic framework for the terns (Sternini) inferred from mtDNA sequences: implications for taxonomy and plumage evolution". Molecular Phylogenetics and Evolution 35 (2): 459–469.

Véxase tamén

editar

Bibliografía

editar

Outros artigos

editar

Ligazóns externas

editar