Condado de Trastámara

O Condado de Trastámara foi un condado ou tenencia da coroa do Reino de Galiza na Idade Media. O seu nome provén do latín tra(n)s Tamar(is), que significa "máis aló do Tambre", río que atravesa Galiza.

Condado de Trastámara
Primeiro titular	Pedro Álvarez Osorio
Concesión	Xoán II de Castela 4 de febreiro de 1445
Liñaxes	Casa de Trastámara
Actual titular	Jaime Castellano de la Chica

Orixe

Está considerado por xenealoxistas e historiadores como o título nobiliario máis antigo de España, xa que xa aparece no século XI como dominio feudal no norte de Galiza. Era un dos feudos máis importantes do reino, e un dos que proporcionaba maiores ingresos. Asociado orixinalmente á estirpe da Casa de Traba ata o século XIII, cando a dita casa queda extinguida e o título volve ao rei de León.

Durante un tempo, os reis utilizaron este título e as grandes rendas asociadas para premiar a fidelidade dalgúns nobres, aos que nomearon como Conde de Trastámara de por vida, pero sen que fose hereditario, de tal xeito que o título volvería a ser da coroa ao morrer o conde.

Ao redor de 1340, o rei Afonso XI outorgaría finalmente o título ao seu fillo bastardo Henrique, que sería o fundador da chamada Casa de Trastámara, adoptando o nome do seu título para a Casa Real e creando despois unha liñaxe homónima, xa que o título era herdable, cuxos membros chegarían a ser reis de Castela, Aragón, Navarra, Sicilia e Nápoles.

Durante a primeira guerra civil castelá, o rei Pedro nomeou a Fernán Ruiz de Castro, o seu máis importante partidario en Galicia, Conde de Trastámara, desposuíndo temporalmente deste título ao seu medio irmán Henrique.

Despois da batalla de Montiel, o rei Henrique nomeou ao seu sobriño Pedro Henríquez de Castilla como Conde de Trastámara. O título permanece na estirpe dos Henríquez ata a súa extinción, en 1430. Hai que ter en conta que, precisamente polo ascenso da Casa de Trastámara á coroa de Castela, producíronse importantes cambios na organización feudal de Galiza que reduciu notablemente os ingresos do condado de Trastámara.

Finalmente, o 4 de febreiro de 1445 en San Martín de Valdeiglesias foi concedida como posesión hereditaria a Pedro Álvarez Osorio por Xoán II de Castela. No documento de concesión dicía:

fagoos merced por juro de heredat para siempre jamas de las tierras de Trastámara e Trava, que son del Condado de Trastámara en el dicho reino de Galicia

Na estirpe de Pedro permanece hoxe o título a través da Casa de Osorio, que pouco despois se uniu á Casa de Altamira dando lugar ao apelido Osorio de Moscoso.

A unión das herdanzas territoriais de Pedro Froilaz e a súa primeira esposa Urraca Froilaz de Traba, conformou o territorio coñecido como Condado de Trastámara.

Condes

Casa de Traba

• Froila Bermúdez de Traba.
• Pedro Fróilaz de Traba, fillo do anterior.
• Fernando Pérez de Traba, fillo do anterior.
• Gonzalo Fernández de Traba, fillo do anterior.
• Fernando González de Traba, fillo do anterior.
• Bermudo Pérez de Traba, fillo de Pedro Fróilaz
• Gómez González de Traba, fillo de Gonzalo Fernández
• Rodrigo Gómez de Traba, fillo do anterior.

Título non hereditario

• Álvar Núñez Osorio.
• Henrique de Trastámara.
• Fernán Ruiz de Castro.

Casa de Henríquez

• Pedro Henríquez.
• Fadrique Henríquez.

Casa de Osorio

• Pedro Álvarez Osorio I.
• Álvaro Pérez Osorio II.
• Pedro Álvarez Osorio III.
• Álvaro Pérez Osorio IV.
• Pedro Álvarez Osorio V.
• Álvar Pérez Osorio VI.
• Antonio Pedro Álvarez Osorio VII.
• Afonso Pérez Osorio Velasco e Herrera VIII.
• Pedro Álvarez Osorio IX.
• Álvar Pérez Osorio X.
• Antonio Pedro Sancho Dávila e Osorio XI.
• Ana Dávila e Osorio XII.
• Melchor de Guzmán e Osorio XIII.
• Ana de Guzmán Osorio e Dávila XIV.
• Ventura Osorio de Moscoso e Guzmán Dávila e Aragón XV.

• Ventura Osorio de Moscoso e Fernández de Córdoba, XVI.
• Vicente Joaquín Osorio de Moscoso e Guzmán, XVII.
• Vicente Isabel Osorio de Moscoso e Álvarez de Toledo, XVIII.
• Vicente Pío Osorio de Moscoso e Ponce de León, XIX.
• José María Osorio de Moscoso e Carvajal-Vargas, XX.
• Francisco de Asís Osorio de Moscoso e Borbón, XXI.
• Francisco de Asís Osorio de Moscoso e Jordán de Urriés, XXII.
• Francisco Javier Osorio de Moscoso e Reynoso, XXIII.
• María del Perpetuo Socorro Osorio de Moscoso e Reynoso, XXIV.
• María de la Blanca Barón e Osorio de Moscoso, XXV.
• Rafael Castellano e Barón, XXVI.
• Jaime Castellano e de la Chica, XXVII.

Notas

---

Este artigo sobre historia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---