Bianca e Fernando

Bianca e Fernando é unha ópera en dous actos con música de Vincenzo Bellini e libreto en italiano de Domenico Gilardoni na súa primeira versión, estreada o 30 de maio de 1826 no Teatro San Carlo de Nápoles.

Bianca e Gernando (1ª versión) Bianca e Fernando (2ª versión)
Forma	Ópera
Actos e escenas	3 actos (1ª versión) 2 actos (2ª versión)
Idioma orixinal do libreto	Italiano
Libretista	Domenico Gilardoni (1ª versión) Felice Romani (2ª versión)
Fontes literarias	Carlo Roti Bianca e Fernando alla tomba di Carlo IV, duca d'Agrigento
Estrea	30 de maio de 1826
Teatro da estrea	Teatro San Carlo
Lugar da estrea	Nápoles
Música
Compositor	Vincenzo Bellini
Localización da partitura	Conservatorio S. Pietro a Majella, Nápoles
Personaxes
Bianca (soprano) Gernando ou Fernando (tenor) Carlo (baixo) Filippo (baixo) Clemente (baixo) Viscardo (mezzosoprano) Uggero (tenor) Eloisa (mezzosoprano)

Esta ópera case non se representa na actualidade, non aparecendo nas estatísticas de Operabase entre as óperas representadas no período 2005-2010. A pesar de non ser unha das obras máis coñecidas de Bellini, a súa aria para soprano Sorgi, o padre pode escoitarse de cando en vez en recitais.

Historia

Existen dúas versión desta ópera: a primeira, titulada Bianca e Gernando (1826) ten libreto escrito por Domenico Gilardoni e baseado en Bianca e Fernando alla tomba di Carlo IV, duca di Agrigento (Bianca e Fernando na tumba de Carlos IV, duque de Agrigento) de Carlo Roti, publicado en Nápoles en 1825. Gilardoni estreouse no xénero operístico con esta versión e o seu libreto presenta un aspecto máis literario que teatral. Esta versión foi estreada no Teatro San Carlo de Nápoles o 30 de maio de 1826 e supuxo un éxito inmediato de público e crítica cun elenco de primeira orde con nomes como Henriette Méric-Lalande (Bianca), Giovanni Battista Rubini (Fernando) e Luigi Lablache (Filippo).

A partitúra autógra autógrafa incompleta está no Conservatorio de San Pietro a Majella de Nápoles. As copias están no mesmo conservatorio e no Museo Bellini de Catania.

A segunda versión

A segunda versión, Bianca e Fernando (1828) ten libreto modificado por Felice Romani, quen se convertería en colaborador de Bellini en sete das súas óperas, e por un poeta anónimo de Milán. A primeira representación de Bianca e Fernando tivo lugar con ocasión da inauguración do novo Teatro Carlo Felice de Xénova, o 7 de abril de 1828. A revisión ocupou ao compositor dende principios de febreiro ata principios de abril de 1828. A partitura da nova versión pode ser reconstruída case por completo (agás o allegro da sinfonia) en base a diversas fontes, incluídas as copias da primeira versión sobre as que Bellini anotou as modificacións. Os intérpretes principais na estrea da segunda versión o 7 de abril foron Adelaide Tosi (Bianca), Giovanni David (Fernando) e Antonio Tamburini (Filippo) e o resultado foi excelente. Porén, Bianca e Fernando non se chegou a estabilizar no repertorio e sufriu inevitáblemente a comparación cos traballos posteriores.

As principais modificacións foron:

• O engadido do segundo movemento da sinfonia (allegro).

Acto I

• A substitución da cabaletta pola cavatina de Fernando (Ascolta, o padre, i gemiti en lugar de Il brando immergere);
• A substitución da cabaletta pola cavatina de Filippo (O contento desiato en lugar de Cessa crudel pensiero);
• A substitución do verso da cabaletta do terzetto Fernando-Filippo-Viscardo (Col brando di morte en lugar de Tu speri, o superbo);
• A substitución da cavatina de Bianca.

Acto II

• A substitución do solo de clarinete por un solo de frauta no preludio da romanza de Bianca;
• A adición do coro Tutti siam (destinato a pasar en Zaira e Norma);
• A adición da aria de Fernando
• Parte do terzetto Bianca-Fernando-Carlo
• A adición da escena e aria final de Bianca en lugar dunha peza máis breve xuntos.

Reutilización de materiais

Bellini reutilizou todo o material motívico da súa Sinfonía en Do menor, composta durante os seus anos de estudo no conservatorio de Nápoles, en Bianca e Fernando. A primeira parte do tempo lento converteuse na introdución da escena da prisión de Carlo, no segundo acto; mentres que a segunda parte foi empregada ao inicio do terzetto seguinte, mentres Bianca e Fernando entran no cárcere. O Allegro converteuse no peche do final do primeiro acto.

No final da segunda versión, Bellini aquelou o arioso de Nelly Salvini, alle tue piante ao novo arioso de Bianca Crudele, alle tue piante.

Á vez, Bianca e Fernando deu numerosas melodías ás óperas Zaira, Norma, Beatrice di Tenda e I puritani.

Personaxes

Primeira versión

Personaxe	Tesitura	Elenco na estrea da primeira versión, 30 de maio de 1826
Bianca	soprano	Henriette Méric-Lalande
Gernando	tenor	Giovanni Battista Rubini
Carlo	baixo	Arcangelo Berrettoni
Filippo	baixo	Luigi Lablache
Clemente	baixo	Michele Benedetti
Viscardo	mezzosoprano	Almerinda Manzocchi
Uggero	tenor	Gaetano Chizzola
Eloisa	mezzosoprano	Eloisa Manzocchi

Segunda versión

Personaxe	Tesitura	Elenco na estrea da segunda versión 7 de abril de 1828
Bianca	soprano	Adelaide Tosi
Fernando	tenor	Giovanni David
Carlo	baixo	Giuseppe Rossi
Filippo	baixo	Antonio Tamburini
Clemente	baixo	Agostino Rovere
Viscardo	mezzosoprano	Elisabetta Coda
Uggero	tenor	Antonio Crippa
Eloisa	mezzosoprano	Marietta Riva

Características xerais

Esta ópera é pouco coñecida e nalgúns aspectos inmatura, porén Bianca e Fernando contén o xermolo de moitos dos trazos característicos da personalidade de Bellini. A partir do argumento que, se ben faise innecesariamente complicado, xira en torno ao tema predilecto da recomposición dun universo de afectos desgarradores: neste caso a reunificación da familia do duque Carlo, desmembrada polas intrigas de Filippo. Este tema é central na súa ópera Zaira, baseada nun tema sorprendentemente similar, e é diversamente abordado en La sonnambula e Norma.

Todo o drama tende polo tanto ao encontro entre os dous irmáns e á sucesiva escena do cárcere, na que se encontran co seu pai, ao que crían morto. A maior parte desta ópera, incluso musicalmente, dá comezo co dueto de Bianca e Fernando, que espertou o entusiasmo do público napolitano, e cuxo implacable diálogo alcanza unha temperatura moi alta -incluso máis que as partes pechadas- , anticipando en termos de sínteses a gran forza dramática que acadou Giuseppe Verdi

Argumento

A acción ten lugar en Agrigento, entre os séculos XIV e XV.

Antecedentes

O ambicioso Filippo encerrou no cárcere a Carlo, duque de Agrixento, para usurpar o trono. Fernando, fillo de Carlo, foi levado posteriormente ao desterro sendo un neno, mentres que Bianca, a súa filla, viúva do duque de Messina e nai do pequeno Enrico, ignorando a trama de Filippo accedeu a converterse na súa esposa. Fernando, agora adulto, regresa á súa patria co propósito de vingar ao seu pai, a quen cría morto.

Acto I

Baixo o nome falso de Adolfo, soldado de fortuna, Fernando preséntase na corte de Agrixento e ofrece os seus servizos ao novo duque. Adolfo fai saber a Viscardo, secuaz de Filippo, que viu morrer a Fernando. Filippo recibe a noticia con ledicia e contrata a Adolfo sen pensalo, meditando encargarlle a tarefa de que mate a Carlo.

Bianca preséntase na corte para encontrarse co seu futuro esposo. Alí coñece a Fernando, mais logo de tantos anos non o recoñece. De feito sospeita del. Fernando, pola súa parte, está convencido de que a súa irmá é cómplice do usurpador.

Acto II

Filippo ordena ao falso Adolfo que acuda á prisión para matar a Carlo, anunciándolle tamén a inminente voda con Bianca. O vello confidente Clemente informa a Fernando de que Bianca desexa velo. Finalmente os irmáns se encontran cara a cara. Cando se recoñecen, Fernando revela a Bianca a trama de Filippo. Os dous se dirixen ao cárcere para liberar a Carlo, seguidos polo compañeiro de armas de Fernando, cando aparece Filippo co pequeno Enrico, ameazando con matalo se Fernando non se rende. Porén Clemente o desarma e o tirano é derrocado finalmente.

Arias célebres

• A tanto duol, cavatina de Fernando (acto I)
• Ah! che l'alma invade un gel!, concertato (acto I)
• Sorgi, o padre, romanza de Bianca (acto II)
• T'inoltra [...] No! mia suora più non sei... duetto de Bianca e Fernando (acto II)
• Tutti siam?, coro (acto II)
• Da gelido sudore, romanza de Carlo (acto II)

Gravacións

Ano	Elenco (Bianca, Fernando, Filippo, Carlo)	Director, Teatro de ópera e orquestra	Selo
1976	Yasuko Hayashi, Antonio Savastano, Mario Macchi, Mario Macchi	Gabriele Ferro, RAI Turin Orchestra and Chorus	CD de son: Opera d'Oro Cat: OPD 1419
1991	Young Ok Shin, Gregory Kunde, Haijing Fu, Aurio Tomicich	Andrea Licata, Teatro Massimo Bellini, Orquestra e coro, Catania	CD de son: Live Opera Sen numerar DVD: House of Opera, cat: DVDCC 247

Véxase tamén

Bibliografía

• Holden, Amanda (Ed.), The New Penguin Opera Guide, Nova York: Penguin Putnam, 2001. ISBN 0-14-029312-4
• Osborne, Charles, The Bel Canto Operas of Rossini, Donizetti, and Bellini, Portland, Oregón: Amadeus Press, 1994 ISBN 0-931340-71-3
• Atti del Convegno di studi sull'opera «Bianca e Fernando» di Vincenzo Bellini, Genova 1979

Ligazóns externas

• Bianca e Fernando en Operone.de (en alemán)