Wikipedia

Begoña San José

sindicalista e feminista española

Begoña San José Serrán, nada no Real Sitio de San Ildefonso o 13 de agosto de 1949,[1] é unha destacada feminista española cuxa carreira comezou nos anos 70. Foi a primeira secretaria feminina do sindicato CCOO, tanto en Madrid (1976) como a nivel confederal (1977), cargo que ocupou ata 1981.

Infotaula de personaBegoña San José
Biografía
NacementoBegoña San José Serrán
13 de agosto de 1949
Real Sitio de San Ildefonso
Cargos
Presidenta Consejo de la Mujer Comunidad Autónoma Madrid
Datos persoais
País de nacionalidadeespañola
Actividade
OcupaciónActivista polos dereitos das mulleres. Secretaria e Interventora de Administración Local (xubilada)
LinguaLingua castelá Editar o valor em Wikidata

Ocupou varios cargos nas administracións locais e autonómicas, promovendo a creación de organizacións específicas vinculadas á promoción da igualdade das mulleres. Foi cofundadora do Fórum de Política Feminista e participou en diversas organizacións feministas e da sociedade civil. En 2022 foi recoñecida polo Ministerio de Igualdade na categoría de Activismo Cidadán dentro da loita feminista e contra o machismo. As filósofas Celia Amorós e Ana de Miguel destacaron o seu traballo por sempre souber tender unha ponte entre a teoría feminista e a militancia política.

Traxectoria editar

Begoña San José Serrán naceu no Real Sitio de San Ildefonso, tamén coñecido como La Granja (Segovia) no seo dunha familia numerosa. Aos 18 anos comezou a estudar Agronomía e independizouse dos seus pais traballando como empregada doméstica. Un ano despois foi traballar a unha fábrica e deixou a carreira que comezara. Na fábrica comezou a ser afiliada ao sindicato CCOO, onde estableceu os seus primeiros contactos co feminismo e tamén se afiliou ao PCE. San José conta como foi convidada a participar nun encontro do Movemento Democrático das Mulleres (MDM), e como a marabillou ese encontro. A partir deste momento iniciático, o seu compromiso feminista toma forma no activismo. Leva a cabo accións directas para reivindicar os dereitos sexuais e reprodutivos das mulleres na que aínda era a España do nacionalcatolicismo, como acudir ao xinecólogo a buscar anticonceptivos, nun momento no que facelo era ilegal e motivo de reprobación, máis aínda sen estar casada.

Foi detida en dúas ocasións, en 1973 e 1974, e encarcerada durante tres meses como consecuencia da súa pertenza a CCOO, nun momento no que os sindicatos e os partidos eran ilegais en España. A segunda vez foi despedida da fábrica na que traballaba.

En 1975, San José participou nas I Xornadas Nacionais de Liberación da Muller que tiveron lugar en decembro en Madrid, pouco despois da morte do ditador Franco e aínda na clandestinidade, nun ano no que no ámbito internacional celebrouse a I Conferencia Mundial sobre a Muller en México.[2]

En 1977, coincidindo coa legalización dos sindicatos, Begoña San José foi nomeada secretaria da Muller de CCOO, a primeira na historia da democracia.[3] Neste período configurouse a organización e o programa do sindicato respecto da súa política de mulleres e organizacións feministas. En decembro de 1979 participou nas II Xornadas Feministas Estatais que se celebraron en Granada, e en 1980 na II Conferencia Mundial da Muller en Copenhague, que lle permitiu entrar en contacto co movemento feminista doutros países. Un ano despois, en 1981, participou activamente na organización da conmemoración do cincuenta aniversario da obtención do voto feminino en España. Este ano deixou a Secretaría da Muller de CCOO, tras o que quixo volver ao seu posto de traballo na fábrica, aínda que se lle negou esta posibilidade, o que supuxo a fin da súa afiliación sindical.

 
Begoña San José Serrán nun acto organizado polo Foro de Política Feminista o 22 de febreiro de 2019.

Comezaba así un período de desemprego que foi aproveitado por San José para estudar Dereito, preparar oposicións e consolidar a súa militancia no feminismo. Así mesmo, incorporouse ao Centro Feminista de Estudos e Documentación[4], que foi o impulsor da mostra itinerante sobre o traballo das mulleres a través da historia.[5] Este colectivo permitiulle empaparse de conceptos e teorías feministas, así como participar en accións a favor da legalización do aborto, ou reivindicar a consulta por parte do goberno dos colectivos feministas na elaboración do I Plan de Igualdade, que non fora elaborado. Finalmente, abandonou este grupo pola súa decisión maioritaria de non opoñerse como feministas á entrada de España na OTAN no referendo de 1986. En 1981, tras o seu X Congreso, deixa o PCE, no que formara parte da Comisión de Mulleres, e en 1986 incorpórase a Izquierda Unida. En 1984 aprobou as oposicións de secretaria-interventora municipal, cargo que desempeñou en distintos concellos ata a súa xubilación en 2014.

En 1986, xunto a unha vintena de activistas, fundou o Fórum de Política Feminista, propoñendo un feminismo político, independente dos partidos e do goberno, pero non antiinstitucional, e moito menos antipolítico.[6] En 1989 a primeira monografía desta organización titulada Mujeres, feminismo y poder[7] céntrase no texto homónimo de Celia Amorós, e do mesmo nome queThe Tyranny of Lack of Structures de Jo Freeman.[8] Ambos os referentes que impregnan con forza o activismo de San José. No marco deste interese, San José participou dentro do Fórum de Política Feminista na aplicación da Declaración de Atenas de 1992, -primeiro cume europeo de Mulleres e poder no que se denunciou o déficit democrático e a necesidade de conseguir unha distribución equilibrada de poderes públicos e políticos entre homes e mulleres–,[9]e na Plataforma de Acción da IV Conferencia Mundial sobre a Muller, Beijing 1995.

En 1989 foi nomeada subdirectora de Emprego e Cooperación da entón acabada de crear Dirección Xeral da Muller da Comunidade de Madrid, onde permaneceu ata 1991, ano no que foi elixida concelleira do Concello de Madrid por IU.[10] En 1992, como presidenta da comisión de mulleres da Fundación Dolores Ibárruri, coordinou diferentes proxectos e programas. Nas eleccións municipais de 1995, San José retirouse da candidatura á Asemblea de Madrid,[11] xunto con outras compañeiras, como protesta porque as listas non alcanzaron a cota do 35% de mulleres en postos de partida establecidos nos estatutos de IU.[12][13]

Desde 1999 ata 2003 San José ocupou o cargo de presidenta do Consello da Muller da Comunidade de Madrid,[14] que aglutinaba entón oitenta asociacións de mulleres, e foron eliminadas pola presidenta autonómica do Partido Popular, Esperanza Aguirre, en 2010. [15]

Desde 2008 formou parte e traballou na Plataforma Impacto de Género Ya[16] que cada ano elabora unha análise desde a perspectiva de xénero dos Orzamentos Xerais do Estado, acompañada dun manifesto cos resultados.[17] O informe resultante desta análise preséntase aos partidos políticos nun acto de incidencia política no Congreso dos Deputados.

Entre 2010 e 2015, San José presidiu a Coordinadora de Mulleres de Participación e Igualdade (COMPI).[18][19] Por medio, durante os anos 2013 e 2014, participou na Plataforma polo Dereito ao Aborto.[20] En 2014 e 2015 tamén estivo moi activa dentro da Plataforma CEDAW Sombra España 2014 [21], cuxo informe sobre a aplicación do compromiso adquirido polas Nacións Unidas en 1979 para eliminar todas as formas de discriminación da muller foi asinado por 300 ONG.[22] En 2015, San José tamén se implicou e participou activamente na organización da Marcha Estatal Contra a Violencia Machista (7N), así como cando posteriormente, en xaneiro de 2016, se constituíu a Plataforma 7N para dar seguimento ás reivindicacións da Marcha, participando activamente nela desde entón.[23] Dentro desta participación atópase a súa comparecencia o 23 de marzo de 2017 ante a Subcomisión para un Pacto de Estado sobre a Violencia de Xénero no Congreso dos Deputados como representante da Plataforma 7N.[24]

Algúns recoñecementos editar

A obra Teoría feminista: da ilustración á globalización está dedicada a Begoña San José polas filósofas Celia Amorós e Ana de Miguel, destacando o seu traballo por saber sempre tender ponte entre a teoría feminista e a militancia política.[25]

En novembro de 2022, foi galardoada co Recoñecemento ao Activismo Cidadán dentro da XIX entrega dos recoñecementos concedidos polo Ministerio de Igualdade á loita feminista e contra o machismo.[26]

Publicacións editar

Artigos e capítulos de libros editar

  • "Contra la pobreza, contra la feminización de la pobreza" en Contrarios, Revista de Crítica y Debate, 1. 1989.
  • "Democracia e igualdad de derechos laborales de la mujer: Por un consenso social sobre la necesidad de una política contra la discriminación de las mujeres en el empleo", en Edita Instituto de la Mujer. Madrid, 214. 1989
  • "Acción positiva hacia las mujeres en los planes de empleo y de igualdad de la Comunidad de Madrid, 1989-1991". Economía y Sociología Del Trabajo, (13), 165-175.1991
  • "Los ayuntamientos y la igualdad de oportunidades". C­ernos de Relaciones Laborales, 6, 57.1995
  • "De la globalización del derecho a la igualdad al trabajo local y cotidiano". Jornadas Políticas Locales para la Igualdad entre Mujeres y Hombres, 24-50. 2003
  • "De la impotencia al empoderamiento. In Almudena Hernando". (Ed.), ¿Desean las mujeres el poder? Minerva. 2003
  • "De la impotencia de Antígona al empoderamiento de las mujeres en el siglo XXI". Mujeres: El análisis (1.ª ed. p. 49-66) Universitat Jaume I. 2004
  • "Asociaciones de mujeres y democracia participativa en España hoy". Mujeres: ciudadanas. La identidad de dénero en la construcción de la nueva ciudadanía, Córdoba: INET. 2006
  • "La aplicación de la ley de dependencia, un análisis de género. Las políticas públicas desde la perspectiva de género. 2009
  • "Feminismo y sindicalismo durante la transición democrática española (1976-1982)". En Fundación Pablo Iglesias (Ed.) El movimiento feminista en España en los años 70 (p. 335-368) Cátedra. 2009
  • "Incidencia política y social del feminismo: Organizaciones, indicadores y comunicación". Mujeres, sexos, poder, economía y ciudadanía. (pp. 87-98). Madrid: Fórum de Política Feminista. 2010
  • "No solo queremos cuidar ni queremos hacerlo solas". Apuntes Ciudadanos, 4, 157-174. 2011[27]
  • "Por un feminismo activo frente al recorte de los servicios públicos y de la democracia". En Fórum de Política Feminista (Ed.), Las asociaciones de mujeres ante el empleo, la violencia y la participación. (pp. 49-56). Madrid. 2012
  • "Feminismo y neoliberalismo". Diagonal. 30 de abril de 2014.
  • "De Gallardón a Gallardón, treinta años de batalla sobre el cuerpo de las mujeres". Trasversales, 31bis. Marzo de 2014
  • "Igualdad versus austeridad: Resistencia, protestas y propuestas del movimiento feminista". Investigaciones Feministas: Papeles de estudios de mujeres, feministas y de género, (5), 185-206. 2014
  • Beijing+20, los objetivos de desarrollo sostenible y la sociedad civil. Bilbao. 2015
  • "Las feministas y los presupuestos del estado para 2016". Revista Trabajadora., 55. Novembro 2015

Publicacións colectivas editar

  • Nombres de mujeres en las calles de Madrid, Ayuntamiento de Madrid. ed. Grupo Municipal IU.1994
  • VV. AA. Feminismo y estado del bienestar, Fórum de Política Feminista ed. Madrid. 1994
  • Más mujeres en los poderes locales. Madrid: Fundación Dolores Ibárruri ed. 1998
  • Españolas en la transición: de excluidas a protagonistas, 1973-1982. Asociación "Mujeres en la Transición Democrática". Biblioteca Nueva ed. 1999
  • I Encuentro De Consejos de la Mujer, Consejo de la Mujer de Madrid y Burgos ed. 2000
  • VV. AA. Construyendo la igualdad en el espacio público. Diputación Foral de Vizcaya.2002
  • VV. AA. Participación de las asociaciones de mujeres en las políticas de igualdad hoy, Fórum de Política Feminista ed., Madrid. 2006
  • VV. AA. Jornadas Internacionales. Feminismo, una misma lucha, diversas estrategias, Plataforma 8 de marzo de Sevilla ed. 2007
  • San José Serrán, B., & Infante, N. Situación y perspectiva de los consejos de la mujer en España. In Fórum de Política Feminista (Ed.), Hacia la creación del consejo estatal de las mujeres. (pp. 43-69). Madrid. 2007
  • VV.AA. Organizaciones feministas ante el cambio generacional y político 2011-2016. Fórum de Política Feminista. 2017

Notas editar

  1. ↑ Fundación Isonomía - Universitat Jaume I. "San José Serran, Begoña". Consultado o 14 de marzo de 2017. 
  2. ↑ "Especial Memoria Democrática. Entrevista a Begoña San José | Madrid Sindical" (en castelán). 2022-05-23. Consultado o 2022-11-22. 
  3. ↑ CV de Begoña San José "Copia archivada". Arquivado dende o orixinal o 6 de marzo de 2016. Consultado o 26 de febreiro de 2016. 
  4. ↑ Scanlon, Geraldine (21 de marzo de 1986). La polémica feminista en la España contemporánea, 1868-1974 (en castelán). Ediciones AKAL. ISBN 9788476000267. Consultado o 10 de febreiro de 2016. 
  5. ↑ Centro Feminista de Estudios y Documentación. (1981). "Exposición del 50 aniversario del voto femenino en España.". Consultado o 10 de febreiro de 2016. 
  6. ↑ "Forum de Política Feminista". Arquivado dende o orixinal o 18 de noviembre de 2015. Consultado o 1 de febreiro de 2016. 
  7. ↑ "Mujeres, feminismo y poder". Consultado o 8 de marzo de 2016. 
  8. ↑ Freeman, Jo. "La tiranía de la falta de estructuras" (PDF). 
  9. ↑ "Paridad - Mujeres en Red". Consultado o 8 de marzo de 2016. 
  10. ↑ País, Ediciones El (24 de junio de 1992). "La modificación del salario social deja sin ayuda a 94 familias" (en castelán). Consultado o 7 de febreiro de 2016. 
  11. ↑ País, Ediciones El (28 de enero de 1995). "Una edil de IU se excluye de la lista porque incluye pocas mujeres" (en castelán). Consultado o 26 de febreiro de 2016. 
  12. ↑ País, Ediciones El (31 de enero de 1995). "La dirección federal de IU pide más mujeres en la lista de Madrid" (en castelán). Consultado o 7 de febreiro de 2016. 
  13. ↑ Izquierda Unida. "CV Begoña San José Serrán como integrante del Consejo Cívico por un contrato social dentro de la candidatura de IU a la Comunidad de Madrid 2015." (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 07 de marzo de 2016. Consultado o 3 de febreiro de 2016. 
  14. ↑ País, Ediciones El (31 de enero de 2000). ""La discriminación laboral de mujeres ha aumentado en la región"" (en castelán). Consultado o 7 de febreiro de 2016. 
  15. ↑ "Organizaciones feministas ante el cambio generacional y político 2011-2016." (en castelán). Consultado o 31 de julio de 2017. 
  16. ↑ "Plataforma Impacto de Género Ya". Consultado o 1 de febreiro de 2016. 
  17. ↑ "Los Presupuestos de 2016 ignoran el impacto de género de los recortes". Consultado o 2 de marzo de 2016. 
  18. ↑ COMPI. "Acto de la COMPI donde se presenta a Begoña San José como Presidenta.". Consultado o 20 de diciembre de 2015. 
  19. ↑ "Coordinadora de Mujeres para la Participación y la Igualdad". Consultado o 1 de febreiro de 2016. 
  20. ↑ Carmen Galdón Corbella (2012). "Feminismo y 15M. Una aproximación al carácter feminista del 15M (Contiene resultados de entrevista en profundidad realizada a Begoña San José)". Consultado o 25 de febreiro de 2016. 
  21. ↑ San José Serrán, Begoña (22 de enero de 2015). "Igualdad versus Austeridad: Resistencia, protestas y propuestas del movimiento feminista". Consultado o 8 de febreiro de 2016. 
  22. ↑ "Informe sombra de la Plataforma CEDAW España". Consultado o 1 de febreiro de 2016. 
  23. ↑ "Plataforma 7N". Consultado o 1 de febreiro de 2016. 
  24. ↑ Subcomision para el Pacto de Estado en materia de violencia de género, Comparecencias (3 de agosto de 2017). "Informe de la Subcomisión para el Pacto de Estado" (PDF). Consultado o 12 de junio de 2018. 
  25. ↑ VVAA (2005). Celia Amorós y Ana de Miguel, ed. Teoría feminista: de la ilustración a la globalización. Minerva Ediciones. 
  26. ↑ "Igualdad apela a romper los". 2022-11-23. Consultado o 2022-11-23. 
  27. ↑ San José Serrán, Begoña. "No solo queremos cuidar ni queremos hacerlo solas.". Arquivado dende o orixinal o 7 de marzo de 2016. 

 

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Begoña_San_José&oldid=6245585»