Danza

A danza é unha arte que consiste en expresarse mediante movementos do corpo ao ritmo da música. É unha das principais artes escénicas da antigüidade, ao lado do teatro e da música.

Presentación dun grupo de danza

Danza contemporánea.

É o movemento estático e en desprazamento que sucede no espazo e o tempo que se realiza cunha parte e todo o corpo do executante, con certo compás ou ritmo como expresión de sentimentos individuais ou de símbolos da cultura e a sociedade. A danza tamén é unha forma de comunicación; úsase a linguaxe non verbal entre os seres humanos onde o bailarín ou bailarina expresa sentimentos e emocións a través de xestos e movementos. Realízase maiormente con música, xa sexa unha canción, peza musical ou tons.

Os primeiros en recoñecer a danza como unha arte foron os gregos que lle dedicaron na súa mitoloxía unha musa. Terpsícore. A súa práctica estaba ligada ao culto do deus Dioniso e, xunto coa poesía e a música, era elemento indispensable da traxedia grega, onde a catarse poñía ao individuo en relación cos deuses; aínda que tamén entre os gregos cumpría a danza unha función de comunicación e cohesión social.

Dentro da danza existe a coreografía, que é a arte de crear danzas. Á persoa que crea coreografías coñéceselle como coreógrafo. A danza pódese bailar cun número variado de bailaríns, que vai desde solitario, en parella ou grupos; pero o número polo xeral dependerá da danza que se vai a executar e tamén do seu obxectivo, e nalgúns casos máis estruturados, da idea do coreógrafo.

Características

Baile tradicional xaponés.

A danza caracterízase polo uso do corpo seguindo movementos previamente estabelecidos (coreografía) ou improvisados (danza libre).

A danza pode existir como manifestación artística ou como forma de divertimento e/ou cerimonia. Como arte, a danza exprésase a través dos signos de movemento, con ou sen acompañamento musical, para un determinado público, que ao longo do tempo se foi desvinculado das particularidades do teatro.

Nas formas máis clásicas de danza os bailaríns adoitan bailar por parellas e en grupos, coordinando os pasos entre eles conxuntamente.

Actualmente, a danza manifestase nas rúas en eventos como "Danza en Tránsito", so a forma de vídeo, no chamado "vídeo-danza", e en calquera outro ambiente en que for contextualizado o propósito artístico.

Historia

Muiñeira.

A orixe da danza pódese remontar á antigüidade, cando se facían pantomimas e bailes, e aínda que non quedan testemuños escritos o estudo dos pobos primitivos contemporáneos fai pensar que os humanos máis primitivos debían acompañar os seus rituais con algún tipo de movemento rítmico que se podería considerar un baile ou danza, que podía pasar de ser de moi elemental a moi rico e sofisticado.

No antigo Exipto as danzas cerimoniais foron instituídas polos faraóns. Estas danzas, que culminaban en cerimonias representando a morte e a reencarnación do deus Osiris, fóronse facendo cada vez máis complexas, ata o punto de que só podían ser executadas por profesionais altamente cualificados.

Ó redor de Dioniso ou Baco, o deus do viño e a embriaguez, grupos de mulleres chamadas ménades ían de noite as montañas, onde baixo os efectos do viño, celebraban as súas orxías con danzas extáticas. Estas danzas incluían, eventualmente, música e distintas figuras da mitoloxía clásica que eran representados por actores e bailaríns adestrados. A finais do século V a.C. estas danzas comezaron a formar parte da escena social e política da antiga Grecia.

Entre os romanos, a aceptación da danza por parte dos poderes públicos foi decaendo. A cristianización do Imperio Romano introduciu unha nova era na que o corpo, a sexualidade e a danza resultaron unidas e foron obxecto de controversia e conflitos.

A partir do século IV e durante toda a Idade Media a actitude da igrexa cristiá respecto á danza foi ambivalente. Por un lado encontramos o rexeitamento da danza como catalizadora da permisividade sexual, a lascivia e o éxtase por líderes da igrexa como Agostiño de Hipona (354-430), cuxa influencia continuou durante toda a Idade Media. Por outro lado, algúns antigos Pais da Igrexa intentaron incorporar aos cultos cristiáns as danzas propias dos celtas, anglosaxóns, galos etc.

Estudos de danza

Bailarinas en clase de ballet

Na década de 1920, os estudos da danza (práctica da danza, teoría crítica, análise musical e da historia) comezaron a ser considerados como disciplinas académicas. Na actualidade estes estudos son unha parte integral das artes en moitas universidades e programas de humanidades. A finais do século XX recoñeceuse o coñecemento práctico como igual ao académico, o que conduciu á aparición de prácticas de investigación. Unha ampla gama de cursos de baile están dispoñibles, incluíndo:

• Práctica profesional: habilidades de interpretación e técnica, docencia
• Práctica de investigación: a coreografía e o desempeño
• Etnocoreoloxía, que abrangue os aspectos relacionados coa danza de: antropoloxía, estudos culturais, estudos de xénero, estudos de área, teoría post-colonial, etnografía etc.
• A danzaterapia ou terapia do baile
• A danza e a tecnoloxía: os novos medios e tecnoloxías de alto rendemento
• Análise do movemento Labán e estudos somáticos

Coreografía e elementos da danza

Muller realizando un baile típico do estado de Veracruz, México.

A coreografía (literalmente "escritura da danza", tamén chamada composición da danza) proceda das palabras gregas "χορεία" (danza circular, corea) e "γραφή" (escritura). É a arte de crear estruturas en que suceden movementos; o vocábulo composición tamén pode referirse á conexión destas estruturas de movementos. A estrutura de movementos resultante tamén pode ser considerada como a coreografía.

Os elementos (movementos) e características específicas dunha danza, empréganse para elaborar unha coreografía, e a partir deles poden inventarse novos movementos para crear novas coreografías. A coreografía tamén se emprega en situacións especiais, como na cinematografía, o teatro, musicais, concertos, performances, eventos e presentacións artísticas.

Psicoloxía da danza

De principio a fin o que foi a historia da danza viuse dentro dos métodos tradicionais para a preparación dun bailarín, mais ao longo deste tempo os profesores percatáronse de que estes métodos non sempre deixan o alumno de danza da forma mellor preparada. Por iso é importante ver os avances que se tiveron na ciencia do deporte e a psicoloxía, para así poder ter unha información máis intelixible para poder aplicar a psicoloxía no ensino da danza e poder outorgar un mellor rendemento aos estudantes desta disciplina, ao igual que dará un mellor panorama para a preparación mental que implica a danza.

Pirámide da actitude escénica

É a que experimentan os bailaríns durante a súa actuación, conducíndoos a unha actitude escénica, o cal é orixinado polos cambios realizados polo bailarín para poder render ao máximo. Na base atópase a motivación, posteriormente a confianza nun mesmo, consecuentemente a intensidade e por último a concentración.

Motivación

A motivación lógrase cando unha persoa atopa por certo medio un xeito de satisfacer algunha necesidade e así crea unha mellor disposición ou aumento pola realización de dicha acción.

Hai algunhas situacións onde se pode observar que o bailarín o ten todo (extensión, técnica, forza), mais non chegan a dar o seu máximo. En cambio atópanse outras situacións de bailaríns aos que lles custa máis traballo, é dicir, carecen do talento pero chegan a obter un nivel máis alto.

Confianza nun mesmo

É o segundo nivel da pirámide de actitude escénica, sendo un dos niveis máis influentes na actuación da danza, ao igual que parte integral do programa psicolóxico de rendemento. Esta confianza dentro da danza identificarase pola sólida fe que obteña o bailarín no momento de aprender e realizar certa técnica ou representar algún papel. Polo tanto, nunca se debe limitar a un bailarín o ensino de habilidades técnicas e artísticas, polo que se lles debe mostrar a confianza en canto á capacidade da execución de devandita técnica.

Intensidade

Refírese ao grao de preparación psicolóxica que terá o bailarín no momento previo da súa actuación. Esta caracterízase polas diversas evolucións que presentarán no estado fisiolóxico, como o son os latexos do corazón, presión sanguínea, produción de adrenalina e mesmo medo. Os bailaríns pódena presenciar dun xeito tanto positivo como negativo.

Concentración

O máximo punto da pirámide de actitude escénica. En certas ocasións é o menos comprendido, non obstante ser o que sintoniza os bailaríns na súa actuación. Este é a capacidade que se ten cara a unha cousa nun longo período de tempo.

Galería de imaxes

• 
  Baile asturiano
• 
  Escena típica da danza asiática oriental
• 
  Ballet clásico

Véxase tamén

Bibliografía

• Cohen, S. J., Dance As a Theatre Art: Source Readings in Dance History from 1581 to the Present. Princeton Book Co. 1992. ISBN 0-87127-173-7.
• Marcelle Michel, Isabelle Ginot, La danse au XXe siècle. París, Larousse, 1995 (ISBN 2-04-019984-5).
• Amelie Soyka, Tanzen und tanzen und nichts als tanzen. Tänzerinnen der Moderne von Josephine Baker bis Mary Wigman. AvivA, Berlín, 2004. ISBN 3-932338-22-7.