Wikipedia

Aurora Sampedro

química galega (1913-1996)

Aurora Sampedro Piñeiro, nada en San Pedro de Benquerencia (Barreiros) o 15 de xaneiro de 1913[1][2] e finada na mesma parroquia 23 de setembro de 1996,[2] foi unha química de orixe galega.

Infotaula de personaAurora Sampedro
Biografía
Nacemento15 de xaneiro de 1913 Editar o valor em Wikidata
San Pedro de Benquerencia, España Editar o valor em Wikidata
Morte23 de setembro de 1996 Editar o valor em Wikidata (83 anos)
San Pedro de Benquerencia, España Editar o valor em Wikidata
Causa da morteAccidente de tráfico Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadeEspaña Editar o valor em Wikidata
EducaciónUniversidade de Oviedo
Universidade Complutense de Madrid Editar o valor em Wikidata
Actividade
Ocupaciónquímica Editar o valor em Wikidata

Traxectoria editar

Formación editar

Flla dun comerciante maragato de Villalibre de Somoza, Francisco Sampedro Fuente (alcumado 'O Mornelo'), e da mariñá Antonia Piñeiro Moreda,[3] foi unha estudante constante. Estudou as primeiras letras en Barreiros, na escola do Canteiro (S. Pedro de Benquerencia) da man da súa mestra, dona Juanita,[4] e fixo o Bacharelato por libre no Instituto Masculino de Lugo.

Trasladouse a Madrid no 1930, residindo na Residencia de Señoritas[5] (institución que emulaba a Residencia de Estudiantes). Alí rematou o bacharelato no Instituto de Bacharelato Cervantes, e fixo Ciencias Químicas na Universidade Complutense entre 1932 e 1936. A guerra civil obrigouna a abandonar os estudos, que rematou con sobresaínte na Universidade de Oviedo no 1941. Doutorouse o 16 de febreiro no 1948 na Complutense coa tese Los oligoelementos en alimentos españoles de origen animal,[2] de seguidas da súa investigación no Instituto Español de Fisioloxía e Bioquímica, “Antonio de Gregorio Rocasolano”, do Consello Superior de Investigacións Científicas e na liña que comezaba de atención ós oligoelementos na alimentación que daría lugar máis adiante á diversidade de suplementos alimenticios en voga dende o último terzo do século XX.

Desenvolvemento profesional editar

 
Nota necrolóxica no primeiro aniversario do seu pasamento.

Adiantada ó seu tempo, abriu camiños na ciencia e no apoderamento da muller.[2] No 1948 opositou a cátedras de Física e Química, e estivo ensinando unha tempada no occidente asturiano (Boal, A Veiga), e Madrid. No 1954, por oposición, estaba incorporada como doutora en ciencias químicas no laboratorio central de RENFE, chegando a subxefa de división. Nesta empresa pasaría o resto da súa vida laboral.[1]

No ano 1961 foi bolseira da Fundación Juan March, facendo investigación na sección de Radioquímica da Universidade Complutense sobre análise espectroquímica.[3][6] Froito dese período de investigación son catro publicacións sobre Análise espectroquímico de aliaxes chumbo-antimonio-estaño, Determinación de impurezas, Determinación de menores constituíntes e Control espectroquímico na fabricación de baterías eléctricas.

En 1977, foi nomeada acadmémica correspondente de Ciencias Experimentais pola Real Academia de Doctores.​[7]

A súa morte tivo lugar nun accidente de coche en 1996 ó retorno da praia en Benquerencia.[3]

Legado editar

A finais de 2023 publicouse o libro Universo Aurora Sampedro Piñeiro, de Manuel Rivero Pérez,[4] que dá pulo a unha historia persoal ata entón descoñecida. Igualmente, o citado profesor promoveu o seu nomeamento como filla adoptiva de Luyego, filla predilecta do concello de Barreiros a título póstumo[8] (a comezos de 2024, anunciouse que lle sería outorgado ese recoñecemento)[9] e que se lle dedicase o Día da Ciencia 2024 en Galicia[10] aínda que isto último non se conseguiu.

Publicacións editar

  • "Oligoelementos en alimentos españoles de origen animal". Revista Española de Fisiología (en castelán) (Sección de bioquímica do Instituto Español de Fisioloxía e Bioquímica e Instituto de Gregorio Rocasolano) IV (3). outubro 1948. [1]
  • "Valoración espectroquímica de aleaciones de antifricción". Revista de Ciencia aplicada (en castelán) (Patronato de Investigación Científica y Técnica “Juan de la Cierva” CSIC) (56). maio-xuño 1957. 
  • "Análisis espectroquímico del antimonio para concentraciones 0,3-15% en las aleaciones binarias de plomo". Anales de la Real Sociedad Española de Física y Química. Serie B-Química (en castelán) (Madrid: Instituto Nacional de Técnica Aeronáutica, “Esteban Terradas”, e Instituto de Química Física, “A. de G. Rocasolano”). Tomo LVI (3): 289. marzo de 1960. ISSN 2792-520X. 
  • "Influencia del historial mecánico y térmico de las aleaciones plomo-antimonio en la emisión espectral". Anales de la Real Sociedad Española de Física y Química. Serie B-Química (Madrid: Instituto Nacional de técnica Aeronáutica “Esteban Terradas” e Instituto Química Física del CSIC). Tomo LVII (1). xaneiro de 1961. ISSN 2792-520X. 
  • "Análisis espectroquímico de aleaciones plomo-antimonio-estaño. Determinación de menores constituyentes Laboratorio Central de RENFE". Anales de la Real Sociedad Española de Física y Química. Serie B-Química (en castelán) (Madrid: Instituto Nacional de Técnica Aeronáutica. Instituto “Rocasolano”). Tomo LIX (B) (6): 415. xuño de 1963. ISSN 2792-520X. 
  • "Control espectroquímico en la fabricación de baterías eléctricas". Revista de Ciencia aplicada (en castelán) (Patronato de Investigación Científica y Técnica “Juan de la Cierva” CSIC) (99). xullo-agosto 1964. 
  • Análisis espectroquímico del plomo en los aceros de fácil mecanización. Colloquium Spectroscopicum Internationale. Madrid 26-30 de maio 1969.
  • "Determinación espectroquímica del titanio en los aceros inoxidables. (Madrid),". Revista de Metalurgia (en castelán) (Madrid: CSIC) 11 (1): 13–18. 1975. 
  • "Determinación espectroquímica del hierro en aleaciones Cu-Ni resistentes a la corrosión". Revista de Metalurgia (Madrid: CSIC) 13 (4): 226–231. 1977. 

Asistencia a Congresos editar

Entre outros, en funcións no CSIC, acudiu a:[11]

  • XV Congreso Internacional de Química Pura e Aplicada (Lisboa, 1956)
  • VII Colloquium Spectroscopicum Internationale (Liexa, 1958)
  • VII Bienal da Real Sociedad Española de Química (Santiago de Compostela, 1957)
  • XVII Inter. Congress for Reine U. Angewandte Cheime (Múnic, 1959)
  • IX Bienal da Sociedad Española de Física y Química (Granada, 1959)
  • XVIII Congrés du Groupement pour l'Avancement des Methodes d'Analyse Spectrographique des Produits Metallurgiques (París, 1955)
  • XXIII Congrés du Groupement pour l'Avancement des Methodes d'Analyse Spectrographique des Produits Metallurgiques (París, 1965)
  • IV Reunión Nacional de Espectroscopía (Granada, 1974)
  • Reunión Nacional de Espectroscopía (Palma, 1976)

Nomeamentos e distincións editar

No 1977 foi nomeada Correspondente de Ciencias Experimentais pola Real Académica de Doctores.[12]

Foi nomeada alumna destacada polo IES Cervantes de Madrid (sucesor do I.B. Cervantes).

Notas editar

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Rivero Pérez, Manuel (5 de setembro de 2023). "Aurora Sampedro Piñeiro: sus raíces maragatas, formación académica y legado científico". El Faro astorgano.com. p. 8. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 "Aurora Sampedro Piñeiro. Galegos". galegos.galiciadigital.com (en castelán). Consultado o 2023-09-08. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Fernández, Martín (2023-08-20). "Aurora Sampedro, de Barreiros, la única mariñana en la Residencia de Señoritas de Madrid". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 2023-09-07. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Rivero Pérez, Manuel (2023). Universo Aurora Sampedro Piñeiro. Eoditorial. ISBN 9788412556186. 
  5. ↑ Fernández, Martín (27 de agosto de 2023). "Memoria de mariñáns: Diez mujeres de Lugo en la Residencia de Señoritas de Madrid". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 7 de setembro de 2023. 
  6. ↑ "Aurora Sampedro Piñeiro. Las becas de la March. Fundación Juan March". www.march.es. Consultado o 2023-09-06. 
  7. ↑ "Aurora Sampedro Piñeiro". rade.es (en castelán). Consultado o 13 de abril de 2024. 
  8. ↑ Redacción (19 d setembro de 2023). "Aurora Sampedro y Andrea López Chao, pioneras". lavozdegalicia.es (en castelán). Consultado o 29 de xaneiro de 2024. 
  9. ↑ agremon, Publicado por. "Da presentación de 'Universo Aurora Sampedro Piñeiro'". Consultado o 2024-01-27. 
  10. ↑ "Aurora Sampedro Piñeiro, científica de Barreiros adelantada a su tiempo a quien postulan para dedicarle el Día da Ciencia de Galicia". La Voz de Galicia (en castelán). 2023-09-19. Consultado o 2023-09-19. 
  11. ↑ Isma. "Plataforma temática sobre Galicia en Internet". www.galiciadigital.com (en castelán). Consultado o 2024-03-18. 
  12. ↑ "Aurora Sampedro Piñeiro - Real Academia de Doctores de España". www.rade.es. Consultado o 2023-09-06. 

Véxase tamén editar

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aurora_Sampedro&oldid=6707328»