Wikipedia

Apio Claudio Cego

Apio Claudio Cego ou Ceco, en latín Appius Claudius Caecus, nado o 312 a.C. e finado o 279 a.C., foi un estadista e escritor da República Romana. O primeiro personaxe público romano cuxa vida se pode rastrexar con certa certeza histórica, Caecus foi o responsábel da construción da primeira estrada de Roma (a Vía Apia) e do primeiro acueduto (o Aqua Appia), así como de instigar polémicas reformas de mente popular. Tamén se lle atribúe a autoría dun tratado xurídico, unha colección de ensaios morais e varios poemas, o que o converte nunha das primeiras figuras literarias de Roma.[1][2]

Infotaula de personaApio Claudio Cego

Editar o valor em Wikidata
Nome orixinal(la) Appius Claudius Caecus Editar o valor em Wikidata
Biografía
NacementoAntes de 341 a. C. Editar o valor em Wikidata
Roma Antiga Editar o valor em Wikidata
Morteséculo III a. C. Editar o valor em Wikidata
valor descoñecido Editar o valor em Wikidata
Senador romano
valor descoñecido – valor descoñecido
Cónsul romano
307 a. C. – 307 a. C.
Cónsul romano
296 a. C. – 296 a. C.
Edil (pt) Traducir
Ditador romano (pt) Traducir
Ditador romano (pt) Traducir
Censor romano
Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadeRoma Antiga Editar o valor em Wikidata
Actividade
Ocupaciónescritor , político da Roma antiga , poeta , militar da Roma antiga Editar o valor em Wikidata
Período de tempoEarly Roman Republic (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
LinguaLingua latina Editar o valor em Wikidata
Familia
Cónxuxevalor descoñecido Editar o valor em Wikidata
FillosÁpio Cláudio Russo (pt) Traducir, Claudia (en) Traducir, Caio Cláudio Cento (pt) Traducir, Públio Cláudio Pulcro (pt) Traducir, Tiberius Claudius Nero (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
PaisGaius Claudius Crassus Inrelligensis (en) Traducir Editar o valor em Wikidata  e valor descoñecido Editar o valor em Wikidata
IrmánsApio Claudio Caudex Editar o valor em Wikidata
Inscrición conmemorativa: "Appius Claudius Cecus, fillo de Gaius".
A primeira vía romana, a Vía Appia
O primeiro acueduto, o Aqua Appia

Patricio de ilustre estirpe, Apio Claudio Cego chegou a destacar por primeira vez coa súa elección para o cargo de censor no 312 a. C., que ocupou durante cinco anos. Durante o seu tempo no cargo, ademais dos seus proxectos de construción, introduciu varias reformas constitucionais controvertidas e mal entendidas: aumentou o poder de voto dos pobres e sen terra nas asembleas lexislativas e admitiu cidadáns de clase baixa no Senado romano, aínda que estas medidas foron parcialmente desfeitas pola nobreza resentida. Ademais, foi o primeiro censor en elaborar unha lista formal de senadores. Estas reformas aumentaron masivamente o prestixio da censura, que antes só fora unha maxistratura menor. Como cónsul (296 a. C.) e despois pretor (295 a.C.), dirixiu campañas militares contra os etruscos e os samnitas. Máis tarde na vida, quedou cego (en latín: caecus, de onde o agnome) dende a vellez, pronunciou un discurso ante o Senado opoñéndose con éxito á paz co rei epirota Pirro.

As súas reformas provocaron certa indignación, xa que rompeu unha serie de tradicións establecidas. Apio envolto en varias disputas políticas amargas, especialmente cos Fabii (unha poderosa familia romana). Fabius Pictor, que foi o primeiro historiador romano e membro da familia Fabiano, puido ser a fonte dunha cantidade significativa de difamacións contra Apio Cego, acusándoo de ser un demagogo corrupto e inmoral e un xeneral inepto. Debido á gran diverxencia nas fontes, os estudosos modernos tiveron interpretacións moi diferentes dos feitos de Apio Cego: foi descrito como un revolucionario, un reaccionario, un aspirante a tirano ou un gran reformador, comparábel a figuras atenienses como Clístenes e Pericles.[3]

Traxectoria editar

Antecedentes familiares editar

Caecus (Cego), que orixinalmente se chamaba Apio Claudio Craso,[4] naceu no clan patricio dos Claudii, unha das familias romanas máis importantes da época, cuxos membros ocuparan cargos executivos do Estado desde o inicio da República. A familia foi amplamente descrita nas fontes romanas como aristócratas altivos con puntos de vista conservadores,[5] aínda que este estereotipo probabelmente só se crease moito despois da morte de Apio Cego.[6] O pai de Cego chamábase Gaius Claudius Inregillensis, coñecido por ser nomeado ditador no 337 a.C.[7][8][9]

Non se coñece a súa nai, pero tiña un irmán moito máis novo, Apio Claudio Caudex, que chegou a ser cónsul no 264 a.C., catro anos despois do fillo máis vello de Cego. Dado que os fillos de Cego convertéronse en cónsules durante un período de 28 anos e moito despois da súa propia época, probabelmente casou polo menos dúas veces, aínda que non se coñece ningunha das súas esposas.[10]

Carreira inicial editar

A única información que se coñece sobre a carreira inicial de Apio Cego antes da súa censura é do seu eloxio, exposto anteriormente no Foro Romano. Este resumo da súa traxectoria enumera todas as responsabilidades que ocupou, incluíndo algúns cargos subalternos, mentres que as fontes literarias só rexistran maxistraturas superiores (censor, cónsul e pretor); porén, non proporciona data ningunha e os cargos non están ordenados cronoloxicamente.[11] O eloxio di que foi tribuno militar tres veces, cuestor unha vez e edil curul dúas veces. Estas maxistraturas inferiores foron estándar e atopáronse na carreira de todos os políticos romanos, pero o número de veces que ocupou estes cargos é moito máis infrecuente. Endre Ferenczy pensou que Apio Cego os mantiña a todos antes da súa censura por mor do declive da súa familia, o que obrigou a repetilos para construír a súa popularidade (especialmente como edil, porque este maxistrado organizaba xogos), explicando así a súa primeira censura.[11] Non obstante, a súa tese foi criticada, en particular por Stephen Oakley, quen sinala que non hai probas suficientes para saber se as repeticións como tribuno militar e o edilismo foron realmente excepcionais para este período, durante o cal a maioría das carreiras son descoñecidas.[12]

Non obstante, é certo que Apio Cego foi tribuno militar antes da súa censura, porque era un requisito para ser elixido cónsul, no que chegou a ser inmediatamente despois da súa censura. Como tribuno militar, serviu certamente durante a Segunda guerra samnita (326–304 a. C.), o principal conflito na Península Itálica da época.[12]

Censura (312–308 a.C.) editar

Apio Claudio Cego foi un censor romano desde o 312 a.C. até o 308 a. C. sen ter sido antes cónsul, o que tiña sido un requisito para o cargo[13]. Durante o seu tempo como censor buscou apoio das clases baixas, permitindo que os fillos de libertos servisen no Senado e estendendo os privilexios de voto aos homes das tribos rurais que non posuían terras. Durante a segunda guerra samnita, defendeu a fundación de colonias romanas ( colonia ) en todo o Lacio e Campania para servir de fortificación contra os samnitas e os etruscos.

Apio é máis coñecido por dúas empresas de construción como censor: a Vía Apia (en latín: Via Appia), a primeira gran vía romana, que discorre entre Roma e Beneventum polo sur; e o primeiro acueduto de Roma, o Aqua Appia.[14]

Contribucións legais editar

A principal contribución xurídica de Appius veu da súa iniciación á publicación de legis actiones ("métodos de práctica xurídica"). Esta publicación serviu de guía para o procedemento xurídico romano. A publicación tamén incluía unha lista dos días en que se ía celebrar o xulgado.

 
Apio Claudio Cego é conducido á Curia Hostilia polos seus fillos. Pintura do século XIX de Cesare Maccari.

Carreira posterior (307–280 a.C.) editar

Durante este período serviu como cónsul dúas veces; no 307 a.C. e no 296 a.C., tamén foi nomeado ditador no 285 a.C. Apio pronunciou un famoso discurso neste período contra Cineas, un enviado de Pirro de Epiro, declarando que Roma nunca se rendería.[15] Este foi o discurso político máis antigo coñecido en latín, e é a fonte do dito "cada home é o arquitecto da súa propia fortuna" (latín: quisque faber suae fortunae). En 279 a.C., Apio quedou cego debido a unha maldición, segundo Tito Livio.

Produción literaria editar

Apio escribiu varios libros ao longo da súa vida. Un deles chamado Sententiae estaba baseado nun verso do modelo grego. Foi "o primeiro libro romano de carácter literario".[16] Apio tamén escribiu un tratado, De Usurpationibus ("Referente ás usurpacións"), que se perdeu, e descoñécese o contido. Ademais, foi un dos primeiros autores romanos de prosa e verso cuxo nome aínda se coñece hoxe en día. Tamén se preocupou pola literatura e a retórica, e instituíu reformas na ortografía latina que, supostamente, acabaron co uso da letra Z.[17]

Descendentes editar

Os seus catro fillos foron Apio Claudio Ruso (cónsul no 268 a. C., Publio Claudio Pulcro (cónsul no 249 a. C.), Caio Claudio Cento (cónsul no 240 a. C.) e Tiberio Claudio Nerón (avó do cónsul do 202 a. C.).

Apio Claudio Cego aparece no Pro Caelio de Cicerón como un antepasado severo e desaprobador de Clodia. Cicerón asume a voz de Apio nunha mordaz prosopopea, onde el se indigna con Clodia por asociarse con Celio, un membro da clase ecuestre media en lugar da clase patricia alta. Os logros de Apio, como as construcións da Vía e o Acueduto, menciónanse como contaminados polas accións de Clodia.

Notas editar

  1. ↑ Edward Bispham, Review of Appius Claudius Caecus by M. Humm, The Journal of Roman Studies, vol. 98 (2008), p. 188
  2. ↑ Oxford Classical Dictionary, "Appius Claudius Caecus"
  3. ↑ Oakley, Commentary, Book 9, p. 366.
  4. ↑ Münzer, RE.
  5. ↑ Vasaly, "Personality and Power".
  6. ↑ Wiseman, Clio's Cosmetics.
  7. ↑ Livy, viii. 15.
  8. ↑ Broughton, vol. I, p. 139.
  9. ↑ Oakley, Commentary, Book 9, p. 357.
  10. ↑ Oakley, Commentary, Book 9, p. 357 (note 2).
  11. ↑ 11,0 11,1 Ferenczy, "La carrière d'Appius jusqu'à la censure", p. 381.
  12. ↑ 12,0 12,1 Oakley, Commentary, Book 9.
  13. ↑ Livy, ix.29.
  14. ↑ "The Romans: From Village to Empire: A History of Rome from Earliest Times to the End of the Western Empire" by M. Boatwright, et al. 2nd edition. 2011.
  15. ↑ James Grout: Appius Claudius Caecus and the Letter Z, part of the Encyclopædia Romana
  16. ↑ Boak, Arthur E. R. & Sinnigen, William G. History of Rome to A.D. 565. 5th Edition. The Macmillan Company, 1965. Print. pg. 95
  17. ↑ "Appius-Claudius-Caecus". www.britannica.com. 

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

Fontes antigas editar

Fontes modernas editar

  • John Briscoe, Valerius Maximus, Facta et dicta memorabilia, Book 8 Text, Introduction, and Commentary, Berlin/Boston, De Gruyter, 2019.
  • T. Robert S. Broughton, The Magistrates of the Roman Republic, American Philological Association, 1951–1952.
  • "La carrière d'Appius Claudius Caecus jusqu'à la censure" (PDF) 13. 1965: 379–404. ISSN 0044-5975. 
  • German Hafner, "Römische und italische Porträts des 4. Jahrhunderts v. Chr.", Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts, Römische Abteilung, n°77, 1970, p. 59–66.
  • Appius Claudius Caecus: La République accomplie. 2005. ISBN 2-7283-0682-6. 
  • Friedrich Münzer, Roman Aristocratic Parties and Families, translated by Thérèse Ridley, Johns Hopkins University Press, 1999 (originally published in 1920).
  • Lily Ross Taylor e T. Robert S. Broughton, "The Order of the Two Consuls' Names in the Yearly Lists", Memoirs of the American Academy in Rome, 19 (1949), pp. 3–14.
  • "Personality and Power: Livy's Depiction of the Appii Claudii in the First Pendant" 117. 1987: 203–226. JSTOR 283967. 
  • The Editors of Encyclopædia Britannica, "Appius Claudius Caecus", Encyclopædia Britannica, 1998
  • Humm, M. (n.d.). Les sources littéraires sur Appius Claudius Caecus. Appius Claudius Caecus, 35–97. doi:10.4000/books.efr.1609
  • Overview Appius Claudius Caecus (fl. 312 - 279), Oxford Reference
  • Ratcliffe, S. (n.d.). Oxford Essential Quotations, 2012-01-01.
  • Loud, G. A. (2010). The crusade of Frederick Barbarossa: The history of the expedition of the emperor Frederick and related texts. Farnham: Ashgate.

Outros artigos editar

Predecesor:
Publio Decio Mus e
Quinto Fabio Máximo Ruliano 		 
Cónsul da República Romana
con Lucio Volumnio Flama
307 a. C. 		Sucesor:
Quinto Marcio Trémulo e
Publio Cornelio Arvina
Predecesor:
Quinto Fabio Máximo Ruliano e
Publio Decio Mus 		 
Cónsul da República Romana
con Lucio Volumnio Flama
296 a. C. 		Sucesor:
Quinto Fabio Máximo Ruliano e
Publio Decio Mus
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Apio_Claudio_Cego&oldid=6510628»