Guerras samnitas
Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. |
As Guerras Samnitas foron unha serie de conflitos armados da Antigüidade que enfrontaron principalmente ao pobo itálico dos samnitas, que dominaban os Apeninos ao sur do Lacio, contra a incipiente República Romana polo control da Italia central. No intervalo entre o 343 e o 290 a. C. producíronse tres guerras entre ambos contendentes, que propiciaron o completo sometemento dos samnitas ao poderío romano.
| Guerras Samnitas | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Parte de a unificación romana de Italia | |||||||||
 Mapa de Italia e Sicilia cara ao ano 400 a. C. | |||||||||
| |||||||||
| Belixerantes | |||||||||
| República romana | Samnitas e aliados | ||||||||
Primeira Guerra Samnita
editarDurante anos, os pobos montañeses dos Apeninos loitaron por expandirse cara ás terras baixas de Campania e a costa tirrena, pero tanto etruscos como latinos impediran estes movementos. Os samnitas eran unha destas rudas tribos apeninas que se expandira cara á costa campana, onde tomaran contacto coa máis avanzada civilización grega, e que supoñía a súa saída natural ao mar para dominar así os mercados tirrenos. Pola súa parte, os brutios e os lucanos afostigaban ás colonias gregas da Magna Grecia, das que Tarento era a principal delas.
A Primeira Guerra Samnita tivo lugar entre o 343 e o 341 a. C.; tras o sometemento dos auruncos por Roma, esta fixou como seguinte obxectivo a Campania, consolidando a fronteira oriental que, mediante o río Liris, poñía en contacto a República co Samnio. Pola súa parte, os samnitas comezaron a acosar os sidicinos da cidade de Calès, quen buscaron a axuda de Capua. Non obstante, Capua foi derrotada polos samnitas, e apelou entón a Roma mediante a fórmula da deditio: unha fórmula legal que supoñía a entrega da cidade en lugar dun simple pacto, e polo tanto un lazo legal máis forte que o recente foedus entre romanos e samnitas. Desta forma, Roma tivo a escusa idónea para atacar os seus antigos aliados, debido ao crecente interese que supoñían para a República expandir as súas redes comerciais fóra do Lacio e acaparar os centros comerciais para así paliar a súa excesiva dependencia da agricultura.
A deditio de Capua supuxo así o casus belli que levou aos samnitas e romanos á guerra. Os romanos, dirixidos por Marco Valerio Corvo, obtiveron algunhas vitorias en Campania e o propio Samnio; non obstante, a guerra foi impopular nalgúns sectores da sociedade romana. Incluso algunhas guarnicións romanas en Campania rebeláronse, motíns que foron reprimidos por Valerio Corvo con comprensión cara aos seus soldados.
A guerra finalizou só dous anos despois de iniciarse, cunha paz de compromiso na cal os samnitas recoñeceron a adhesión de Capua a Roma e os intereses romanos en Campania, e os romanos entregaron os territorios sidicinos ao ámbito samnita. Inmediatamente, os aliados latinos de Roma rebeláronse contra esta, posto que obrigara aos membros da Liga Latina a loitar contra os samnitas sen consultalos, e sentíronse oprimidos polo control que Roma exercía sobre eles, razón pola que estalou a Segunda Guerra Latina.
Segunda Guerra Samnita
editarA Segunda Guerra Samnita tivo lugar entre o 327 e o 304 a. C., tras a Segunda Guerra Latina, na cal os samnitas apoiaron a Roma. Os samnitas interpretaron como casus belli tanto o apoio que Roma brindou á cidade de Nápoles, ameazada polos samnitas, como a fortificación de Fregelas (328 a. C.), situada na marxe oposta do río Liris que até ese momento supuxera a fronteira entre ambos pobos.
Distínguense dúas fases no enfrontamento: unha primeira fase (327-321 a. C.) na cal os romanos trataron de cercar o territorio samnita. Mais en 321 a. C., os samnitas cercaron o exército romano nas Forcas Caudinas, permitindo a súa retirada en condicións humillantes, e supoñendo a fin da contenda até ese momento. En 316 a. C. Roma reiniciou as hostilidades, pero foi de novo derrotada na batalla de Lautulae (315 a. C.). A súa seguinte estratexia foi a construción da Vía Apia que a comunicaba con Capua, fundando colonias ao longo do seu percorrido para encerrar aos samnitas dentro do seu territorio.
En 310 a. C., os romanos venceron aos etruscos (aliados samnitas desde o 311 a. C.) na batalla do Lago Vadimón, na ribeira do Tíber. Tras un avance sobre a Puglia, os romanos tomaron Boviano, a capital samnita.
A fin da guerra en 304 a. C. supuxo o sometemento da Campania por Roma, e a renuncia a toda expansión por parte da Liga samnita.
Terceira Guerra Samnita
editarA Terceira Guerra Samnita tivo lugar entre o 298 e o 290 a. C. Os samnitas organizaron unha coalición antirromana cos etruscos, sabinos, lucanos, umbros e celtas do Norte de Italia. Roma obtivo vitorias por separado fronte a todos eles e reocupou Boviano (298 a. C.). As tropas samnitas fuxiron cara ao norte canda etruscos e celtas, e en 295 a. C. a alianza loitou contra os romanos na batalla de Sentino, onde foi derrotada.
Tras asinar a paz cos etruscos, Roma fundou a colonia Venusia en Puglia para frear aos samnitas, quen finalmente se renderon en 290 a. C. Desde ese momento, os samnitas víronse obrigados a ceder a Roma tropas auxiliares en caso de contenda, sendo así paulatinamente asimilados pola cultura romana.
Véxase tamén
editarBibliografía
editar- Lukas Grossmann (2009). Düsseldorf: Wellem Verlag, ed. Roms Samnitenkriege. Historische und historiographische Untersuchungen zu den Jahren 327 bis 290 v. Chr. ISBN 978-3-941820-00-5.
- José Manuel Roldán (1987). Madrid: Ediciones Cátedra, S.A, ed. Historia de Roma. Tomo I: La República Romana. pp. 103–112. ISBN 84-376-0307-2.