Akhila II,[1] nado no 695 e finado no 716, foi un rei dos visigodos entre 710 e 713.[2][3] Trala toma violenta do poder por parte de Rodrigo, produciuse a secesión da parte nororiental do reino, onde reinou Akhila II. Aínda que apenas existen testemuños da súa existencia, atopáronse moedas acuñadas no seu nome.[4] Foi sucedido por Ardón.

Modelo:BiografíaAkhila II
Biografía
Nacemento695 (Gregoriano) Editar o valor en Wikidata
Morte716 (Gregoriano) Editar o valor en Wikidata (20/21 anos)
Toledo, España Editar o valor en Wikidata
Rei dos visigodos
710 – 713
← RodrigoArdón → Editar o valor en Wikidata
Actividade
Ocupaciónmonarca Editar o valor en Wikidata
Outro
TítuloRei dos visigodos Editar o valor en Wikidata
FillosArdabast Editar o valor en Wikidata
PaiWitiza Editar o valor en Wikidata
Vitiza. Trixésimo cuarto rei dos visigodos en Hispania.

As fontes

editar

A Crónica mozárabe do ano 754 ofrece pouca información sobre os acontecementos ocorridos inmediatamente despois do reinado de Vitiza. Indica que Rodrigo se apoderou do trono e que reinou durante un ano, así como que houbo unha guerra civil antes da invasión dos árabes e engade que foi traizoado por algunhas das súas tropas. Non obstante, non menciona a Akhila II, nin que os partidarios de Vitiza realizasen a traizón, nin que en ningún caso se enviase unha petición de axuda para destronar a Rodrigo.[5][6]

A Chronica regnum Visigothorum rexistra os nomes dos reis visigodos e os anos dos seus reinados. Despois da entronización de Ervixio, os manuscritos difiren na continuación dos seguintes reis.[7] A Continuatio codicis C Parisini, que aparece nun manuscrito do século XII, non menciona a Rodrigo e indica que Vitiza foi sucedido por Akhila e despois de tres anos, este, foi sucedido por Ardón. Mais a Continuatio Legionensis, que aparece nun manuscrito do século XI, afirma que Vitiza foi sucedido por Rodrigo, que reinou durante sete anos e seis meses.[8][9] Non obstante, non se sabe cando se compilaron por primeira vez e, xa que asignan diferentes durante os reinados dos sucesores de Ervixio, é posible que houbese erros de transcrición. Así a todo, o que está implícito que Vitiza foi sucedido por dous reis que controlaban diferentes partes do reino. A partir da existencia de moedas cos nomes respectivos, Collins afirma que Rodrigo controlaría Toledo e maila Lusitania mentres que Akhila controlaría a Tarraconense e a Narbonense, sen que se saiba cal era a situación na Bética nin na Gallaecia.[10]

 
Don Rodrigo, segundo algunhas fontes, o derradeiro rei do reino visigodo de Toledo. Segundo outras, un usurpador do trono.

Nin na Crónica mozárabe nin nas crónicas asturianas posteriores -a Crónica Albeldense e a Crónica de Afonso III- hai mención a Akhila II, nin nas crónicas árabes. Dáse a situación de que as crónicas escritas na área de influencia de Akhila II non coñeceron a existencia de Rodrigo até despois de mediados do século XIII, cando se traduciu a obra do bispo Rodrigo Ximénez de Rada.[11] Porén, houbo un derivación metodolóxica errónea ao tentar axustar o nome de Akhila con calquera dos personaxes das Crónicas cuxo nome non se dá, como facelo fillo de Vitiza, cuxo nome non aparece nas crónicas asturianas[12] e incluso acomodalo como fillo ou parente de Vitiza, que estaba asociado ao trono no nordeste da Península Ibérica.[11] Non se coñecen as orixes familiares de Akhila II, polo que asignar a Akhila unha filiación vitizá é un erro consecuente a datos contraditorios e lendarios da historiografía hispanoárabe.[13] As crónicas asturianas, dada a súa concepción de que Rodrigo fora o último rei visigodo e que o reino de Asturias foi identificado como o seu sucesor,[14] eliminaron a Akhila, quen reinou dous anos máis, e engadiron eses anos ao reinado de Rodrigo, para que este reinase tres anos.[15]

Debate sobre a sucesión de Vitiza

editar

Non hai constancia da súa morte nin das circunstancias da sucesión de Vitiza, aínda que se pode deducir que non foi pacífica.[16] Segundo a Chronica Regum Visigothorum, o reinado de Vitiza rematou no 710, mentres que a Crónica mozárabe sitúao no 711. Xeralmente, hai dúas tedencia sobre o reinado de Vitiza: se se considera que era fillo da raíña Cixilo, o reinado remataría ao morrer e contaría cuns vinte e cinco anos,[17][18] mais se se considera que Vitiza non era o fillo de Cixilo, senón dun matrimonio anterior de Éxica, entón tería unha idade relativamente avanzada no momento da súa morte.[19]

Do seguinte rei, Rodrigo, a Crónica mozárabe parece indicar que se apoderou do trono dun xeito violento co apoio dunha parte significativa da aristocracia que conformaba a elite secular e eclesiástica do reino que, daquela, interviña na elección do rei.[20] Segundo esta hipótese, Vitiza foi derrocado e moi probablemente asasinado[18] pois se morrese por causas naturais e Rodrigo tivese sido elixido, non se tería producido ningunha situación de conflito.[21] Outra hipótese suxire que tamén puido suceder que Vitiza morrese por causas naturais e que Rodrigo se levantase para evitar que os familiares de Vitiza nomeasen para o trono a un dos seus membros.[9]

Igualmente, tense apuntado que puido haber un interregno de varias semanas ou meses no que puido haber unha guerra civil entre Rodrigo e outros aspirantes ao trono. Este golpe de estado non produciu un consenso entre a aristocracia, e a chegada de Rodrigo ao trono houbo provocar conflitos internos que se produciron no momento en que os musulmáns comezaran a atacar poboacións do sur da Península Ibérica. A elite nobre estaría dividida e, como sucedeu coa sucesión de Chindasvinto no 653 e Recesvinto no 672,[22] houbo unha rebelión rexional de territorios que non recoñecían a autoridade de Rodrigo,[9] polo que é posible que este tivese que facer fronte á división do reino polos apoios a Akhila II no nordeste,[22] que é de onde proceden as moedas cuñadas en nome de Akhila II, en concreto da Narbonense e da Taraconense (nas cecas de Narbona, Lleida, Xirona, Tarragona e Zaragoza)[4] sen que se produza unha superposición xeográfica coas moedas cuñadas a nome de Rodrigo.[10][23]

Reinado

editar

Cando morre Vitiza no 710, unha parte da nobreza xunto coa súa viúva, promoven para o trono a Akhila, que era parente ou quizais fillo de Vitiza,[24] mentres outra facción apoia ao conde da Bética, Rodrigo. Tran enfrontarse, Rodrigo venceu e Akhila II centrouse en controla a Septimania, dende Zaragoza até Nimes, onde cuñou moeda.

Dende aquela, os partidarios do bando vitizán e máis os apoios de Akhila entran en contacto co prefecto bizantino de Ceuta, o Conde Julián, e con Tariq ibn Ziyad, o gobernador musulmán de Tánxer.[24]

Invasión musulmá

editar

Tralos primeiros tanteos, prodúcese o desembarco musulmán que levou á desfeita do exército visigodo do rei Rodrigo e á desaparición ou morte do propio monarca na batalla de Guadalete.[25] Aínda que inicialmente este desastre fora provocado polos rivais de Rodrigo, que o traizoaron para que fose eliminado ou moi debilitado e así poder tomar o poder,[26] e non entregar o reino aos invasores;[27] en ningún momento houbo unha aproximación a Akhila II para deter os avances dos conquistadores musulmáns.[28]

A seguir, os musulmáns emprenderon a conquista do reino visigodo respectando Tariq, inicialmente, o tratado. Así, ocupa rapidamente as terras dos partidarios de Rodrigo e evitando os dominios de Akhila e dos partidarios de Vitiza.[24] Porén, cando chega a península, o superior de Tariq, Musa ibn Nusayr, as circunstancias cambian e non respecta os acordos anteriores polo que se producen enfrontamentos. Daquela, case toda Hispania, agás a Gallaecia, Asturias, o norte cantábrico e o val do Ebro, pasaron a poder musulmán en apenas dous anos, trala morte de rodrigo. No 713, os árabes e mailos seus aliados bérberes principiaron a conquista do val do Ebro, tomando Zaragoza. Estes feitos, coinciden con final do reinado dos tres anos de Akhila e poden explica-la súa morte en batalla contra os invasores.[29] Por outra banda, tamén hai quen opina que aceptou a dominación musulmá a cambio de mante-las súas terras e posesións.[24]

Despois da súa morte, Ardón foi elixido rei e só reinou na Narbonensis ao norte dos Pireneos e, probablemente, morreu na invasión musulmá da zona no 721.

  1. "Akhila". Diciopedia do século 21 1. Edicións do Cumio, Galaxia e do Castro. 2006. p. 77. 
  2. Manzano Moreno (2006), p. 49.
  3. Reilly (1993), p. 53.
  4. 4,0 4,1 Manzano Moreno (2006), p. 44.
  5. Sayas Abengochea & Abad Varela (2013), pp. 415-416.
  6. Collins (2005), pp. 146-148.
  7. Huete Fudio (1994), p. 11.
  8. Sayas Abengochea & Abad Varela (2013), p. 416.
  9. 9,0 9,1 9,2 Isla Frez (2010), p. 116.
  10. 10,0 10,1 Collins (2005), p. 145.
  11. 11,0 11,1 Hernández Juberías (1996), p. 168.
  12. Collins (2005), p. 152.
  13. García Moreno (1992), pp. 450-451.
  14. Isla Frez (2010), p. 123.
  15. García Moreno (1992), p. 445.
  16. Barbero & Loring (2005), p. 368.
  17. Orlandis (2003), p. 129.
  18. 18,0 18,1 Collins (2005), p. 125.
  19. Isla Frez (2010), p. 115.
  20. Sayas Abengochea & Abad Varela (2013), p. 418.
  21. Collins (2005), p. 147.
  22. 22,0 22,1 Collins (2005), p. 153.
  23. Sayas Abengochea & Abad Varela (2013), p. 417.
  24. 24,0 24,1 24,2 24,3 MCA (1 de xuño de 2006). "Àkhila II". enciclopedia.cat (en catalán). Consultado o 12 de agosto de 2021. 
  25. Isla Frez (2010), p. 124.
  26. Sayas Abengochea & Abad Varela (2013), pp. 418-419.
  27. Collins (2005), pp. 148,154.
  28. García Moreno (1992), p. 450.
  29. Collins (2005), pp. 154-155.

Véxase tamén

editar

Bibliografía

editar
  • Collins, Roger (2005). La España visigoda: 474-711 (en castelán). Barcelona: Crítica. ISBN 9788484326366. 
  • Barbero, A.; Loring, I. (2005). "The Catholic Visigothic Kingdom". En Fouracre, Paul. The New Cambridge Medieval History. Volume I (c. 500 - c. 700) (en inglés). Cambridge: Cambridge University Press. pp. 346–370. ISBN 9780521853606. 
  • García Moreno, Luis A. (1992). "Los últimos tiempos del reino visigodo". Boletín de la Real Academia de la Historia. CLXXXIX: 450–451. ISSN 0034-0626. 
  • Hernandez Juberías, Julia (1996). La península imaginaria: Mitos y leyendas sobre Al-Andalus (en castelán). Madrid: CSIC-Dpto. de Publicaciones. ISBN 9788400076177. 
  • Huete Fudio, Mario (1994). "Fuentes menores para el estudio de la historiografía latina de la alta Edad Media hispánica". Medievalismo (en castelán) (Murcia) (4): 5–26. ISSN 1989-8312. 
  • Isla Frez, Amancio (2010). Ejército, sociedad y política en la península Ibérica entre los siglos VII y XI (en castelán). Madrid: CSIC-Dpto. de Publicaciones. ISBN 9788497815741. 
  • Manzano Moreno, Eduardo (2006). Conquistadores, emires y califas: Los Omeyas y la formación de Al-Andalus (en castelán). Barcelona: Editorial Critica. ISBN 9788484326748. 
  • Orlandis, José (2003). Historia del reino visigodo español: los acontecimientos, las instituciones, la sociedad, los protagonistas (en castelán). Madrid: Ediciones Rialp. ISBN 9788432134692. 
  • Reilly, Bernard F. (1993). The Medieval Spains. Colección: Cambridge Medieval TextBooks (en inglés). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521397414. 
  • Sayas Abengochea, Juan José; Abad Varela, Manuel (2013). Historia Antigua de la Península Ibérica: Época Tardoimperial y Visigoda II (en castelán). Madrid: Editorial UNED. ISBN 9788436265347. 

Outros artigos

editar


Predecesor:
Vitiza
 Rei dos visigodos 
710-713
en disputa con Rodrigo até o 711
Sucesor:
Ardón