Akhila II
Akhila II,[1] nado no 695 e finado no 716, foi un rei dos visigodos entre 710 e 713.[2][3] Trala toma violenta do poder por parte de Rodrigo, produciuse a secesión da parte nororiental do reino, onde reinou Akhila II. Aínda que apenas existen testemuños da súa existencia, atopáronse moedas acuñadas no seu nome.[4] Foi sucedido por Ardón.
Biografía | |
---|---|
Nacemento | 695 (Gregoriano) |
Morte | 716 (Gregoriano) (20/21 anos) Toledo, España |
Rei dos visigodos | |
710 – 713 ← Rodrigo – Ardón → | |
Actividade | |
Ocupación | monarca |
Outro | |
Título | Rei dos visigodos |
Fillos | Ardabast |
Pai | Witiza |
As fontes
editarA Crónica mozárabe do ano 754 ofrece pouca información sobre os acontecementos ocorridos inmediatamente despois do reinado de Vitiza. Indica que Rodrigo se apoderou do trono e que reinou durante un ano, así como que houbo unha guerra civil antes da invasión dos árabes e engade que foi traizoado por algunhas das súas tropas. Non obstante, non menciona a Akhila II, nin que os partidarios de Vitiza realizasen a traizón, nin que en ningún caso se enviase unha petición de axuda para destronar a Rodrigo.[5][6]
A Chronica regnum Visigothorum rexistra os nomes dos reis visigodos e os anos dos seus reinados. Despois da entronización de Ervixio, os manuscritos difiren na continuación dos seguintes reis.[7] A Continuatio codicis C Parisini, que aparece nun manuscrito do século XII, non menciona a Rodrigo e indica que Vitiza foi sucedido por Akhila e despois de tres anos, este, foi sucedido por Ardón. Mais a Continuatio Legionensis, que aparece nun manuscrito do século XI, afirma que Vitiza foi sucedido por Rodrigo, que reinou durante sete anos e seis meses.[8][9] Non obstante, non se sabe cando se compilaron por primeira vez e, xa que asignan diferentes durante os reinados dos sucesores de Ervixio, é posible que houbese erros de transcrición. Así a todo, o que está implícito que Vitiza foi sucedido por dous reis que controlaban diferentes partes do reino. A partir da existencia de moedas cos nomes respectivos, Collins afirma que Rodrigo controlaría Toledo e maila Lusitania mentres que Akhila controlaría a Tarraconense e a Narbonense, sen que se saiba cal era a situación na Bética nin na Gallaecia.[10]
Nin na Crónica mozárabe nin nas crónicas asturianas posteriores -a Crónica Albeldense e a Crónica de Afonso III- hai mención a Akhila II, nin nas crónicas árabes. Dáse a situación de que as crónicas escritas na área de influencia de Akhila II non coñeceron a existencia de Rodrigo até despois de mediados do século XIII, cando se traduciu a obra do bispo Rodrigo Ximénez de Rada.[11] Porén, houbo un derivación metodolóxica errónea ao tentar axustar o nome de Akhila con calquera dos personaxes das Crónicas cuxo nome non se dá, como facelo fillo de Vitiza, cuxo nome non aparece nas crónicas asturianas[12] e incluso acomodalo como fillo ou parente de Vitiza, que estaba asociado ao trono no nordeste da Península Ibérica.[11] Non se coñecen as orixes familiares de Akhila II, polo que asignar a Akhila unha filiación vitizá é un erro consecuente a datos contraditorios e lendarios da historiografía hispanoárabe.[13] As crónicas asturianas, dada a súa concepción de que Rodrigo fora o último rei visigodo e que o reino de Asturias foi identificado como o seu sucesor,[14] eliminaron a Akhila, quen reinou dous anos máis, e engadiron eses anos ao reinado de Rodrigo, para que este reinase tres anos.[15]
Debate sobre a sucesión de Vitiza
editarNon hai constancia da súa morte nin das circunstancias da sucesión de Vitiza, aínda que se pode deducir que non foi pacífica.[16] Segundo a Chronica Regum Visigothorum, o reinado de Vitiza rematou no 710, mentres que a Crónica mozárabe sitúao no 711. Xeralmente, hai dúas tedencia sobre o reinado de Vitiza: se se considera que era fillo da raíña Cixilo, o reinado remataría ao morrer e contaría cuns vinte e cinco anos,[17][18] mais se se considera que Vitiza non era o fillo de Cixilo, senón dun matrimonio anterior de Éxica, entón tería unha idade relativamente avanzada no momento da súa morte.[19]
Do seguinte rei, Rodrigo, a Crónica mozárabe parece indicar que se apoderou do trono dun xeito violento co apoio dunha parte significativa da aristocracia que conformaba a elite secular e eclesiástica do reino que, daquela, interviña na elección do rei.[20] Segundo esta hipótese, Vitiza foi derrocado e moi probablemente asasinado[18] pois se morrese por causas naturais e Rodrigo tivese sido elixido, non se tería producido ningunha situación de conflito.[21] Outra hipótese suxire que tamén puido suceder que Vitiza morrese por causas naturais e que Rodrigo se levantase para evitar que os familiares de Vitiza nomeasen para o trono a un dos seus membros.[9]
Igualmente, tense apuntado que puido haber un interregno de varias semanas ou meses no que puido haber unha guerra civil entre Rodrigo e outros aspirantes ao trono. Este golpe de estado non produciu un consenso entre a aristocracia, e a chegada de Rodrigo ao trono houbo provocar conflitos internos que se produciron no momento en que os musulmáns comezaran a atacar poboacións do sur da Península Ibérica. A elite nobre estaría dividida e, como sucedeu coa sucesión de Chindasvinto no 653 e Recesvinto no 672,[22] houbo unha rebelión rexional de territorios que non recoñecían a autoridade de Rodrigo,[9] polo que é posible que este tivese que facer fronte á división do reino polos apoios a Akhila II no nordeste,[22] que é de onde proceden as moedas cuñadas en nome de Akhila II, en concreto da Narbonense e da Taraconense (nas cecas de Narbona, Lleida, Xirona, Tarragona e Zaragoza)[4] sen que se produza unha superposición xeográfica coas moedas cuñadas a nome de Rodrigo.[10][23]
Reinado
editarCando morre Vitiza no 710, unha parte da nobreza xunto coa súa viúva, promoven para o trono a Akhila, que era parente ou quizais fillo de Vitiza,[24] mentres outra facción apoia ao conde da Bética, Rodrigo. Tran enfrontarse, Rodrigo venceu e Akhila II centrouse en controla a Septimania, dende Zaragoza até Nimes, onde cuñou moeda.
Dende aquela, os partidarios do bando vitizán e máis os apoios de Akhila entran en contacto co prefecto bizantino de Ceuta, o Conde Julián, e con Tariq ibn Ziyad, o gobernador musulmán de Tánxer.[24]
Invasión musulmá
editarTralos primeiros tanteos, prodúcese o desembarco musulmán que levou á desfeita do exército visigodo do rei Rodrigo e á desaparición ou morte do propio monarca na batalla de Guadalete.[25] Aínda que inicialmente este desastre fora provocado polos rivais de Rodrigo, que o traizoaron para que fose eliminado ou moi debilitado e así poder tomar o poder,[26] e non entregar o reino aos invasores;[27] en ningún momento houbo unha aproximación a Akhila II para deter os avances dos conquistadores musulmáns.[28]
A seguir, os musulmáns emprenderon a conquista do reino visigodo respectando Tariq, inicialmente, o tratado. Así, ocupa rapidamente as terras dos partidarios de Rodrigo e evitando os dominios de Akhila e dos partidarios de Vitiza.[24] Porén, cando chega a península, o superior de Tariq, Musa ibn Nusayr, as circunstancias cambian e non respecta os acordos anteriores polo que se producen enfrontamentos. Daquela, case toda Hispania, agás a Gallaecia, Asturias, o norte cantábrico e o val do Ebro, pasaron a poder musulmán en apenas dous anos, trala morte de rodrigo. No 713, os árabes e mailos seus aliados bérberes principiaron a conquista do val do Ebro, tomando Zaragoza. Estes feitos, coinciden con final do reinado dos tres anos de Akhila e poden explica-la súa morte en batalla contra os invasores.[29] Por outra banda, tamén hai quen opina que aceptou a dominación musulmá a cambio de mante-las súas terras e posesións.[24]
Despois da súa morte, Ardón foi elixido rei e só reinou na Narbonensis ao norte dos Pireneos e, probablemente, morreu na invasión musulmá da zona no 721.
Notas
editar- ↑ "Akhila". Diciopedia do século 21 1. Edicións do Cumio, Galaxia e do Castro. 2006. p. 77.
- ↑ Manzano Moreno (2006), p. 49.
- ↑ Reilly (1993), p. 53.
- ↑ 4,0 4,1 Manzano Moreno (2006), p. 44.
- ↑ Sayas Abengochea & Abad Varela (2013), pp. 415-416.
- ↑ Collins (2005), pp. 146-148.
- ↑ Huete Fudio (1994), p. 11.
- ↑ Sayas Abengochea & Abad Varela (2013), p. 416.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Isla Frez (2010), p. 116.
- ↑ 10,0 10,1 Collins (2005), p. 145.
- ↑ 11,0 11,1 Hernández Juberías (1996), p. 168.
- ↑ Collins (2005), p. 152.
- ↑ García Moreno (1992), pp. 450-451.
- ↑ Isla Frez (2010), p. 123.
- ↑ García Moreno (1992), p. 445.
- ↑ Barbero & Loring (2005), p. 368.
- ↑ Orlandis (2003), p. 129.
- ↑ 18,0 18,1 Collins (2005), p. 125.
- ↑ Isla Frez (2010), p. 115.
- ↑ Sayas Abengochea & Abad Varela (2013), p. 418.
- ↑ Collins (2005), p. 147.
- ↑ 22,0 22,1 Collins (2005), p. 153.
- ↑ Sayas Abengochea & Abad Varela (2013), p. 417.
- ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 MCA (1 de xuño de 2006). "Àkhila II". enciclopedia.cat (en catalán). Consultado o 12 de agosto de 2021.
- ↑ Isla Frez (2010), p. 124.
- ↑ Sayas Abengochea & Abad Varela (2013), pp. 418-419.
- ↑ Collins (2005), pp. 148,154.
- ↑ García Moreno (1992), p. 450.
- ↑ Collins (2005), pp. 154-155.
Véxase tamén
editarBibliografía
editar- Collins, Roger (2005). La España visigoda: 474-711 (en castelán). Barcelona: Crítica. ISBN 9788484326366.
- Barbero, A.; Loring, I. (2005). "The Catholic Visigothic Kingdom". En Fouracre, Paul. The New Cambridge Medieval History. Volume I (c. 500 - c. 700) (en inglés). Cambridge: Cambridge University Press. pp. 346–370. ISBN 9780521853606.
- García Moreno, Luis A. (1992). "Los últimos tiempos del reino visigodo". Boletín de la Real Academia de la Historia. CLXXXIX: 450–451. ISSN 0034-0626.
- Hernandez Juberías, Julia (1996). La península imaginaria: Mitos y leyendas sobre Al-Andalus (en castelán). Madrid: CSIC-Dpto. de Publicaciones. ISBN 9788400076177.
- Huete Fudio, Mario (1994). "Fuentes menores para el estudio de la historiografía latina de la alta Edad Media hispánica". Medievalismo (en castelán) (Murcia) (4): 5–26. ISSN 1989-8312.
- Isla Frez, Amancio (2010). Ejército, sociedad y política en la península Ibérica entre los siglos VII y XI (en castelán). Madrid: CSIC-Dpto. de Publicaciones. ISBN 9788497815741.
- Manzano Moreno, Eduardo (2006). Conquistadores, emires y califas: Los Omeyas y la formación de Al-Andalus (en castelán). Barcelona: Editorial Critica. ISBN 9788484326748.
- Orlandis, José (2003). Historia del reino visigodo español: los acontecimientos, las instituciones, la sociedad, los protagonistas (en castelán). Madrid: Ediciones Rialp. ISBN 9788432134692.
- Reilly, Bernard F. (1993). The Medieval Spains. Colección: Cambridge Medieval TextBooks (en inglés). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521397414.
- Sayas Abengochea, Juan José; Abad Varela, Manuel (2013). Historia Antigua de la Península Ibérica: Época Tardoimperial y Visigoda II (en castelán). Madrid: Editorial UNED. ISBN 9788436265347.
Outros artigos
editar
Predecesor: Vitiza |
Rei dos visigodos 710-713 en disputa con Rodrigo até o 711 |
Sucesor: Ardón |