Trompa de Falopio

Para estes condutos noutros animais ver oviduto.

As trompas de Falopio, tamén chamadas tubas uterinas ou ovidutos, do aparato reprodutor feminino son dous finos tubos tapizados con epitelio ciliado, un na parte esquerda e outro na dereita, que van dos ovarios ao útero. A unión co útero faise pola unión útero-tubal, pero co ovario non hai unha unión anatómica. As estruturas equivalentes nos vertebrados non mamíferos denomínanse ovidutos.

Aparato reprodutor feminino en vista frontal.

Irrigación arterial do útero e trompas visto desde a parte posterior.

Ligamento que une o útero e outras estruturas visto por detrás.

Reciben o seu nome en honor do seu descubridor o anatomista italiano do século XVI Gabriele Falloppio, coñecido polo seu nome latinizado Fallopius e popularizado como Falopio. Actualmente non se recomendan en anatomía nomes epónimos, polo que se prefire dicir tubas uterinas ou trompas uterinas.

Anatomía

As trompas de Falopio das mulleres son uns tubos duns 10–12 cm, que permiten o paso do óvulo desde o ovario ao útero, situados nun bordo do peritoneo chamado mesosálpinx, que forma parte do ligamento largo do útero. As trompas de Falopio divídense nos seguintes segmentos (de lateral a medial):

• Infundíbulo. É a parte agrandada con forma de funil que está próxima ao ovario, aínda que non teñen unha continuidade anatómica con el. Está aberta á cavidade peritoneal polo extremo que dá ao ovario. No seu fondo hai un orificio de 2 mm ou menos chamado orificio abdominal (ostium abdominale) . O infundíbulo contén nas súas beiras unhas prolongacións con forma de flocos chamados fimbrias, as cales son irregulares e poden ter ramificacións ou estar divididas. Hai unha fimbria máis longa, que toca o ovario (fimbria ovárica).
• Ampola. É a seguinte rexión, que supón a maior parte da trompa. Alí recíbese o óvulo saído do ovario na ovulación despois da súa recollida no infundíbulo.
• Istmo. É a rexión máis estreita da trompa, que a conecta co útero.
• A parte intersticial ou intramural atravesa a musculatura uterina, ata abrirse na cavidade uterina polo orificio uterino (ostium uterinum) de 1 mm de diámetro.

As trompas están irrigadas polas anastomoses das arterias uterina e ovárica que discorren polo mesosálpinx. As veas desembocan nas veas uterina e ovárica. Os vasos linfáticos drenan nos ganglios linfáticos situados preto da aorta. Están innervadas por nervios que derivan dos plexos ovárico e uterino.

Histoloxía

Histoloxía das trompas. Vense en rosa forte os pregamentos da mucosa.

A parede da trompa está formada por unha capa serosa externa, unha capa muscular intermedia e un epitelio mucoso interno.

As trompas están tapizadas por un epitelio columnar simple, que forma pregamentos e cristas, que son máis numerosos e ramificados na zona da ampola, onde o epitelio é máis alto. Contén dous tipos de células: ciliadas e non ciliadas (secretoras). As células predominantes son as ciliadas, que son máis numerosas no infundíbulo e na ampola . As características da mucosa cambian coas fases do ciclo menstrual. O estróxeno incrementa a produción de cilios nestas células.

Dispersas entre as células ciliadas están as células non ciliadas, que conteñen gránulos e producen o fluído tubular. Este fluído contén nutrientes para os espermatozoides, ovocitos, e cigotos. Nalgunhas especies como o coello engaden ao ovocito unha envoltura albuminosa externa . As secrecións tamén promoven a capacitación do esperma ao eliminaren glicoproteínas e outras moléculas da membrana plasmática do esperma. A proxesterona incrementa o número de células non ciliadas, entanto que o estróxeno incrementa a súa altura e actividade secretora. O fluído das trompas flúe en contra da acción dos cilios, os cales baten cara ao extremo que dá ao ovario.

A capa muscular está formada por dúas capas de músculo liso, a interna é circular ou espiral e a externa é principalmente lonxitudinal, aínda que non están nitidamente delimitadas.

A cuberta peritoneal da trompa ten as características habituais dunha serosa.

Función na fecundación

Cando o ovocito madura no ovario faino dentro dunhas cápsulas chamadas folículos ováricos. A parede dos folículos completamente maduros rompe liberando o ovocito, fenómeno chamado ovulación. O ovocito sae do ovario rodeado de células da granulosa do folículo e é recollido polo extremo fimbriado das trompas de Falopio e desprázase ata a ampola, que será onde normalmente o esperma se une ao ovocito e ten lugar a fecundación. Unha vez fóra do ovario o ovocito completa a súa meiose. O óvulo fertilizado, chamado cigoto, viaxa en dirección ao útero axudado pola actividade dos cilios do epitelio e polo músculo liso das trompas, á vez que sofre as primeiras divisións embrionarias. Uns cinco días despois o embrión chega á cavidade uterina e implántase no endometrio do útero, iniciándose a xestación.

Ocasionalmente o embrión pode implantarse nas trompas de Falopio en vez de no útero, orixinando un embarazo ectópico.

Proba de permeabilidade

Aínda que ás veces non é posible facer un exame completo das trompas en pacientes con infertilidade, é importante facer a proba da permeabilidade tubal, xa que a obstrución das trompas é a principal causa de infertilidade. Un histerosalpingograma mostrará que as trompas están abertas cando a tinguidura opaca ás radiacións que se utiliza flúe na cavidade uterina. A insuflación tubal é o procedemento estándar para a comprobacion da permeabilidade. Durante a cirurxía pode examinarse a situación das trompas e pode inxectarse unha tinguidura como o azul de metileno no útero, que pasa polas trompas cando o cérvix está ocluído. Como a obstrución das trompas está a miúdo relacionada con infeccións por Chlamydia, pódense facer probas para buscar anticorpos anticlamidias.

Embrioloxía e homoloxía

No embrión hai dous pares de condutos para a saída dos gametos do corpo; un par (os condutos de Müller) desenvólvese nas femias orixinando as trompas de Falopio, útero e vaxina, e o outro par (os condutos de Wolff) desenvólvense nos machos, orixinando o epidídimo e o conduto deferente.

Normalmente, só un dos pares de tubos se desenvolve e o outro par sofre regresión e desaparece durante o desenvolvemento embrionario. O órgano homólogo no macho das trompas de Falopio é a rudimentaria hidátide de Morgagni (ou appendix testis) presente na parte superior dos testículos pegado á túnica vaxinal serosa do testículo.

Patoloxía

A inflamación das trompas de Falopio denomínase salpinxite e pode aparecer en solitario ou ser un compoñente da enfermidade inflamatoria pélvica. A dilatación sacular das trompas de Falopio na súa porción estreita debida á inflamación coñécese como salpinxite ístmica nodosa. Salpinxite vén do grego antigo σαλπιγξ, que significaba 'trompeta', coa terminación ite. A salpinxite, igual ca a enfermidade inflamatoria pélvica e a endometriose, pode orixinar unha obstrución das trompas de Falopio. A obstrución das trompas está asociada con infertilidade e embarazo ectópico.

O cáncer de trompa de Falopio, que normalmente se orixina no revestimento epitelial, era considerado historicamente un tumor maligno raro, pero evidencias recentes suxiren que probablemente representa unha porción significativa do que se clasificaba como cáncer de ovario. En calquera caso, o tratamento do cáncer de ovario propiamente dito e do cáncer de trompas é similar.

Cirurxía

A extirpación cirúrxica das trompas de Falopio denomínase salpinxectomía, e a extriropación de ambas as trompas é unha salpinxectomía bilateral. Cando se extripan unha trompa e un ovario ou os dous, a operación chámase salpingo-ooforectomía. As operacións nas que se corrixe a obstrución dunha trompa denomínanse tuboplastias. A ligadura de trompas é unha operación de esterilización.

Véxase tamén

Outros artigos

• Ligadura de trompas
• Ciclo menstrual
• Aparato reprodutor feminino

Ligazóns externas

• "Uterine Tube"(en inglés)
• Imaxe histolóxica (en inglés)
• Menstrual Cycle - Merck (en inglés)