Stonehenge

Stonehenge é un monumento neolítico (crómlech) e da idade de bronce situado preto de Amesbury en Wiltshire, Inglaterra, a uns 13 km ao noroeste de Salisbury. Trátase dun monumento megalítico probabelmente construído como templo-calendario. Está situado cronoloxicamente no período neolítico ou na Idade de bronce.

Stonehenge

Tipo	xacemento arqueolóxico
Localización
División administrativa	Amesbury, Reino Unido (pt)
51°10′44″N 1°49′34″O
Composto por	Stonehenge stone 150 (en)
Características
Dimensións	fossa: 104 () m círculo de pedras: 30 () m
Material usado	sarsen bluestone (en)
Monumento planificado
Patrimonio da Humanidade
Tipo	Patrimonio cultural  → Europa-América do Norte
Data	?, Criterios de Patrimonio da Humanidade: (i), (ii) e (iii)
Identificador	373
Historia
Data de creación ou fundación	século XXX a. C. e século XIX a. C.
Data de disolución, retirada ou demolición	1400 a. C.
Período de tempo	Neolítico e Idade de Bronce
Cronoloxía
	Libro Guinness dos Récords
Actividade
Operador	English Heritage (pt)
Propietario	National Trust
Instalacións
Páxina web	english-heritage.org.uk…

Orixe do nome

Tres "henges", círculos concéntricos, en liña. Henges de Thornborough en Masham, North Yorkshire, Inglaterra.

En inglés antigo a henge dáselle o significado de "precipicio", ou pedras colgantes, polo que os stanenges ou Stanheng son un lugar "non lonxe de Salisbury". Nun gravado do século XI os escritores chámanas "pedras apoiadas". William Stukeley en 1740, sinala "as rochas Pendulous agora chámanse henges en Yorkshire". Stonehenge en lingua saxoa significa pedras colgantes. Christopher Chippindale dá en Stonehenge Complete a derivación do nome de Stonehenge como procedente do inglés antigo, a palabra «stān» que significa "pedra", e "traveseiro" que se di hencg (porque semella o traveseiro dos linteis de pedra) para "colgar" ou "forcar", un instrumento de tortura (a forca). Do mesmo xeito que os trílitos de Stonehenge, a forca medieval consistiu en dous montantes cun lintel que os une, en lugar da típica forma de L invertido.

O nome de "henge" dáselle a unha clase de monumentos coñecidos como henges. Os arqueólogos defínenos como movementos de terra consistentes nun recinto circular peraltado cunha canle interna. Como adoita suceder en terminoloxía arqueolóxica, este é un vestixio dun uso antigo, e Stonehenge non é realmente un sitio henge xa que o seu centro está nun foxo. A pesar de ser contemporáneo dos verdadeiros henges neolíticos e círculos líticos, Stonehenge é en moitas formas atípico. Por exemplo, os máis de 7,3 metros de altura que teñen os seus linteis de trílitos de apoio que se manteñen no seu lugar con xuntas en fenda e tallada, o que o fan único.

Descrición

Stonehenge

Stonehenge

Stonehenge está formado por catro círculos concéntricos de pedras. O círculo exterior, de 30 m de diámetro, está formado por grandes pedras rectangulares de gres, que orixinalmente estaban rematadas por linteis tamén de pedra, quedando hoxe en día só catro no seu sitio. Dentro desta fileira exterior encóntrase outro círculo de bloques máis pequenos de gres azulado. Neste obsérvase no seu interior unha ferradura construída por pedras de gres da mesma cor, e no seu interior permanece unha lousa de gres micácea coñecida como o Altar. Todo o conxunto está rodeado por un foxo circular que mide 104 m de diámetro. Dentro deste espazo álzase un bancal no que aparecen 56 fosas coñecidas como os "furados de Aubrei". O bancal e o foxo están cortados pola Avenida, un corredor procesional de 23 metros de ancho e de 3 km aproximadamente de lonxitude. Preto áchase a Pedra do Sacrificio. En fronte encóntrase a Pedra Talón.

Está composto dun gran círculo de grandes megálitos cuxa construción se data entre 2500 a.C.|2500 e 2000 a.C.. O círculo de area que rodea os megálitos está considerado a parte máis antiga do monumento, estando datada sobre o 3100 a.C.. No seu comezo era un monumento circular de carácter ritual rodeado por un noiro e un foxo, de xeito similar a moitos outros situados no sur de Inglaterra. En 2200 a.C. foi cando tomou o seu aspecto actual, para o cal transportaron 32 bloques de gres desde as montañas de Preseli, ao suroeste de Gales e a pedra do Altar foi traída desde unha rexión próxima a Milford Haven.

Descoñécese a finalidade que tiveron os construtores deste gran monumento, mais suponse que era un observatorio astronómico que servía para predicir estacións e como templo relixioso.

Primeira era

Mike Parker Pearson, director do Proxecto Stonehenge Riverside baseado en Durrington Walls, sinalou que Stonehenge parece que se asociou nos primeiros tempos da súa existencia co enterro:

Stonehenge era un lugar de enterramento desde o seu inicio ata o seu cénit a mediados do terceiro milenio antes da era actual. O enterro-cremación datado nas pedras sarsen de Stonehenge e probable que só fose un dos moitos deste último período de uso do monumento e demostra que aínda era en grande medida un dominio dos mortos.

Mike Parker Pearson

Stonehenge desenvolveuse en varias fases de construción que duraron cando menos 1.500 anos. Hai evidencias da construción a grande escala ao redor do monumento que pode terse estendido para enmarcar a paisaxe nun tempo de 6.500 anos. A comprensión das distintas fases da actividade complícase pola perturbación da calcaria natural por efectos periglaciais e por animais de tobo, un historial pobre de calidade da primeira escavación e a falta de información precisa e cientificamente comprobada por datas.

Mapa da localización
Lenda:
1. Ara de pedra
2 e 3. Túmulos sen sepultura
4. Pedra do Sacrificio, 4,9 m de longo
5. Pedra do talón.
6. Dúas das pedras orixinais da estación catro
7. Banco interno
8. Gabia
9. Parede externa
10. Avenida, un par paralelo de gabias e bancos que conduce ao río Avon a 3 km
11. Anel de 50 ocos foi chamada Y
12. Aneis de 30 ocos foi chamado Z
13. Círculo do 56 era coñecido como os buratos de Aubrey
14. Pequena entrada sur

Antes do monumento (8000 anos antes da era actual)

Os arqueólogos atoparon catro ou posiblemente cinco, grandes ocos de poste Mesolítico (un pode ter sido unha árbore natural), que datan de arredor de 8000 anos antes da era actual, estaban baixo o aparcadoiro moderno para turistas. Estes postes de piñeiro de arredor de 0,75 metros de diámetro foron erixidos e eventualmente apodreceron in situ. Tres deles (e posiblemente catro) estaban nun aliñamento leste-oeste, que puidera ter un significado ritual, hai paralelismos coñecidos en Gran Bretaña nese momento, pero sitios similares foron encontrados en Escandinavia. Salisbury Plain estaba entón aínda arborado pero 4000 anos máis tarde, durante o inicio do neolítico, a xente construíu un recinto de terra no Robin Hood's Ball e longas tumbas de túmulo na paisaxe circundante. Aproximadamente no 3500 antes da era actual, o túmulo de Stonehenge foi construído a 700 metros ao norte do lugar cando os primeiros labregos comezaron despexar as árbores e aproveitar a zona.

Stonehenge 1 (3100 anos antes da era actual)

Stonehenge 1. Despois da limpeza total

O primeiro monumento consistía nun banco circular e nunha gabia envolvente feito no Cretáceo Superior (Idade Santoniense) segundo Chalk Seaford, mide ao redor de 110 metros de diámetro, cunha grande entrada no NL e unha menor cara ao sur. Atopábase en pasteiros abertos nun punto lixeiramente inclinado. Os construtores colocaron os ósos de cervos e bois no fondo da gabia, así como algunhas ferramentas de sílex traballadas. Os ósos foron considerablemente maiores que as cornamentas empregadas como picadores para cavar a gabia, e a xente que os enterrou tiña coidado deles durante algún tempo antes do enterro. A gabia era continua pero foi escavada en seccións, como as gabias dos recintos causewayed da zona. A terra escavada da gabia amoréase para formar o banco. Esta primeira etapa está datada en torno ao 3100 antes da era actual. O bordo exterior da zona cerrada é un círculo de 56 pozos, cada un de aproximadamente un metro de diámetro, coñecidos como os buratos de Aubrey, por John Aubrey, o anticuario do século XVII que se pensa que foi o primeiro en identificalos. Os pozos puideron conter de pé madeiras creando un círculo de madeira. Unha escavación recente suxeriu que os buratos de Aubrey orixinariamente puideron ser utilizados para erixir un círculo de pedras azuis. Se a hipótese fose certa, faría adiantar a estrutura de pedra máis antiga coñecida uns 500 anos. Un pequeno banco exterior máis alá da gabia tamén podería datar desta época.

Stonehenge 2 (3000 anos antes da era actual)

As evidencias da segunda fase xa non son visibles. Os buratos para postes datan de principios do terceiro milenio antes da era actual e suxiren que algunha forma de estrutura de madeira foi construída dentro do recinto durante este período. Outras madeiras en pé foron colocadas na entrada NL, e unha aliñación paralela dos postes correu cara ao interior da entrada sur. Os ocos de poste son máis pequenos que os buratos de Aubrey, sendo só de arredor de 0,4 metros de diámetro e están moito menos regularmente espazados. O banco reduciuse á mantenta de altura e a gabia encheuse de lama. Polo menos vinte e cinco dos buratos de Aubrey sábese que conteñen máis tarde os enterramentos intrusivos, cremacións que datan dos dous séculos posteriores á creación do monumento. Parece que a función inicial dos buratos pasou a converterse nunha función funeraria durante a Fase 2. Trinta cremacións máis colocáronse nunha gabia do recinto e noutros puntos dentro do monumento, sobre todo na metade oriental. Stonehenge interprétase funcionando como un cemiterio crematorio neste momento, o primeiro cemiterio crematorio coñecido nas Illas Británicas. Os fragmentos de ósos humanos queimados tamén se atoparon na gabia de recheo.

Stonehenge 3 I (2600 anos antes da era actual)

Distribución das pedras na actualidade.

As escavacións arqueolóxicas indican que arredor do ano 2600 antes da era actual, os construtores abandonaron a madeira en favor da pedra, apareceron dous conxuntos concéntricos de ocos (Q e R) no centro do sitio. Estes zócolos de pedra son só parcialmente coñecidos (descrita como a formación de "media lúa"), poderían ser os restos dun dobre anel. Unha vez máis, hai poucas evidencias que confirmen isto. Os buratos son a base de ata 80 pedras azuis (amosadas no plano), só 43 das cales pódense rastrexar na actualidade. As pedras azuis (algunhas das cales están feitas de dolerita, unha rocha ígnea), pensouse durante gran parte do século XX que foran transportadas por humanos desde os outeiros de Preseli, a 240 km de distancia da actual Pembrokeshire en Gales. Outra teoría que recentemente gañou apoio é que foron traídas máis preto do sitio como bloques erráticos polos glaciares irlandeses. Outras pedras antigas ben puideron ser sarsens pequenos, utilizados despois como linteis. As pedras, que pesaban unhas catro toneladas, consistían principalmente en dolerita manchada Ordovícico pero hai exemplos de riolita, tobas e cinzas volcánicas e calcarias, en total sobre 20 diferentes tipos de rocha foron empregados. Cada unha mide uns 2 metros de altura, entre 1 m e 1,5 m de ancho e uns 0,8 metros de espesor. A que ía ser coñecida como a Pedra do Altar, é case seguro que provén xa sexa de Carmarthenshire ou de Brecon Beacons e puido permanecer como un monólito moi grande.

A entrada do NL ampliouse nese momento, precisamente coincide coa dirección da saída do sol e posta de sol do solsticio de inverno e verán. Esta fase do monumento foi abandonada sen rematar, aínda así, as pequenas pedras de pé retiráronse ao parecer, e os buratos de Q e R foron recheos. Aínda así, o monumento parece ter eclipsado o sitio en Avebury en importancia cara ao final desta fase.

A Pedra do Talón (5), é unha pedra arenisca terciaria, tamén puido ser erixida fronte á entrada norte-oriental durante este período. Non se pode precisar a data e puido ser instalada en calquera momento durante a fase 3. Ao principio estaba acompañada por unha segunda pedra, que xa non é visible. Había dúas, ou posiblemente tres pedras grandes como portais na entrada NL, das cales só unha, a Pedra do Sacrificio, de 4,9 metros de longo aínda existe. Outras características que datan da fase 3, inclúen as catro pedras Station (6), dúas das cales ocupaban o cume dos montículos (2 e 3). Os montículos son chamados "túmulos", aínda que non conteñen restos funerarios. A Stonehenge Avenue, un par de gabias paralelas de bancos de 3,2 km ata o río Avon, foron tamén engadidas. As dúas gabias similares rodean á Pedra do Talón (que por entón era só un monólito) e foron escavadas máis tarde arredor das Pedras Station.

Stonehenge 3 II (2600 a 2400 anos antes da era actual)

Renderizado por ordenador de todo a localización.

Durante a seguinte fase importante de actividade 30 enormes pedras sarsen do tipo Oligoceno-Mioceno (amosadas en gris no plano) foron achegadas ao sitio. Tamén puideron ser traídas dunha canteira, na contorna de 40 km ao norte de Stonehenge nos Marlborough Downs, ou puideron recollelas dunha canteira de sarsens de xeso máis preto. As pedras estaban traballadas e con forma de fenda e tallada, 30 erixíronse en círculo de 33 metros de diámetro, cun anel de 30 pedras linteis descansando na parte superior. Os linteis axustáronse unha a outra usando outro método de traballo da madeira, a fenda e tallada. Cada pedra estaba en pé, medían uns 4,1 metros de alto, 2,1 metros de ancho e pesaban unhas 25 toneladas. Cada unha fora claramente traballada co efecto visual final en mente, os ortostatos ensanchan lixeiramente cara a parte superior coa fin de que a súa perspectiva permaneza constante cando se ve desde o chan, mentres que o lintel das pedras ten unha lixeira curvatura para continuar a aparencia circular do monumento inicial. As superficies orientadas cara ao interior das pedras son máis suaves e máis finamente traballadas que as superficies exteriores. O espesor medio das pedras é de 1,1 metros e a distancia media entre elas é de 1 metro. Un total de 75 pedras serían necesarias para completar o círculo (60 pedras) e o trilithon de ferradura (15 pedras). Polo menos algúns dos sarsens desde entón foron retirados do sitio, o anel parece que foi deixado incompleto. As pedras de cada lintel son duns 3,2 metros, 1 metro de ancho e 0,8 metros de espesor. A parte superior dos linteis é de 4,9 metros por riba do chan.

Dentro do círculo hai cinco trílitos de pedras sarsen traballadas dispostas en forma de ferradura de 13,7 metros de ancho, co seu extremo aberto orientado cara ao NL. Estas pedras enormes, cinco montantes e dez linteis, pesan ata 50 toneladas cada unha. Estaban vinculados con unión complexa, están dispostos simetricamente. O menor par de trílitos tiña uns 6 metros de alto, o par seguinte, un pouco máis alto e o máis grande, só o Trilithon na esquina SO tería 7,3 metros de altura. Só un vertical desde o Gran Trilithon segue en pé, dos cales un de 6,7 metros é visible e outro de 2,4 metros está por debaixo do chan.

As imaxes dunha daga e 14 machados foron talladas nunha das pedras sarsens, coñecida como a pedra 53. Máis tallas de machados vense nas caras exteriores das pedras 3, 4 e 5. As tallas son difíciles de datar, pero son morfoloxicamente similares a armas de finais da Idade de Bronce, o traballo recente de dixitalización láser nas tallas apoia esta interpretación. O par de trílitos no nordeste son máis pequenos, miden uns 6 metros de altura, o máis grande, está no suroeste da ferradura, é de case 7,5 metros de altura.

Esta fase ambiciosa foi datada por radiocarbono entre 2600 e 2400 anos antes da era actual, un pouco antes que o arqueiro Stonehenge, descuberto no foxo exterior do monumento en 1978, e os dous conxuntos de enterros, coñecidos como o Arqueiro de Amesbury e o Arqueiro de Boscombe, descuberto a 4,8 km ao oeste. Case ao mesmo tempo, un círculo de madeira grande e unha segunda vía construíuse a 3,2 km de distancia en Durrington Walls con vistas ao río Avon. O círculo de madeira orientouse cara a saída do sol no solsticio de mediados de inverno, opoñéndose ás aliñacións solares en Stonehenge, mentres que a avenida aliñouse coa posta do sol no solsticio de verán e leva desde o río ata o círculo de madeira. A evidencia de dous grandes incendios nas beiras do Avon entre as dúas avenidas tamén suxire que os dous círculos estaban vinculados e pode que se empregasen como unha ruta da procesión nos días máis longos e a noite máis curta do ano. Parker Pearson especula que o círculo de madeira de Durrington Walls foi o centro dunha "terra dos vivos", mentres que o círculo de pedra representaba unha "terra dos mortos". O río Avon serve como un camiño entre os dous.

Stonehenge 3 IV (2280 a 1930 anos antes da era actual)

Nesta fase viuse a posterior reordenación das pedras azuis. Estaban dispostas nun círculo entre os dous aneis de sarsens e nun óvalo no centro do anel interior. Algúns arqueólogos sosteñen que algunhas destas pedras azuis eran dun segundo grupo traído de Gales. Todas as pedras están ben traballadas e dispostas espazadas verticalmente sen ningún dos linteis que ligan as de Stonehenge 3 III. A Pedra do Altar puido moverse dentro do óvalo neste tempo e reerixida verticalmente. Aínda que isto parece a etapa máis impresionante do traballo, Stonehenge 3 IV foi máis ben pobremente construído en comparación cos seus predecesores inmediatos, xa que as pedras azuis acabadas de reinstalar non estaban ben chantadas e comezaron caer. Aínda así, só se fixeron cambios menores despois desta fase.

Stonehenge 3 V (1930 a 1600 anos antes da era actual)

Pouco despois, na sección NL da Fase 3 IV o círculo de pedras azuis foi removido, creando un escenario en forma de ferradura (a Bluestone Horseshoe), que reflicte a forma dos trílitos sarsen centrais. Esta fase é contemporánea co sitio Seahenge en Norfolk.

Despois do monumento (1600 anos antes da era actual ata hoxe)

Imaxe de Stonehenge dos anos 1960, antes da reconstrución.

A última construción coñecida en Stonehenge fíxose preto do ano 1600 antes da era actual (ver os ocos Y e Z), e o último uso deles foi probablemente durante a Idade de Ferro. Moedas romanas e restos medievais foron atopados ao redor do monumento, pero descoñécese se o monumento estaba en uso continuo ao longo da prehistoria británica e máis alá, ou exactamente como se utilizou. O campamento romano de Vespasiano da Idade de Ferro foi construído ao lado da avenida, preto do río Avon. Un saxón decapitado do século VII foi atopado nunha escavación en Stonehenge en 1923.

Véxase tamén

Outros artigos

• Megálito

Ligazóns externas

• Stonehenge Web oficial do emprazamento inglés: accesos e información ás visitas; investigación; plans futuros
• 360° panorámica English Heritage: vista interactiva do centro.
• Stonehenge Landscape National Trust – Información da zona.
• Ancient Places TV: Vídeo en HD das escavacións en Stonehenge en 2008
• Stonehenge Today and Yesterday By Frank Stevens, at Project Gutenberg.
• The History of Stonehenge BBC animación da construción do monumento.
• Stonehenge, a Temple Restor'd to the British Druids By William Stukeley, at Sacred Texts.
• Stonehenge, and Other British Monuments Astronomically Considered By Norman Lockyer, at Sacred Texts.
• Stonehenge Laser Scans Wessex Archaeology informaciónn sobre o escaneado das tallas Sarsen.
• Glaciers and the bluestones of Wales Arquivado 18 de abril de 2012 en Wayback Machine. British Archaeology essay about the bluestones as glacial deposits.
• Stonehenge 20th Century Excavations Databases Arquivado 17 de decembro de 2010 en Wayback Machine. e English Heritage informe provisional de Wessex Archaeology escavacións no século XX.
• Stonehenge: As pedras sendo recolocadas durante os traballos de restauración en 1914