Rodaballo

Scophthalmus maximus

Reino:	Animalia
Filo:	Chordata
Clase:	Actinopterygii
Orde:	Pleuronectiformes
Familia:	Scophthalmidae
Xénero:	Scophthalmus
Especie:	S. maximus

Nome binomial

'Scophthalmus maximus'
(Linnaeus, 1758)

Sinonimia

Pleuronectes cyclops Donovan, 1806
Pleuronectes maeoticus (non Pallas, 1814)
Pleuronectes maximus Linnaeus, 1758
Pleuronectes turbot Lacepède, 1802
Psetta maeotica (non Pallas, 1814)
Psetta maxima (Linnaeus, 1758)
Psetta maxima maxima (Linnaeus, 1758)
Rhombus aculeatus Gottsche, 1835
Rhombus maeoticus (non Pallas, 1814)
Rhombus magnus Minding, 1832
Rhombus maximus (Linnaeus, 1758)
Rhombus stellosus Bennett, 1835
Scophthalmus maeoticus (non Pallas, 1814)
Scophthalmus ponticus Ninni, 1932

O rodaballo (Psetta maxima ou Scophthalmus maximus (Linné, 1758) ^[1]) é un peixe mariño da familia dos pleuronectiformes que vive en augas pouco profundas e raramente por debaixo dos 150 m, repousando sobre fondos areosos ou de cunchas.

Ríos Panisse recolle de Corominas a orixe do nome a partir dunha forma celta *ROTOBALLIOS, o do corpo redondo (de ROTA 'roda' + BALLOS 'membro').

Ós rodaballos pequenos denomínaselles en Cedeira rodos, nome que, segundo Ríos Panisse, sería unha forma regresiva de rodaballo.

Descrición

É plano, romboide case circular e a súa pel, sen escamas, presenta numerosos tubérculos cónicos na parte superior do corpo. Como tódolos peluronectiformes, ten un lado pigmentado ou superior (neste caso, o esquerdo) e outro non pigmentado, cego, que repousa no fondo. A súa cor, gris pardo veteado, cambia en función da cor do seu contorno (mimetismo). A aleta dorsal é continua e nace entre a boca e os ollos; a anal tamén é longa e continua. A liña lateral, pouco apreciable, cúrvase sobre a aleta pectoral. Alcanza tamaños medios de 50–70 cm, con máximos de ata 100 cm de lonxitude, e pesos de 13–15 kg, con máximos de ata 27 kg. É un depredador diúrno e de adulto aliméntase exclusivamente de peixes pequenos.

Lado cego (inferior)
Rodaballo mimetizado na area

Localización

Esta especie localízase en Noruega, Islandia, por todo o Mediterráneo, chegando ata Marrocos, e o Mar Negro. Tamén foi introducido con certo éxito nas costas de Nova Zelandia. Dende a década de 1980 prodúcese rodaballo de piscifactoría en Galicia.

Vida libre

A súa etapa reprodutiva comeza aos 4 ou 5 anos. A posta acostuma ser na primavera, aproximándose os peixes maduros á costa para desovar en fondos de 10–40 m. Unha femia pode chegar a poñer até 500.000 ovos por kg de peso.

As larvas son peláxicas (viven na columna de auga) e presentan unha morfoloxía estándar, cos dous ollos a ámbolos lados do corpo. Nos primeiros trinta días sofre a metamorfose: migración do ollo dereito e da boca cara ao lado esquerdo (ou superior), compresión do corpo e reabsorción da vexiga natatoria, e adoptan un comportamento bentónico (adaptado á vida no fondo do mar).

Aproveitamento pesqueiro

En Galicia as capturas de rodaballo oscilaron nos últimos anos entre as 45 e as 70 toneladas anuais, cunhas cifras en 2012 de 69.988,78 kg e un importe en lonxa de 1.034.023 euros, segundo datos de Pescadegalicia.com.

En 2013 o talle mínimo de pesca é de 30 cm ^[2]

Cría en piscifactoría

O seu engorde faise en instalacións en terra firme, preto da costa, aínda que recentemente estase a levar a cabo o seu cultivo en gaiolas no mar. Os rodaballos alcanzan un tamaño comercial de 2 kg nuns 32 meses, aínda que se comercializan con pesos comprendidos entre os 500 g e os 4 kg.

Galicia produce unhas 5.700 toneladas anuais de rodaballo de piscifactoría, o que representa o 81,2% da produción europea e o 92% da produción española. Así mesmo, as instalacións de cría de xuvenís en Galicia (hatcheries) producen o 99,3% da produción estatal (datos referidos ó ano 2006).^[3].

Nas seguintes imaxes pódense ver rodaballos de diferentes idades nas piscinas dunha piscifactoría.

Piscifactoría de rodaballo en Lira, Carnota

Notas

↑ Na Resolución de 8 de febreiro de 2013, da Secretaría Xeral de Pesca, pola que se establece e se publica a listaxe de denominacións comerciais de especies pesqueiras e de acuicultura admitidas en España ( BOE nº 51, de 28.02.2013) considéranse sinónimos. A Orde da Consellería de Pesca que regula os tamaños mínimos dos produtos pesqueiros en Galicia (Orde de 27 de xullo de 2013, DOG nº 226, de 27.11.2012) só contempla a denominación de P. maxima. O Fish Base considera válido o nome de S. maximus, pero para ITIS é P. maxima.
↑ Orde do 27 de xullo de 2012 pola que se regulan os tamaños mínimos de diversos produtos pesqueiros na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG nº 226, de 27.11.2012.
↑ "Informe Acuicultura 2007." (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 10 de decembro de 2009. Consultado o 12 de outubro de 2007.

Véxase tamén

Ligazóns externas

Ficha Fish Base (en inglés)
Ficha ITIS (en inglés)
Ficha en WORMS (en inglés)
Pescanova: Ciclo de cría do rodaballo (en castelán)
Consumer.es (en castelán)

[1] Na Resolución de 8 de febreiro de 2013, da Secretaría Xeral de Pesca, pola que se establece e se publica a listaxe de denominacións comerciais de especies pesqueiras e de acuicultura admitidas en España ( BOE nº 51, de 28.02.2013) considéranse sinónimos. A Orde da Consellería de Pesca que regula os tamaños mínimos dos produtos pesqueiros en Galicia (Orde de 27 de xullo de 2013, DOG nº 226, de 27.11.2012) só contempla a denominación de P. maxima. O Fish Base considera válido o nome de S. maximus, pero para ITIS é P. maxima.

[2] Orde do 27 de xullo de 2012 pola que se regulan os tamaños mínimos de diversos produtos pesqueiros na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG nº 226, de 27.11.2012.

[3] "Informe Acuicultura 2007." (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 10 de decembro de 2009. Consultado o 12 de outubro de 2007.

[1]

[2]

[3]