O Puxedo, San Paio de Araúxo, Lobios

O Puxedo é un lugar da parroquia de San Paio de Araúxo no concello ourensán de Lobios na comarca da Baixa Limia. Tiña 40 habitantes no ano 2012 segundo datos do INE e do IGE, dos cales 22 eran homes e 18 mulleres.

San Paio de Araúxo
Parroquia	San Paio de Araúxo
Concello	Lobios
Coordenadas	41°53′53″N 8°02′09″O
Poboación	40 hab. (2014)
[ editar datos en Wikidata ]

Patrimonio

O Puxedo ten un conxunto monumental formado por:

• Capela de San Antonio, de estilo neoclásico cun retablo con elementos propios do barroco rural.
• Peto de ánimas, concibido como un arco de triunfo adoelado atópase no centro da praza, nun cruzamento de catro camiños. É o exemplar de maiores dimensións que se conserva na provincia de Ourense.
• Palco de música, construído a comezos do século XX e onde actuaban as bandas de música.
• Arredor da praza, presidida por un carballo centenario aparecen numerosos cruceiros dispostos de xeito circular.

Esta área, lugar de xuntanza veciñal, constituíu un importante centro de culto dende que a comezos do século XVIII se trouxo a figura de Santo Antonio dende Lisboa tirada por un carro de bois e se situou na capela. O 13 de xuño celébrase unha romaría.

Na parte alta do Puxedo atópanse os antigos currais (curros da res) onde se acollía pola noite o gando, principalmente ovellas e cabras, que pacían no monte comunal. Trátase dun conxunto de construcións dispostas unhas a continuación das outras de reducida dimensión construídas en pedra e cubertas antigamente con teitos de colmo.

Ata os anos sesenta había un forno comunitario que se vendeu para poder mercar pólvora para a construción da estrada ata o lugar. Cincuenta anos despois, a Asociación de Veciños adquiriu e rehabilitou un antigo curral e instalou no seu interior un forno doado por un veciño da aldea.

O Puxedo ten un total de vinte e oito hórreos, chamados canastros na comarca, a maioría construídos en pedra granítica. Os máis antigos, como o hórreo da Laxeira, datan de comezos do século XIX. O maior conxunto de hórreos está na Eira da Cruz.

Itinerario etnográfico do Puxedo

O Puxedo conta cunha ruta que percorre estes elementos patrimoniais, ademais de catro airas de mallar (espazos enlousados de carácter comunitario) e varias fontes. O itinerario iníciase na Eira do Toco e remata no forno de pan comunitario.

Ciclo do pan

O patrimonio etnográfico do Puxedo está determinado polo ciclo do pan. A elaboración do pan era un ciclo complexo que daba lugar a tipos de contrucións moi especializadas: eiras, hórreos, muíños e fornos, que foron sempre lugar de encontro dos veciños e escenarios de contos e cantigas.

Lugares e parroquias

Lugares de San Paio de Araúxo

Lugares da parroquia de San Paio de Araúxo no concello de Lobios na provincia de Ourense
Bouzas | Briñidelo | Esperanzo | Guende | Prancibe | O Puxedo | O Reguengo | San Paio

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Vecinos de Puxedo crean una nueva ruta etnográfica dentro del parque natural
• La conselleira de Medio Rural elogia a Puxedo por proteger el patrimonio
• La capilla de Puxedo, en Lobios, renueva el retablo mayor
• Puxedo, unha ruta etnográfica perfecta
• La Xunta licita tres obras de agua y saneamiento en Lobios