Montesquieu
Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde abril de 2017.) |
Charles-Louis de Secondat, señor de La Bredé e Barón de Montesquieu, nado o 18 de xaneiro de 1689 preto de Bordeos e finado o 10 de febreiro de 1755, foi un aristócrata, político, filósofo e escritor francés, fillo dunha familia nobre, debe a súa fama teoría da separación dos poderes, actualmente consagrada en moitas das modernas constitucións nacionais.
Tivo formación ilustrada cos padres oratorianos, de xeito que se mostrou axiña como un crítico severo e irónico da monarquía absolutista decadente, así como do clero.
Obras editar
Montesquieu escribiu varias obras, gañou notoriedade e exerceu notable influencia. Contribuíu tamén para a Enciclopedia e foi unha das maiores figuras da Ilustración.
Cartas Persas editar
En 1721, publicou Cartas Persas, obra da súa xuventude, un relato imaxinario, baixo forma epistolar, sobre a visita de dous persas, Rica e Usbeck, a París. Eles escriben para os seus amigos na Persia todo o que vén aló. Por medio desta narrativa, critica os costumes, as institucións políticas e os abusos da Igrexa e do Estado na Francia da época.
O espírito das leis editar
Montesquieu elaborou unha teoría política, que aparece na súa obra máis famosa O Espírito das Leis (1748), inspirada en Locke e no estudo das institucións políticas inglesas, é unha obra voluminosa, dividida en 6 partes, cada cal en varios libros, composta de moitos capítulos. Nela discute sobre das institucións e das leis, e busca comprender as diversas lexislacións existentes en diferentes lugares e épocas. A pertinencia das observacións e a preocupación co método permiten atopar no seu traballo elementos que prenuncian unha análise sociolóxica. Algunhas das principais ideas de Montesquieu:
As leis escritas ou non, que gobernan os pobos, non son froito do capricho ou do arbitrio de quen lexisla. Ao contrario, decorren da realidade social e da historia concreta propia ao pobo considerado. Non existen leis xustas ou inxustas. O que existe son leis máis ou menos adecuadas a un determinado pobo e a unha determinada circunstancia de época ou lugar. O autor procura establecer a relación das leis coas sociedades, ou aínda, co espírito desas.
O que Montequieu describe como espírito xeral dunha sociedade aparece como resultante de causas físicas (o clima), causas morais (costumes, relixión...) e as máximas dun goberno (ARON, R.). Modernamente, sería o que chamamos dunha identidade nacional que se constitúe conforme os factores citados acima.
As máximas anteriormente descritas din respecto aos, segundo o propio autor, tipos e conceptos que darían conta daquilo que as causas non abrangue. Serían o principio e a natureza dun goberno.
- Natureza: aquilo que fai un goberno ser o que é, determinado pola cantidade daqueles que detén a soberanía;
- Principio: o que pon ese goberno en movemento, o principio motor en linguaxe filosófica, constituído polas paixóns e necesidades dos homes.
Montesquieu distingue tres formas de goberno: República, monarquía e despotismo. Os tipos de gobernos e as súas máximas:
- República - soberanía nas mans de moitos (de todos =democracia - dalgúns= aristocracia) - principio é a virtude;
- Monarquía - soberanía nas mans dun só segundo leis positivas - principio é a honra;
- Despotismo - soberanía nas mans dun só segundo o arbitrio deste - principio é o medo;
A pesar de beber na fonte dos clásicos (notadamente Aristóteles) o seu esquema de gobernos é diverso do daqueles: Montesquieu, ao considerar democracia e aristocracia un mesmo tipo e falar do despotismo como un tipo en si e non a corrupción doutro (da monarquía no caso), mostrase máis preocupado coa forma con que será exercido o poder: se será segundo leis ou non.
Para Montesquieu, a forma republicana de goberno só sería viable en rexións pequenas, como as cidades gregas da antigüidade e as cidades italianas da Idade Media. Para os grandes Estados, só sería posible o despotismo (absolutismo) e as monarquías. El simpatizaba coa monarquía constitucional (liberal) á moda inglesa, e foi a partir dunha viaxe á Inglaterra que elaborou a súa teoría da separación dos 3 poderes.
Ao procurar descubrir as relacións que as leis ten coa natureza e o principio de cada goberno, Montesquieu desenvolve unha alentada teoría de goberno que alimenta as ideas fecundas do constitucionalismo, polo cal se busca distribuír a autoridade por medios legais, de modo a evitar o arbítrio e a violencia. Tales ideas se encamiñan para a mellor definición da separación dos poderes, aínda hoxe unha das pedras angulares do exercicio do poder democrático. Montesquieu admiraba a constitución inglesa, mesmo sen comprendela completamente, e describiu coidadosamente a separación dos poderes en Executivo, Xudicial e Lexislativo, traballo que influenciou os elaboradores da constitución dos Estados Unidos. O Executivo sería exercido por un rei, con dereito de veto sobre as decisións do parlamento. O poder xudicial non era único, porque os nobres non poderían se xulgados por tribunais populares, mais só por tribunais de nobres; por tanto Montesquieu non defende a igualade de todos perante a lei. O poder lexislativo, convocado polo executivo, debería ser separado en dúas casas: o corpo dos comúns, composto polos representantes do pobo, e o corpo dos nobres, formado por nobres, hereditario e coa facultade de impedir (vetar) as decisións do corpo dos comúns. Esas dúas casas terían asembleas e deliberacións separadas, así como intereses e opinións independentes. Reflectindo sobre o abuso do poder real, Montesquieu conclúe que "só o poder frea o poder", de aí a necesidade de cada poder manterse autónomo e constituído por persoas e grupos diferentes.
É ben verdade que a proposta da división dos poderes aínda non se atopa en Montesquieu coa forza que acostumouse posteriormente a atribuírlle. En outras pasaxes da súa obra, el non defende unha separación tan ríxida, pois o que el pretendía de feito era realzar a relación de forzas e a necesidade de equilibrio e harmonía entre os tres poderes.
Montesquieu non era un revolucionario. A súa opción social aínda era pola súa clase de orixe, a nobreza. El soñaba apenas coa limitación do poder absoluto dos reis, pois era un conservador, que quería a restauración das monarquías medievais e o poder do Estado nas mans da nobreza. As conviccións de Montesquieu reflíctense á súa clase e por tanto o aproximan dos ideais dunha aristocracia liberal. Ou sexa, el critica toda forma de despotismo, mais non aprecia a idea do pobo asumir o poder. A súa crítica, mentres, serviu para desencadear a Revolución Francesa e instaurar a república burguesa.
Das leis en súas relacións cos diversos seres editar
A lei como natural dos seres, propio deles. A lei deriva da natureza das cousas e non do arbitrio dun, cal sexa a crítica ao sistema hobbesiano.
Das leis da natureza editar
- a paz;
- impulso pola procura de alimentos;
- relación entre os sexos;
- desexo de vivir en sociedade;
No estado de natureza hai paz, segundo Montesquieu, pois neste estado os homes témense e o medo impide que se ataquen no que cada un se sente inferior con relación ao outro. Será soamente coa constitución da sociedade cando os homes perderán ese medo e se enfrontarán.
Véxase tamén editar
| A Galicitas posúe citas sobre: Montesquieu |